Magazyn

Magazyn
Polecane artykuły
Ładunek drobnicowy System transportu wewnętrznego Logistyka transportu Optymalizacja przewozów Optymalizacja powiązań transportowych Podatność transportowa Transport Magazynowanie Wyznaczanie trasy

Magazyn ,,stanowi jednostkę organizacyjną przeznaczoną do przechowywania dóbr materialnych czasowo wyłączonych z ruchu w kanałach logistycznych” (Cz. Skowronek, Z. Sarjusz-Wolski 2008).

Może występować w postaci budowli magazynowych, których celem jest magazynowanie zapasów przedsiębiorstwa. Budowle różnią się od siebie rodzajem, wielkością, parametrami konstrukcyjnymi, a także parametrami użytkowymi, a wynika to między innymi z:

• typu towarów, które mają być magazynowane,
• czasu, przez który towary mają być magazynowane,
• rotacji towarów w magazynie,
• stopnia gotowości towarów do poddania ich manipulacjom zmechanizowanym,
• automatyzacji procesów magazynowych (E. Gołembska 2001).

Role magazynów

Magazyny nie są jedynie miejscem składowania gdzie zapasy czekają na moment, w którym klient będzie chciał towar zakupić. W rzeczywistości pełnią one kilka bardzo ważnych ról, także związanych z przeładunkiem:

• ochrona zapasów – oznacza zarówno ochronę produktu w sposób nienaruszający jego właściwości fizykochemicznych, jak i ochronę przed kradzieżą,
• funkcja manipulacyjna – dotyczy czasu realizacji przyjęcia i wydania zapasów, ich przemieszczania w magazynie, czasu oczekiwania środków transportu na załadunek itd. (Cz. Skowronek, Z. Sarjusz-Wolski 2008).
• konsolidacja towarów – stwarzanie oszczędności na kosztach transportu poprzez łączenie mniejszych przesyłek od różnych dostawców w większe ładunki,
• zestawienie (konfekcjonowanie) produktów – stosowane w przedsiębiorstwach, które oferują szeroką gamę produktów, a wytwarzają je w różnych miejscach magazynowanie tych produktów w jednym, wspólnym miejscu, by ułatwić wysyłanie przesyłek na rynki zbytu z jednego, a nie kilku magazynów. Jest to metoda szczególnie przydatna w przypadku obsługi punktów na terenie gęsto zaludnionych miast, ponieważ pozwala na przewóz towarów przy użyciu mniejszych środków transportu oraz pozwala uniknąć korków na drogach,
• cross-docking – przeładowanie towarów przywiezionych przez różnych dostawców w partiach wypełniających ciężarówki do ciężarówek, które dostarczą ten towar bezpośrednio do konkretnych klientów. Omijane jest składowanie towarów, występuje jedynie ich przemieszczenie przez magazyn,
• obsługa klientów – budowanie zadowolenia i lojalności klienta poprzez dostarczanie mu produktów, które potrzebuje w odpowiednim miejscu oraz w odpowiednim czasie,
• zabezpieczenie przez nieprzewidzianymi zdarzeniami – zabezpieczanie przed sytuacjami takimi jak opóźnienia w transporcie, strajki, wyczerpanie się zapasów itp. Prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia tego typu wpływa na ilość magazynowanych produktów (J. J. Coyle, E. J. Bardi, C. J. Langley Jr 2002).

Typy magazynów

Ze względu na potrzebę zabezpieczenia towarów, które mają znaleźć się w magazynie, wyróżnić można magazyny:

• otwarte – pozwalają magazynować towary, które cechują się odpornością na działanie czynników atmosferycznych. Najczęściej tego typu magazyn to ogrodzony plac, na którym składowane są materiały takie jak: wyroby stalowe, ceramiczne materiały budowlane, materiały pochodzenia mineralnego, drewno,
• półotwarte – składają się z jednej, dwóch lub trzech ścian i dachu, niekoniecznie umocowanych na stałe – tego typu magazyny mogą być złożone z przenośnych elementów składanych. Towary, które są w nich przechowywane cechuje odporność na zmiany temperatury, a jednocześnie wrażliwość na bezpośrednie oddziaływanie warunków atmosferycznych. Przykłady składowanych towarów w magazynach półotwartych to: tarcica liściasta, wyroby ceramiczne. Magazyny tego typu stanowią wiaty, zbiorniki otwarte,
• zamknięte – złożone są z czterech ścian, podłogi, drzwi, a także w niektórych przypadkach z okien. Tego typu magazyny są stosowane najczęściej, a najprostsza ich forma to magazyn nieposiadający wyposażenia, w którym przechowywać można materiały takie jak: cement, druty, gwoździe. Magazynami zamkniętymi są: budynki, silosy (przeznaczone do magazynowania towarów sypkich), zbiorniki zamknięte,
• specjalne – tworzone na potrzeby magazynowania określonego typu towarów. Są nimi między innymi: zbiorniki stalowe do magazynowania cieczy, spichlerze komorowe do przechowywania zboża, chłodnie (E. Gołembska, 2001).

Ze względu na stopień mechanizacji procesów magazynowych można wyróżnić magazyny:

• niezmechanizowane,
• zmechanizowane,
• zautomatyzowane.

Przykładem magazynu zmechanizowanego lub zautomatyzowanego jest tzw. magazyn wysokiego składowania. Jego wysokość przekracza 7,2 m, a także najczęściej część jego wyposażenia stanowią zautomatyzowane manipulatory sterowane za pośrednictwem komputera. Ze względu na cechy tego rodzaju magazynu, jest on bardzo kapitałochłonnym przedsięwzięciem – prawie pięciokrotnie droższym niż w przypadku realizacji magazynu niskiego składowania (E. Gołembska 2001).

