Gospodarstwo agroturystyczne

Gospodarstwo agroturystyczne jest to odłam gospodarstwa rolnego, który dla swoich klientów oferuje różnego rodzaju usługi między innymi takie jak noclegowe, żywieniowe oraz towarzyszące w odpowiednio zorganizowanych pomieszczeniach mieszkalnych i nie tylko. Można także dodać, że gospodarka rolna prowadzi dodatkowa działalność w organizacji pobytów turystom, zapewniając im noclegi, posiłki oraz inne atrakcje towarzyszące ich pobycie w tym obiekcie. Często działalność wspomaga się o swoje miejsca noclegowe oraz własne oryginalne wyroby rolne, które stanowią jedną z podstawowych działań takich gospodarstw. Realizacja turystyczna tych miejsc wypoczynkowych traktowana jest jako wspomagająca struktura zysku oraz także rozwoju gospodarstw rolnych w danym regionie bądź państwie.

TL;DR

Gospodarstwo agroturystyczne to odłam gospodarstwa rolnego, które oferuje usługi turystyczne, takie jak noclegi i wyżywienie. Powstało pod koniec XX wieku i rozwijało się głównie w Europie Zachodniej. W Polsce istnieje około 12 tysięcy takich gospodarstw. Gospodarstwo agroturystyczne różni się od gospodarstwa rolnego tym, że ma infrastrukturę turystyczną i często zmienia część obszaru rolnego na obiekty turystyczne. Istnieje kategoryzacja gospodarstw agroturystycznych i w Polsce jest to prowadzone przez Polską Federację Turystyki Wiejskiej. Zarządzanie gospodarstwem agroturystycznym różni się od zarządzania gospodarstwem rolnym pod względem wykorzystania ziemi, struktury produkcji, organizacji pracy, nakładów, rynku dla produktów rolniczych, źródła dochodów i znaczenia agroturystyki oraz roli wsi.

Geneza

Ciężko jest dokładnie określić w jakich latach pojawiły się jedne z pierwszych gospodarstw agroturystycznych. Powstała za to równocześnie z nimi nowa forma turystyki która zaczęto nazywać agroturystyka. W latach osiemdziesiątych dwudziestego wieku turystyka w Polsce była postrzegana przez większość osób jako bardziej funkcja socjalna a nie sportowo-wypoczynkowa, przez co stosunkowo późno nasz kraj w stosunku do innych państw w europie zaczął rozwijać się w tym kierunku i inwestować w nowe obiekty i atrakcje turystyczne. Intensywny rozwój takich obiektów przyjmuje się na lata dziewięćdziesiąte dwudziestego wieku, podczas gdy w Europie Zachodniej i naszym kraju zakończyła się epoka masowej produkcji przemysłowej i nadszedł czas na transformacje gospodarstw rolnych. Gospodarstwa agroturystyczne powstają najczęściej na obszarach o małym wpływie przemysłowym oraz urbanistycznym i wysokiej jakości walorów przyrodniczych i kulturowych, najczęściej takimi terenami są pojezierza oraz obszary Gorskie. Najwięcej gospodarstw rolnych zajmujących się dodatkowo agroturystyka znajduje się obecnie we Francji, ilość ich szacowana jest na około 45 tysięcy. Drugie miejsce w tym rankingu zajmuje Wielka Brytania gdzie ilość takich obiektów jest bliska 30 tysiącom. Zaś trzecie miejsce zajmuje Austria która posiada niewiele mniej gospodarstw niż Brytania bo ok. 28 tysięcy. Dalej w kolejce znajdują się Niemy oraz Irlandia. Polska na ta chwile posiada około 12 tysięcy gospodarstw agroturystycznych, dla porównania w Niemczech w samej Bawarii znajduje się około 7 tysięcy takich miejsc.

Kategoryzacja gospodarstw agroturystycznych

Wiele krajów wchodzących w skład europejskiego stowarzyszenia Eurogites stosuje metodę kategoryzacji tych obiektów w celu zdefiniowania poziomu jakości usług oferowanych przez obiekty agroturystyczne. Obiekty skategoryzowane są zobowiązane do wpasowania ich w wymogi, które określają odpowiednie normy kategoryzacyjne. W Polsce kategoryzacja jest kierowana przez Polską Federację Turystyki Wiejskiej "Gospodarstwo Gościnne". Najczęściej odbywa się ona na dobrowolnym poddaniu się przez gospodarstwa inspekcji i nadaniu odpowiedniej kategorii zależnej od standardu usług. Obiekt agroturystyczny może otrzymać maksymalnie 3 gwiazdki.

