Asortyment

Asortyment (pochodzi z języka francuskiego assortiment - zestaw, dobór) jest to zestawienie typów i gatunków produktów wytwarzanych przez różne zakłady przemysłowe, albo pogrupowany zestaw produktów, które są proponowane do sprzedaży przez różnego rodzaju sklepy, zakłady lub pośredników handlowych. Asortyment to zestawienie celowo dobranych do siebie produktów, które są ofertą danego przedsiębiorstwa. Asortyment powinien być dostosowany do rynku, ciągłych zmieniających się potrzeb klientów oraz spełniać ich wszelkie oczekiwania co do produktu.

Specyfikacja asortymentu jest bardzo szeroka często używana za pomocą następujących określeń:

• rodzina produktów (obejmują klasy produktów, które zadawalają te same bądź bardzo podobne do siebie potrzeby)
• klasa produktu (grupa produktów, między którymi występują silne powiązania funkcjonalne)
• linia produktów (grupa produktów, związana ze sobą w bliski sposób działaniem dla danej grupy odbiorców, powiązane ze sobą także przy pomocy określonych kanałów dystrybucji)
• typ produktu (element linii produktów, które łączą ze sobą jedną z kilku możliwych postaci produktu)
• pozycja asortymentowa (indywidualny produkt tworzący element linii produktów)

TL;DR

Asortyment to zestawienie produktów oferowanych przez przedsiębiorstwo lub sklep. Może być podzielony na asortyment produkcyjny (związany z profilem wytwórczym) i asortyment handlowy (związany z potrzebami klientów). Asortyment może być szeroki, wąski, głęboki lub płytki, a jego strukturę opisuje szerokość, długość, głębokość i spójność. Zarządzanie asortymentem obejmuje podejmowanie decyzji dotyczących produktów, a kanibalizacja produktów może wystąpić przy powiększaniu asortymentu.

Rodzaje asortymentu

Asortyment możemy podzielić ze względu na sposób przygotowania dóbr do sprzedaży oraz miejsce ich występowania:

• Asortyment produkcyjny - jest to zestaw dóbr ukazujący profil wytwórczy danego przedsiębiorstwa. Zwykle jest on przedmiotem sprzedaży do jednostek hurtu. Główną cechą jest jego znaczna jednorodność, która wynika ze specjalizacji wytwórców. Tworzony jest na podstawie surowcowego lub technologicznego pokrewieństwa produktów.
• Asortyment handlowy - jest to zestaw towarów znajdujących się w hurtowni lub w punkcie sprzedaży detalicznej powstały w wyniku zakupu, przerobu handlowego i kompletowania dóbr pochodzących od różnych producentów w celu przygotowania go do finalnej sprzedaży. Tworzony jest na podstawie pokrewieństwa potrzeb konsumentów.

Właściwości asortymentu

• Asortyment szeroki - zestaw towarów składający się z wielu linii produktów.
• Asortyment wąski - zestaw towarów obejmujących niewiele linii produktów.
• Asortyment głęboki - zestaw towarów, w którym w składzie każdej linii produktów znajduję się ich większa ilość.
• Spójność asortymentu - zgodność oferowanych linii produktów pod względem ich sposobu wytwarzania, dystrybucji, promocji, zastosowania itp.
• Asortyment płytki - zestaw towarów, który zapewnia w niewielkim stopniu możliwość różnicowania artykułów. W linii produktów występuje tylko kilka produktów.

Struktura asortymentu

Strukturę opisują cztery zmienne:

• Szerokość
• Długość
• Głębokość
• Spójność

Szerokość asortymentowa uzależniona jest od popytu, posiadanych zasobów i celów, które przedsiębiorstwo zamierza realizować. Wzrost liczby linii produktu przyczynia się do powiększenia szerokości asortymentu co sprawia, że różnicuje się poziom produktów. Zmiany w asortymencie dokonywane są poprzez narastanie lub nasycenie. Narastanie asortymentu odbywa się w dwóch kierunkach, które mogą występować równolegle. Może to być: Narastanie "w dół" - kiedy przedsiębiorstwo, zorientowane do tej pory, na nabywców produktów drogich czy też luksusowych, wprowadza do sprzedaży towary przeznaczone również dla konsumentów mniej wymagających, którzy dysponują mniejszym kapitałem, poszukują urządzeń mniej skomplikowanych, maszyn o mniejszej wydajności i funkcjonalności. Narastanie "w górę" - kiedy przedsiębiorstwo zorientowane dotychczas na nabywców o niższej sile nabywczej, wprowadza do swojej oferty również produkty ekskluzywne, bardziej zaawansowane technologicznie. Nasycanie asortymentu jest to natomiast zwiększanie liczby linii produktów w ramach rodzin lub pozycji asortymentowych.