Podstawowe decyzje odnoszące się do magazynowania

Zwłaszcza podjęcie się budowy własnego magazynu wymaga zmierzenia się z różnego rodzaju decyzjami, m.in. dotyczącymi:

• formy własności – dotyczy podjęcia decyzji o korzystaniu z magazynu własnego, obcego lub ich kombinacji. Magazyn własny generuje koszty w postaci sumy kosztów stałych i zmiennych, a także koszty amortyzacji i koszty podatków od nieruchomości nawet gdy pozostaje pusty. Korzystanie z magazynu obcego wiąże się z opłatami z tytułu najmu. Przyjmuje się, że dla mniejszej ilości towarów efektywnym rozwiązaniem jest korzystanie z magazynu obcego, a dla większej – z własnego (M. Nowicka-Skowron, 2000).
• liczby magazynów – wybór pomiędzy magazynowaniem scentralizowanym (gdy przedsiębiorstwo posiada tylko jeden magazyn) lub zdecentralizowanym (w przypadku gdy tych magazynów jest więcej niż jeden). W praktyce mniejsze firmy częściej decydują się na jeden magazyn, a większe – na kilka w zależności od potrzeb.
• wielkości magazynu – szczególnie ważna w przypadku posiadania własnego magazynu, ponieważ będzie wpływać na koszty. Mniej istotna gdy przedsiębiorstwo korzysta z magazynu obcego.
• lokalizacji – aspekt bardziej istotny w przypadku gdy przedsiębiorstwo korzysta z magazynu własnego. Lokalizacja magazynu ustalana jest na podstawie zestawienia kosztów logistycznych z pożądanym poziomem obsługi klienta.
• planu przestrzeni magazynowej – zaplanowanie ilości i układu regałów, półek, wyposażenia itd.
• bezpieczeństwa – planując cechy magazynu należy wziąć pod uwagę sposób przemieszczania się, usprawniania czy użytkowania sprzętu przez pracowników aby był on jak najbardziej bezpieczny, a także wydajny (J. J. Coyle, E. J. Bardi, C. J. Langley Jr 2002).

Koszty magazynowania

Koszty magazynowania wynikają z potrzeby utrzymania zapasów. Składają się na nie:

• koszty kapitału – dotyczy towaru o wysokiej wartości; każdy kolejny dzień magazynowania takiego towaru generuje koszt, ponieważ kapitał na niego przeznaczony mógłby zostać wykorzystany w inny sposób,
• ryzyko dotyczące utraty możliwości zbytu dóbr – szczególnie dotyczy dóbr, które posiadają określony termin przydatności, ponieważ po przeterminowaniu produkty te nie są zdatne do użytku bądź konsumpcji.
• koszty powierzchni magazynu – ich generowanie wywołuje potrzeba umieszczenia towarów o określonych parametrach w magazynie, które je pomieści (D. Dermout, W. Weiss, 2002). Towar można składować w układzie blokowym lub rzędowym. Układ blokowy polega na swobodnym ułożeniu towaru, co pozwala zaoszczędzić powierzchnię, ale przyczynia się do powstawania problemów związanych z dostępem do poszczególnych jednostek towarowych. Układ rzędowy polega na ułożeniu towaru w taki sposób, aby do każdej jednostki towarowej był dostęp, jednak powoduje to potrzebę organizacji wielu dróg transportowych oraz w mniejszym stopniu przyczynia się do oszczędzania powierzchni magazynowej (K. Pełka, A. Mielczarek, E. Burkiewicz-Janik, 2015).

Przemieszczanie towaru

Istnieją dwie generalne zasady przemieszczania towaru wewnątrz magazynu:

• ,,człowiek do towaru” – pracownik idzie lub jedzie w miejsce, gdzie znajduje się pożądany towar i go kompetuje; pobranie towaru może się odbywać w sposób ręczny, zautomatyzowany lub zmechanizowany,
• ,,towar do człowieka” – towary pobierane są w sposób zautomatyzowany lub zmechanizowany z miejsca ich składowania i przemieszczane do pracownika (M. Kizyn, 2006).

Ocena gospodarki magazynowej

Ocenie podlegają następujące błędy, które mogą się pojawić w związku z dostawami do magazynu:

• wskaźnik bezbłędnych dostaw,
• wskaźnik bezbłędnie wystawionych faktur,
• wskaźnik zamówień zrealizowanych z opóźnieniem,
• wskaźnik zamówień zrealizowanych w niepełnym wymiarze asortymentowym,
• wskaźnik reklamowanych dostaw (T. Nowakowski, 2011).

Bibliografia

• Coyle J.J., Bardi E.J., Langley Jr. C. J. (2002). Zarządzanie logistyczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Dermout D., Weiss W. (2002). Logistyczne sterowanie zapasami – komputerowe wspomaganie decyzji, Referat wygłoszony na Międzynarodowej Konferencji Logistycznej „Logistics 2002 - Elastyczne łańcuchy dostaw - koncepcje, doświadczenia, wyzwania". Poznań 14-15.05.2002.
• Gołembska E. (red.) (2001). Kompendium wiedzy o logistyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań
• Kizyn M. (2006). Problemy kompletacji w procesach magazynowych, ”Logistyka”, nr 2
• Nowakowski T. (2011). Niezawodność systemów logistycznych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2011
• Nowicka-Skowron M. (2000). Efektywność systemów logistycznych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Pełka K., Mielczarek A., Burkiewicz-Janik E. (2015). Magazynowanie jako element systemu logistycznego przedsiębiorstwa produkcyjnego, ”Logistyka”, nr 6
• Skowronek Cz., Sarjusz-Wolski Z. (2008). Logistyka w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

Autor: Małgorzata Talarek