Rodzaje transportu

Transport to wszelkie czynności powodujące fizyczne przemieszczenie produktów w przestrzeni, czyli z miejsca nadania do wyznaczonego miejsca odbioru w odpowiednim czasie, w nienaruszonym stanie i po wcześniej ustalonym przez obie strony koszcie. W połączeniu z logistyką oraz spedycją, transport wchodzi w skład branży TSL (transport-spedycja-logistyka).

Inna definicja transportu wskazuje że transport polega na świadczeniu usług ściśle wiążących się z procesem przemieszczania.

Usługi przemieszczania zawierają:

1. załadunek,
2. wyładunek,
3. składowanie.

Usługi dodatkowe obejmują:

1. usługi spedycyjne,
2. usługi kontrolne,
3. usługi rzeczoznawcze,
4. usługi organów celnych.

Zobacz także: Nabrzeże portowe.

TL;DR

Transport to fizyczne przemieszczanie produktów z miejsca nadania do miejsca odbioru. Istnieje wiele rodzajów transportu, takich jak drogowy, kolejowy, wodny, lotniczy i rurociągowy. Każdy ma swoje zalety i wady. Wybór odpowiedniego środka transportu zależy od kosztów, czasu przewozu, niezawodności, dostępności przestrzennej i bezpieczeństwa.

Klasyfikacja transportu

Ze względu na zastosowaną gałąź transportu:

• transport morski,
• transport śródlądowy,
• transport kolejowy,
• transport drogowo - samochodowy,
• transport lotniczy,
• transport rurociągowy.

Ze względu na przedmiot podlegający przewozowi:

• transport pasażerski (komunikacja),
• transport towarowy.

Ze względu na sposób zorganizowania przewozu:

• transport regularny - np. stałe kursy według rozkładu jazdy jak PKP,
• transport nieregularny - np. żegluga trampowa.

Ze względu na zastosowane jednostki ładunkowe:

• transport konwencjonalny,
• transport multimodalny.

Ze względu na rodzaj obsługiwanych transakcji:

• transport krajowy,
• transport międzynarodowy.

Ze względu na wielkość przesyłki:

• transport cało pojazdowy,
• transport zbiorowy.

Ze względu na ciągłość przebiegu procesu transportowego:

• transport bezpośredni,
• transport wielogałęziowy,
• transport łamany.

Ze względu na odległość pokonywaną podczas procesu transportu (odległości mają charakter umowny w zależności od gałęzi):

• transport bliski,
• transport średni,
• transport daleki.

Ze względu na dostępność transportu:

• transport publiczny (obcego przewoźnika),
• transport własny.

Ze względu na formę własności przewoźnika:

• transport prywatny,
• transport państwowy,
• transport współdzielczy.

Charakterystyka transportu drogowego

Transport drogowy (samochodowy) - najbardziej rozpowszechniony środek transportu wykorzystywany w większości operacji logistycznych. Rozbudowana sieć dróg pozwala przewoźnikom dotrzeć w praktycznie dowolne miejsce, co powoduje, że usługi transportowe mogą być świadczone na rzecz praktycznie każdego. Z powodu niskiej kapitałowej bariery wejścia na rynek przewoźników samochodowych jest bardzo duża ilość firm świadczących tego typu usługi dzięki czemu mamy dużą dostępność usług w tej gałęzi transportu.

Zalety:

• najlepsza dostępność przestrzenna - zasięg możliwość dojazdu praktycznie w większość miejsc,
• najkorzystniejsze dostosowanie sieci dróg do rozmieszenia rynków zaopatrzania i zbytu,
• niskie koszty utrzymania w przypadku komunikacji miejskiej - publicznej,
• tabor przystosowany do przewozu ładunków o różniej podatności transportowej,

Wady:

• wysokie koszty dodatkowe (ubezpieczenia, wydatki drogowe-)
• stosunkowo mała ładowność,
• duży wpływ na zanieczyszczenia środowiska - wytwarzane spaliny,
• zagęszczenie ruchu, korki,
• uwarunkowanie od warunków pogodowych.

Transport kolejowy

Transport kolejowy - tego typu usługi przewozowe są świadczone przez niewielka liczbę dużych firm (zazwyczaj dużą część udziałów posiada państwo). Występuje duża bariera wejścia na rynek (wysoki koszt inwestycji w terminale, sprzęt i trakcje). Kolej zajmuje się głównie przemieszczaniem dużej ilości towarów na duże odległości o stosunkowo niewielkiej wartości (produkty przemysłu drzewnego, wydobywczego, produkty rolne).