Długość asortymentu opisuje liczba odmian produktów w poszczególnych liniach produktowych. Wprowadzenie do programu asortymentowego nowych produktów w linii przyczynia się do wydłużenia linii oraz powiększenie przeciętnej długości linii produktów.

Głębokość linii produktu jest to liczba wyszczególnionych odmian produktu. Powiększenie linii produktu poprzez kreowanie nowych odmian powoduje większe zaspokojenie nabywców i sprzyja strategii penetracji rynku.

Spójność asortymentu jest zmienną jakościową opisującą asortyment przedsiębiorstwa. Opisuje stopień powiązania między liniami produktów pod względem ustalonych wymogów

Strategiczne działania asortymentu

Wśród strategicznych działań asortymentu opisujących asortyment można wskazać:

• pogłębienie
• poszerzenie
• stałość
• redukcja oferty
• wymiana

Pogłębienie asortymentu jest to uzupełnienie obecnych produktów w ofercie firmy poprzez dołączenie pozycji asortymentowych nienaruszających zakres linii produktów np. wprowadzenie na rynek obecnego produktu w zupełnie innym opakowaniu

Poszerzenie asortymentu jest to dołączenie nowych linii produktów, które jeszcze nie występowały w ofercie firmy np. sprzedaż butów przez firmę dotychczas sprzedającą tylko odzież

Stałość asortymentu jest to umyślne niepodejmowanie żadnych modyfikacji w sferze oferowanych pozycji asortymentowych np. w ofercie firmy występuje cały czas ten sam asortyment bez żadnych zmian, produkty nie są dodawane ani usuwane z istniejącej oferty

Redukcja oferty jest to eliminowanie z oferty firmy pozycje asortymentowe lub linie produktów, których poziom sprzedaży nie jest wystarczająco wysoki i zaspokajający dla producentów; pozycje asortymentowe nie wywołują wysokiego zainteresowania wśród konsumentów.

Wymiana asortymentu jest to zastępowanie obecnych pozycji asortymentowych nowym asortymentem

Zarządzanie asortymentem

Wszelkie działania, które mają za zadanie dobór, selekcje oraz podejmowanie decyzji tyczących się działań wykonywanych wobec poszczególnych produktów. Końcowym etapem zarządzania asortymentem jest ustalenie o wycofaniu lub produkcji danego produktu znajdującego się w ofercie danej firmy.

Kanibalizacja produktów

Kanibalizacja produktów występuje jako negatywne zjawisko przy powiększeniu czy wymianie asortymentu. Przejawia się to niespodziewanym zmniejszeniem poziomu sprzedaży wciąż znanym i uznanym produktów, występujące po wprowadzeniu na rynek przez daną firmę nowszego produktu, który ma za zadanie uzupełnić asortyment lub zastąpić istniejący już na rynku produkt.

Asortyment — artykuły polecane

Asortyment produktów — Monopol, oligopol, konkurencja — Sklep stacjonarny — Konkurencja — Kastomizacja — Dywersyfikacja — Strategia międzynarodowego marketingu mix — Dojrzałość rynkowa — Dystrybucja masowa

Bibliografia

• Altkorn J. (red.) (2006), Podstawy Marketingu, Instytut Marketingu, Kraków
• Andruszkiewicz K. (red.) (2011), Marketing, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa, Toruń
• Czubała A. (red.) (2012), Podstawy marketingu, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Flejterski S., Porada-Rochoń M. (2014), Dywersyfikacja versus specjalizacja w procesach dostosowawczych przedsiębiorstw. Perspektywa pokryzysowa, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 802
• Kotler P., Armstrong G., Saunders J., Wong V. (2002), Marketing, podręcznik europejski, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Michalski E. (2017), Marketing. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Dorota Motyka, Natalia Dobranowska