Analiza PEST

Analiza PEST jest metodą służącą do badania makrootoczenia - makroekonomicznego otoczenia przedsiębiorstwa. Inaczej nazywana jest generalną segmentacją otoczenia. Określa podstawowe sfery otoczenia, czyli obszary, które mają kluczowy wpływ na funkcjonowanie organizacji. Wyznacza także przyszła strategię działania organizacji poprzez dogłębną analizę.

Punktem wyjścia jest zestawienie podstawowych czynników zewnętrznych organizacji (stąd też wywodzi się jej nazwa):

• Political - polityczne,
• Economic - ekonomiczne,
• Social - społeczno-kulturowe,
• Technological - technologiczne.

W niektórych odmianach analizy pojawia się dodatkowo samodzielny czynnik środowiskowy - Environment(analizę nazywamy wtedy PEEST). Niekiedy spotykamy się jeszcze z wyróżnieniem otoczenia Legal (nazwa analizy - PESTEL).

TL;DR

Analiza PEST to metoda badania makrootoczenia przedsiębiorstwa, która obejmuje czynniki polityczne, ekonomiczne, społeczno-kulturowe i technologiczne. Analiza ta ma na celu określenie wpływu tych czynników na funkcjonowanie organizacji i ustalenie przyszłej strategii działania. Etapy analizy PEST obejmują wyróżnienie istotnych czynników, ocenę ich wpływu na organizację oraz określenie relacji między firmą a otoczeniem. Wyniki analizy PEST mogą być wykorzystane do przygotowania analizy SWOT. Informacje potrzebne do przeprowadzenia analizy PEST można znaleźć w różnych źródłach, takich jak czasopisma, raporty finansowe, portale internetowe itp.

Czynniki

Czynniki polityczne

Grupa ta często jest nazywana mianem czynników "polityczno-prawnych" jako że do ich grona zaliczamy system przepisów regulujących działalność gospodarczą. Do czynników politycznych zaliczymy przykładowo integrację europejską, ustawodawstwo antymonopolowe, stabilność władzy, przepisy o ochronie środowiska, prawo pracy, politykę podatkową, przepisy dotyczące handlu zagranicznego [A. Stabryła 2000, s. 146].

Czynniki ekonomiczne

Ekonomiczne czynniki będą obejmowały m.in. tendencje w zakresie PKB, cykle koniunktury gospodarczej, stopy procentowe, inflację, podaż pieniądza, dostępność i koszt nośników energii, bezrobocie, dochody budżetowe, poziom i tempo rozwoju gospodarczego [I. Penc-Pietrzak 1998, s. 123], polityka gospodarcza. Warto również brać pod uwagę takie czynniki jak poziom życia obywateli czy średnia pensja, aby móc dopasowywać swoją ofertę do możliwości finansowych społeczeństwa [A. Stabryła 2000, s. 146].

Czynniki społeczno-kulturowe

W trzeciej grupie czynników, jakimi są czynniki społeczno-kulturowe, badamy demografię ludności, poziom wykształcenia, rozłożenie dochodów, konsumpcyjny styl życia, mobilność społeczną, świadomość zagrożeń, zwyczaje, normy etyczne i moralne oraz zmiany stylu życia. Przykładowo, wprowadzając nowy produkt na rynek, przedsiębiorca powinien zapoznać się z preferencjami konsumentów, do których jest on kierowany [A. Stabryła 2000, s. 146].

Czynniki technologiczne

Ostatnią grupą są czynniki technologiczne, do których zaliczamy przykładowo wydatki państwa na badania, przestarzałość technologii, skupienie władz oraz branży na wysiłek technologiczny, szybkość transferu technologii oraz nowe odkrycia w technologii.

TABELA - Analiza PEST - Czynniki

Polityczno-prawne	Ekonomiczno-gospodarcze	Społeczno-kulturowe	Technologiczne
Polityka podatkowa Stabilność polityki państwa Prawo pracy Przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej Polityka socjalna państwa Ustawodawstwo antymonopolowe Stabilność władzy Przepisy dotyczące handlu Ustawodawstwo dotyczące ochrony konsumenta Przepisy o ochronie środowiska Dostosowanie się do wymogów Unii Europejskiej	Bezrobocie Inflacja Stopy procentowe Kursy walut Dostępność kredytów Konsumpcja Inwestycje Oszczędności Cykle koniunktury gospodarczej Poziom nakładów na naukę, kulturę i oświatę Poziom nakładów na opiekę zdrowotną Dochody gospodarstw domowych Rentowność przedsiębiorstw Ceny paliw i energii, surowców i ziemi	Poziom dochodów Postęp cywilizacyjny Poziom wykształcenia Mobilność społeczna Styl życia Świadomość ekologiczna Wymagania i oczekiwania konsumentów Poziom nauki, kultury i sztuki Świadomość praw obywatelskich Religia i etyka pracy	Poziom technologiczny Zgodność z normami jakości Innowacyjność i nowoczesność Nakłady państwa na badania i rozwój Szybkość transferu nowoczesnych technologii Poziom rozwoju transportu Funkcjonowanie standardów jakościowych, dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

Cechy segmentów PEST

Segmenty PEST najczęściej zachodzą na siebie, a zjawiska w nich zachodzące mają krótkofalowy i długofalowy wpływ dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. Nowe zdarzenia, zmiany trendów czy dynamika wzajemnych relacji między tymi segmentami powodują redefinicję granic branż, rynków oraz trybów konkurowania na ich.

