Efekt sieci

Efekt zewnętrzny sieci ma miejsce wówczas, gdy wartość produktu lub usługi dla użytkownika jest zdeterminowana przez to, ilu konsumentów korzysta z tego produktu/usługi. Jednym ze skutków występowania tego efektu jest to, że każdy dodatkowy użytkownik sieci przynosi korzyści dotychczasowym jej uczestnikom (Begg, Fisher, Dornbush 2007, s. 437). Innymi słowy, efekt sieci sprawia, że wartość produktu lub usługi jest kreowana przez użytkowników, a nie przez producenta.

Występowanie efektu sieci jest cechą e-produktów.

Rys. 1. Efekt sieci

Występowanie

Efekt sieci staje się istotny po osiągnięciu tzw. masy krytycznej - gdy liczba użytkowników osiągnie odpowiednią wartość. W punkcie masy krytycznej, użyteczność produktu/usługi jest większa lub równa zapłaconej za niego/nią cenie. Jeśli liczba osób korzystających z sieci jest większa od masy krytycznej, coraz więcej osób będzie zainteresowanych dołączeniem do niej, ponieważ relacja użyteczności do ceny będzie korzystna.

Efekty zewnętrzne sieci uzasadniają zatem strategie marketingowe oparte na subsydiowaniu cen we wczesnych fazach życia produktu (łącznie z darmowym rozdawnictwem), ponieważ na tym etapie dostawca inwestuje w rozwój sieci.

Często spotykaną formą rozpowszechnienia produktu jest zachęcanie klientów do zachęcania znajomych do korzystania z niego. Efekty te wyjaśniają również zachowania stadne użytkowników - kiedy na początku wszyscy z rezerwą odnoszą się do nowego produktu, by później jednocześnie się do niego przekonać (Begg, Fisher, Dornbush 2007, s. 438).

Przykłady

Przykładem produktu/usługi, na którym łatwo zaobserwować efekt sieci, jest telefon - nie ma sensu posiadanie go, jeśli nikt inny się nim nie posługuje.

Posiadanie adresu e-mail również nie przynosi korzyści, jeśli nikt nie korzysta z poczty elektronicznej.

Korzyści dla firm

Dla firm, które skutecznie wykorzystują efekt sieci, korzyści są liczne. Przede wszystkim, większa liczba użytkowników oznacza większą wartość platformy, co przekłada się na większe zyski. Ponadto, efekt sieci może prowadzić do wzmocnienia konkurencyjnej pozycji firmy na rynku, ponieważ większa liczba użytkowników oznacza większą trudność dla konkurencji w przejęciu klientów.

Efekt sieci ma olbrzymi wpływ na wzrost popularności i zysków firm takich jak Facebook, Uber czy Airbnb. Im więcej użytkowników korzysta z tych platform, tym większa jest wartość dla poszczególnych użytkowników, co przyciąga kolejne osoby. To zjawisko samo w sobie prowadzi do dalszego wzrostu popularności i zysków. Dodatkowo, większa liczba użytkowników oznacza większą siłę przyciągania reklamodawców, co przekłada się na większe przychody z reklam.

Konkretne funkcje i cechy produktów lub usług oferowanych przez te firmy są kluczowe dla kreowania wartości dla użytkowników. Na przykład, Facebook zapewnia użytkownikom możliwość łatwego komunikowania się z innymi, dzielenia się treściami i otrzymywania spersonalizowanych informacji. Uber oferuje wygodne, szybkie i łatwo dostępne usługi transportu, a Airbnb umożliwia dostęp do unikalnych i często bardziej przystępnych cenowo miejsc do wynajęcia.

Wyzwania związane z zarządzaniem efektem sieci

Budowanie masy krytycznej jest kluczowe dla wykorzystania efektu sieci. Masa krytyczna oznacza minimalną liczbę użytkowników, która jest niezbędna do zapewnienia wartości dla innych użytkowników. Bez odpowiedniej liczby użytkowników, efekt sieci może być niewystarczający, co prowadzi do mniejszej wartości dla użytkowników i trudności w przyciąganiu nowych użytkowników. Budowanie masy krytycznej wymaga skoncentrowanych działań marketingowych i inwestycji w rozwój platformy.