Zalety:

• niskie koszty przewozu,
• wysoka niezawodność taboru kolejowego,
• tabor kolejowy przystosowany do przewozu ładunków o zróżnicowanej podatności transportowej,
• nie znaczy negatywny wpływ na środowisko naturalne,
• możliwość transportu ładunków masowych na znacznie dłuższy dystans w porównaniu z transportem samochodowym.

Wady:

• niskie bezpieczeństwo transportowanych ładunków,
• długi czas transportu spowodowany niedużą prędkością taboru kolejowego,
• brak rozbudowanej sieci kolejowej w wymiarze krajowym ale także międzynarodowym.
• wysokie koszty budowy linii kolejowych.

Transport wodny

Transport wodny - stanowi jeden z najważniejszych czynników rozwoju gospodarczego, wzdłuż dużych rzek powstawały większe miasta. Za pomocą tego środka transportu przewozi się towary na duże odległości o niskiej wartości i dużej zawartości, które można łatwo przeładować za pomocą urządzeń mechanicznych. Jedna barka może przewieźć ok.1500 ton ładunku.

Zalety:

• niskie koszty,
• globalny zasięg szlaków morskich,

Wady:

• ograniczona dostępność przestrzenna (z portu do portu) konieczność korzystania z innych gałęzi transportu,
• długi czas przewozu,
• niska częstotliwość kursów,
• małe bezpieczeństwo towarów, ze względu na wilgoć, zasolenie, warunki atmosferyczne, piractwo.

Typy statków morskich:

• Drobnicowce - wielkie ładownie, zwykle przewożą ładunki wypełniające cała ładownię,
• Masowce - ładunki o niskim stosunku wartości do wagi (rudy metali, zboże, węgiel i złom żelazny), wyposażone w grodzie co pozwala przewozić kilka rodzajów dóbr w tym samym czasie,
• Tankowce - przewożą największe ładunki (od 18 000t do 500 000t) z powodu wycieków ropy naftowej coraz częściej buduje się statki z podwójnym kadłubem,
• Kontenerowce - statki przystosowane do przewozu kontenerów,
• Statki typu ro-ro - statek posiada wbudowane duże rampy, dzięki którym można wjechać z ładunkiem bezpośrednio na statek,(zastosowanie w przewozie samochodów),
• Statki typu obo - (oil-bulk-ore; ropa naftowa-produkty masowe-rudy) duża wielofunkcyjność, dużym plusem jest możliwość przewożenia różnych towarów jednocześnie,
• Barki oceaniczne - jednostki ciągnięte przez specjalny holownik, bardzo tani środek transportu.

Transport lotniczy

Transport lotniczy - większość dochodu osiągana z transportu pasażerskiego, transport towarowy znajduje się w fazie rozwoju.

Zalety:

• bezpieczeństwo ładunków,
• szybkość transportu,
• zdolność do transportowania ładunków o dużych gabarytach,
• szybki rozwój taboru lotniczego,

Wady:

• wysokie koszty transportu oraz budowy wymaganej infrastruktury,
• ograniczona dostępność przestrzenna - konieczność korzystania z innych gałęzi transportu,

Transport rurociągowy

Transport rurociągowy - odnosi się do rurociągów naftowych, laktociągów, a nie do gazociągów. Zastosowanie w przemieszczaniu płynnych produktów naftowych. Dostępność rurociągu jest ograniczona, co dodatkowo wymusza korzystanie z innych środków transportu (kolej, transport drogowy lub wodny).

Zalety:

• niskie koszty transportu,
• niezależny od warunków atmosferycznych,

Wady:

• ograniczona dostępność- wymaga specjalistyczna infrastruktura,
• duże koszty budowy,
• degradacja środowiska pod względem krajobrazu,

Kryteria wyboru środka transportu

Wybierając środek transportu należy wziąć pod uwagę:

• Koszty
• Czas przewozu
• Niezawodność
• Dostępność przestrzenną
• Bezpieczeństwo

Rodzaje transportu — artykuły polecane

Ładunek drobnicowy — Powierzchnia magazynowa — Transport kolejowy — Transport lotniczy — Droga ekspresowa — Transport — System transportu wewnętrznego — Żegluga śródlądowa — Magazyn — Kapitał strukturalny

Bibliografia

• Coyle J. (2002), Zarządzanie logistyczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Czubała A. (2001), Dystrybucja produktów, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Gołembska E. (red.) (2010), Kompendium wiedzy o logistyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Neider J. (2015), Transport międzynarodowy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Zielaskiewicz H. (2010), Transport intermodalny na rynku usług przewozowych, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji-PIB, Radom

Autor: Szymon Karcz, Paulina Przeniosło