Etapy

Analiza PEST najczęściej jest określana jako analiza trójetapowa.

1. Etap pierwszy - Wyróżnienie istotnych czynników dotyczących poszczególnych segmentów otoczenia

W pierwszym kroku przedsiębiorstwo określa najważniejsze czynniki poszczególnych segmentów otoczenia (politycznego, ekonomicznego, społeczno-kulturowego, technologicznego), które znacząco wpływają lub mogą wpływać na działalność organizacji. Przykładowo, dla firmy prowadzącej szkolenia, ważnym czynnikiem polityczno-prawnym będzie fakt, że Unia Europejska umożliwia uzyskanie dofinansowania. Dla przedsiębiorstwa prowadzącego usługi transportowe bardzo istotnym czynnikiem ekonomicznym będzie wzrost ceny paliwa oraz wprowadzenie opłat na drogach i ich wysokość. Producent drogich, ekskluzywnych mebli powinien liczyć się z ważnym czynnikiem społeczno-kulturowym, jakim będzie małe zainteresowania społeczeństwa jego produktami, którego przyczyną będą niskie zarobki. W końcu, firmy produkujące telefony komórkowe bądź komputery, będą szczególnie uwzględniać czynniki technologiczne, takie jak wykorzystywanie najnowszych osiągnięć techniki czy nauki.

2. Etap drugi - Ustalenie wpływu każdego z czynników na funkcjonowanie organizacji

W drugim etapie firma ocenia wpływ każdego czynnika na jej funkcjonowanie. Należy ocenić, które czynniki wpływają obecnie na przedsiębiorstwo najbardziej, a także które będą wpływać w przyszłości. W taki sposób powstaje zestawienie czynników podzielonych ze względu na siłę (największy i najmniejszy wpływ) oraz na czas oddziaływania (czy firma ma z nimi do czynienia teraz, czy będzie miała w przyszłości).

3. Etap trzeci - Określenie relacji między organizacją a makrootoczeniem

Trzeci i ostatni krok polega na określeniu relacji między firmą a jej makrootoczeniem. Organizacja zestawia dany czynnik jak wpływa lub jak może wpływać na jej działalność w przyszłości. Przykładowo, firma szkoleniowa rozpatrzy możliwość otrzymania dofinansowania z Unii Europejskiej oraz konsekwencje z tego płynące (np. obniżenie cen szkoleń, ponieważ konkurenci również mogą mieć dostęp do dofinansowania). Natomiast producent ekskluzywnych mebli określi, co zrobić, aby zwiększyć zainteresowanie społeczeństwa jego produktami (przykładowo cenę mebli rozłożyć na raty poszerzając grono swoich klientów).

Cel

Analiza PEST została trafnie nazwana typowym spojrzeniem z lotu ptaka na krajobraz biznesowy, polityczny, społeczny, w którym działa dana organizacja [K. Obłój 2007, s. 211]. Dzięki przeprowadzeniu tej analizy firma może zapobiec wielu porażkom. W swoich rozważaniach bierze pod uwagę obszary otoczenia, które często są pomijane, lub zapomniane. Analiza PEST uzmysławia przedsiębiorstwu również różnorakie zagrożenia. Dzięki tej świadomości organizacja może skutecznie walczyć z zagrożeniami i zapobiegać rozczarowań.

Wyniki analizy PEST mogą stanowić punkt wyjścia do przygotowania analizy szans i zagrożeń, wykorzystywanej w trakcie przygotowywania analizy SWOT. Są to więc metody wzajemnie uzupełniające się.

Gdzie szukać informacji o PEST?

Możemy przede wszystkim wykorzystać informacje wtórne z:

• Dzienników ustaw
• Roczników i informatorów GUS oraz WUS (Wojewódzki Urząd Statystyczny)
• Prospektów emisyjnych
• Sprawozdań rocznych przedsiębiorstw
• Publikacji instytucji naukowych
• Środków masowego przekazu
• Portalów internetowych
• Czasopism branżowych
• Publikacji bankowych
• Szkoleń, seminariów i konferencji
• Targów i wystaw.

Analiza PEST — artykuły polecane

Makrootoczenie — Scenariusze stanów otoczenia — PESTEL — Analiza sytuacji przedsiębiorstwa — Analiza marketingowa — Szanse — Otoczenie dalsze — Rynek krajowy — Analiza strategiczna

Bibliografia

• Kozyra B. (2006), Analiza strategiczna, czyli co się dzieje dookoła - makrootoczenie, Builder, nr 8
• Lisiński M. (2004), Metody planowania strategicznego, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Obłój K. (2007), Strategia organizacji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Penc-Pietrzak I. (1998), Strategie biznesu i marketingu, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków
• Stabryła A. (2000), Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków

Autor: Agata Korzeniowska, Julita Sierosławska