Aby osiągnąć masę krytyczną, firmy mogą stosować różne strategie. Jedną z nich jest oferowanie darmowego dostępu lub próbnego okresu użytkowania, co zachęca potencjalnych użytkowników do wypróbowania produktu lub usługi. Inną strategią jest współpraca z influencerami lub celebrytami, którzy promują platformę i przyciągają nowych użytkowników. Firmy mogą również inwestować w reklamę, promocje i programy poleceń, aby przyciągnąć większą liczbę użytkowników.

Lojalność użytkowników

Lojalność użytkowników jest kluczowym czynnikiem wpływającym na wykorzystanie efektu sieci. Firmy muszą zadbać o to, aby użytkownicy byli zadowoleni z produktów lub usług i mieli powody, aby pozostać lojalnymi. Wyzwaniem jest utrzymanie użytkowników w sytuacji, gdy konkurencja oferuje podobne produkty lub usługi. Dlatego firmy muszą stale inwestować w doskonalenie swoich ofert oraz w budowanie relacji z użytkownikami.

W kontekście efektu sieci wrażliwość cenowa może być wyzwaniem dla firm. Gdy liczba użytkowników rośnie, firma może być skłonna podnosić ceny. Jednakże, jeśli wzrost cen jest zbyt duży, to może to skutkować utratą użytkowników. W związku z tym, firmy muszą znaleźć odpowiednią równowagę między generowaniem zysków a utrzymaniem konkurencyjnej ceny, aby nie zrazić użytkowników do skorzystania z konkurencyjnych usług.

Konkurencja z innymi firmami

Firmy wykorzystujące efekt sieci często muszą rywalizować z innymi firmami działającymi w tej samej branży. W tym przypadku, wyzwanie polega na znalezieniu równowagi między współpracą a rywalizacją. Firmy mogą działać na zasadzie partnerstwa, aby zwiększyć wartość dla użytkowników. Na przykład, Uber i Airbnb mogą integrować swoje usługi z innymi platformami, takimi jak aplikacje do planowania podróży, aby zapewnić użytkownikom jeszcze większe korzyści.

Przyszłość efektu sieci

Rozwój technologii ma ogromny wpływ na ewolucję efektu sieci. Na przykład, rozwój sztucznej inteligencji może prowadzić do jeszcze bardziej spersonalizowanych i inteligentnych produktów/usług, co zwiększa wartość dla użytkowników. Ponadto, rozwój blockchain może wprowadzić nowe możliwości w zakresie bezpieczeństwa i transparentności w zarządzaniu efektem sieci.

Dalszy rozwój efektu sieci może wiązać się również z pewnymi zagrożeniami. Na przykład, nadmierna konkurencja może prowadzić do walki o użytkowników i obniżenia wartości dla użytkowników. Ponadto, zmieniające się preferencje użytkowników mogą sprawić, że dana platforma stanie się mniej atrakcyjna. Firmy muszą być świadome tych zagrożeń i odpowiednio reagować, aby utrzymać konkurencyjną pozycję na rynku.

Dalszy rozwój efektu sieci niesie również szanse dla firm. Na przykład, większa personalizacja produktów/usług może przyciągać jeszcze większą liczbę użytkowników. Ponadto, rozwój efektu sieci może prowadzić do powstania nowych możliwości współpracy między użytkownikami. Firmy mogą wykorzystać te szanse, aby dalej zwiększać wartość dla użytkowników i zyski.

Efekt sieci — artykuły polecane

Przedsprzedaż — Strategia błękitnego oceanu — Lojalność klienta — Programy lojalnościowe — Nisza rynkowa — Catering — Konkurent — C2B — Strategia cen prestiżowych

Bibliografia

• Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), Ekonomia: Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Economides N. (1996), International Journal of Industrial Organisation, The Economics of Networks, Vol. 14, no. 4, March
• Ratajczak-Mrozek M. (2010), Sieci biznesowe a przewaga konkurencyjna przedsiębiorstw zaawansowanych technologii na rynkach zagranicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego

Autor: Anna Krawiec