Bezpieczeństwo i higiena pracy

Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) - powszechnie używana nazwa określająca zarówno zbiór zasad dotyczących bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy, jak również osobna dziedzina wiedzy zajmująca się kształtowaniem właściwych warunków pracy.

TL;DR

Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) to zbiór zasad dotyczących bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy. Ergonomia warunków pracy jest ważnym aspektem BHP, dbającym o wygodne i komfortowe warunki pracy pracowników. Służby BHP mają za zadanie kontrolować szkodliwość warunków pracy i minimalizować zagrożenia. Organizowanie audytów jakości oraz przestrzeganie przepisów i zasad BHP są kluczowe dla podnoszenia bezpieczeństwa pracy. Państwowa Inspekcja Pracy odpowiada za nadzór i kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym BHP.

BHP a ergonomia

Działem powiązanym ściśle z bhp, jest ergonomia warunków pracy. Polega ona na zapewnieniu pracownikowi wygodnych i komfortowych warunków gwarantujących jednocześnie niezawodność jego pracy. Zajmuje się m.in. pomiarami wysiłku i wydolności fizycznej oraz szacowaniem stopnia obciążenia fizycznego i psychicznego pracownika różnymi formami pracy i poszczególnymi czynnościami. Służy do rozwiązywania problemów związanych z doborem odpowiednich warunków pracy zapewniających jak największą wydajność np. wybór odpowiedniego oświetlenia, mikroklimatu czy sposobów eliminacji hałasu i wibracji.

Zadania służb BHP

Ważnym czynnikiem wpływającym na warunki pracy jest to, czy zarówno pracodawca, jak i pracownik dbają o przestrzeganie higieny i bezpieczeństwa pracy. Pierwszy element jest ściśle związany z profilaktyką chorób zawodowych. Głównym celem higieny pracy jest kontrolowanie stopnia szkodliwości warunków pracy i dążenie do jej minimalizacji we wszystkich możliwych przypadkach. Aby było to możliwe należy rozpoznać wszelkie szkodliwe czynniki, określić stopień ich natężenie i wskazać działania prowadzące do ograniczenia wynikającego z nich zagrożenia. Drugim ważnym elementem jest bezpieczeństwo pracy, które polega na zapobieganiu wypadkom lub innym sytuacjom, które mogłyby być szkodliwe dla zdrowia. W tym celu należy zwrócić szczególną uwagę na takie obszary jak:

• zadania i obowiązki pracowników,
• identyfikacja ryzyka,
• eksploatacja i konserwacja maszyn i urządzeń,
• zarządzanie zmianami,
• planowanie sytuacji awaryjnych,
• przeglądy wewnętrzne i analiza wypadków.

Równie ważne jest przestrzeganie kilku podanych niżej zasad:

• opracowanie programu organizacji bezpiecznej pracy,
• wyeliminowanie przestojów w czasie pracy,
• usprawnienie transportu między stanowiskami,
• odpowiednie zorganizowanie obsługi eksploatacyjnej stanowisk,
• zoptymalizowanie wykorzystania czasu pracy,
• dążenie do jak najmniejszej uciążliwości pracy zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym,
• dążenie do jak najlepszego wykorzystania środków ochrony osobistej.

Innym istotnym czynnikiem wpływającym na podnoszenie bezpieczeństwa pracy jest organizowanie audytów. Powinny one być dostosowane do charakteru i potrzeb danej jednostki organizacyjnej. Regularnie przeprowadzane mogą pomóc w wykryciu wszelkich niedoskonałości i czynników mogących prowadzić do zagrożenia oraz odpowiednio wczesnej ich eliminacji. Mogą również przyczynić się do wzrostu zainteresowania samych pracowników problemami bezpieczeństwa i uświadomienia im jak ważne jest przestrzeganie wszelkiego rodzaju przepisów. Każdy pracownik powinien czuć się zobowiązany do dbania o bezpieczeństwo zarówno swoje jak i swoich współpracowników.

Kontrola - Państwowa Inspekcja Pracy

"Art. 1. Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie.

Art. 2. Państwowa Inspekcja Pracy podlega Sejmowi. Nadzór nad Państwową Inspekcją Pracy w zakresie określonym w ustawie sprawuje Rada Ochrony Pracy.

Art. 3. 1. Jednostkami organizacyjnymi Państwowej Inspekcji Pracy są: Główny Inspektorat Pracy, okręgowe inspektoraty pracy oraz Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy im. Profesora Jana Rosnera we Wrocławiu, zwany dalej "Ośrodkiem". 2. Państwową Inspekcją Pracy kieruje Główny Inspektor Pracy przy pomocy zastępców". (ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, Dz.U. 2007 Nr 89 poz. 589)

"Kontroli Państwowej Inspekcji Pracy podlegają:

• 1. pracodawcy - a w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz kontroli legalności zatrudnienia także nie będący pracodawcami przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne - na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby wykonujące na własny rachunek działalność gospodarczą, bez względu na podstawę świadczenia tej pracy,
• 2. podmioty świadczące usługi pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego, poradnictwa zawodowego oraz pracy tymczasowej w rozumieniu zapisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
• 3. podmioty kierujące osoby w celu nabywania umiejętności praktycznych, w szczególności odbycia praktyki absolwenckiej, praktyki lub stażu zawodowego, niebędących zatrudnieniem lub inną pracą zarobkową - w zakresie przewidzianym ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy". (Chojnicki J., Jarosiewicz G., 2011, s. 5)

Bezpieczeństwo i higiena pracy — artykuły polecane

Szkolenie BHP — Inspektor ochrony danych — Warunki pracy — Lekarz medycyny pracy — Kurator sądowy — Medycyna pracy — Zakład pracy — Pracownik biurowy — Prace szczególnie niebezpieczne

Bibliografia

• Bałogowska A., Malinowski A. (1997), Ergonomia dla każdego, Sorus, Poznań
• Chojnicki J., Jarosiewicz G. (2011), ABC BHP Informator dla pracodawców, Główny Inspektorat Pracy, Warszawa
• Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy Dz.U. 2007 nr 89 poz. 589
• Wróblewska M. (2004), Ergonomia: skrypt dla studentów, Politechnika Opolska, Opole

Autor: Joanna Grych, Patrycja Krzyżanowska

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.