Gospodarstwo rolne a gospodarstwo agroturystyczne

Podejmując kwestię rozpatrzenia różnić między gospodarstwem rolnym a agroturystycznym, ponieważ już w określeniach nazywających te obiekty można znaleźć pierwszą z nich. Gospodarstwo agroturystyczne musi posiadać bazę "turystyczną", aby móc przyjmować turystów i świadczyć usługi, podczas gdy gospodarstwo rolne nie ma obowiązku mieć tej infrastruktury. Inną różnicę, którą można dostrzec, to ogół przepisów dotyczących ich kierowaniem czy zarządzaniem, a często systemem produkcji. Gospodarstwo rolne jest nastawione zazwyczaj na maksymalizację dochodów z nasilonego uprawiania ziemi. Z kolei obiekt agroturystyczny likwidują nawet znaczne obszary rolne i zmieniają je w budynki użytecznośc i publicznej czy inne obiekty będące potrzebne do rozwoju agroturystyki w danym gospodarstwie.

Udział przychodu z agroturystyki/turystyki wiejskiej w całkowitym przychodzie gospodarstwa

Udział przychodu z agroturystyki/turystyki wiejskiej w całkowitym przychodzie (%)	Liczba gospodarstw/odpowiedzi	Odsetek gospodarstw
Poniżej 1	14	7,7
1-2	12	6,6
3-5	27	14,8
6-10	39	21,3
11-20	32	17,5
21-30	22	12,0
31-50	18	9,8
50-75	9	4,9
Powyżej 75	7	3,8
Brak odpowiedzi	3	1,6
Ogółem	183	100,0

,

Porównanie najważniejszych zasad zarządzania gospodarstwem rolnym i gospodarstwem agroturystycznym

.

Zasada zarzadzania	Gospodarstwo rolne	Gospodarstwo agroturystyczne
Wykorzystanie ziemi	Maksymalizacja rolniczego wykorzystania ziemi	Częściowe wyłączanie ziemi z rolniczego użytkowania, przeznaczanie jej na cele agroturystyczne (budynki, parkingi, place itd.)
Struktura produkcji	Wyłącznie działy rolnicze, hodowlane i ewentualnie przetwórcze; specjalizacja produkcji, zwiększanie skali produkcji	Dział rolniczy i agroturystyczny w różnych proporcjach między sobą; podporządkowanie struktury działu rolniczego agroturystyce; dywersyfikacja, zrównoważony rozwój gospodarstw
Organizacja pracy	Maksymalizacja wydajności pracy, mechanizacja i automatyzacja	Organizowanie procesów produkcyjnych w taki sposób, aby były one "widowiskowe" lub nawet umożliwiały udział w nich turystów, co wymaga dużych nakładów pracy; wydajność pracy nie jest więc zasadą wiodącą
Poziom nakładów	Nacisk na intensywność produkcji, duże nakłady środków, szczególnie nawozów i środków ochrony roślin, w celu maksymalizacji zysku z produkcji rolniczej	Nacisk na ekstensywną produkcję i ochronę środowiska; umiarkowane stosowanie nawożenia i środków ochrony roślin; optymalizacja jakości przestrzeni agroturystycznej
Rynek dla produktów rolniczych	Rynek zbytu poza gospodarstwem rolnym, głównie kontraktacja, skup	Wykorzystanie produktów we własnym gospodarstwie na potrzeby agroturystyki, nadmiar sprzedawany na rynku
Źródło dochodów i ich znaczenie	Całość dochodu generowana z produkcji roślinnej, zwierzęcej i ewentualnie przetwórstwa	Dochód pochodzi z dwóch źródeł: produkcji rolniczej i działalności agroturystycznej lub tylko z działalności agroturystycznej; znaczenie agroturystyki dla gospodarstwa zależy od jej udziału w dochodzie całkowitym
Wieś	Produkcja rolnicza odbywa się na terenach wiejskich, lecz wiejskość nie ma dużego związku z poziomem produkcji w gospodarstwie rolnym	Wieś ułatwia prowadzenie działalności agroturystycznej; istnieje możliwość i konieczność wykorzystania np. tradycji ludowych (etnografia)

Gospodarstwo agroturystyczne — artykuły polecane

Turystyka rowerowa — Grunty rolne — Sezonowość popytu turystycznego — Konurbacja — Gospodarstwo rolne — Kwatera prywatna — Masowiec — Ośrodek SPA — Turystyka biznesowa

Bibliografia

• Jędrysiak T. (2010), Wiejska turystyka kulturowa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Kurek W. (red.) (2011), Turystyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Perechuda K., Hołodnik D. (2012), Nowoczesny model gospodarastwa agroturystycznegooparty na wiedzy, Akademia wychowania fizycznego we Wrocławiu
• Sznajder M., Przezbórska L. (2006), Agroturystyka, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Szpara K. (2011), Agroturystyka w Karpatach Polskich, Instytut geografii i gospodarki przestrzennej Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków
• Zawadzka J. (2013), Ekonomiczno-społeczne determinanty rozwoju agroturystyki na Lubelszczyźnie., SGGW, Warszawa

Autor: Jakub Ścibor,Łukasz Jakosz