Krajowy Rejestr Sądowy

Krajowy Rejestr Sądowy (KRS), to najważniejszy z ok. 280 rejestrów publicznych istniejących w Polsce, utworzony na podstawie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym z dnia 20 sierpnia 1997 roku (J. Gospodarek 2015, s. 84-85) Jest on prowadzony w systemie informatycznym przez sądy rejonowe (sądy gospodarcze, rejestrowe), obejmujący swoją właściwością obszar województwa lub jego część. Rejestr ten obejmuje podmioty, które według różnych ustaw podlegają obowiązkowi wpisu do tego rejestru, a także podmioty wpisywane z urzędu lub na wniosek wierzyciela do rejestru dłużników niewypłacalnych. (Ł. Zamojski 2009, s. 11-13)

Krajowy Rejestr Sądowy jest rodzajem księgi publicznej osobowej, służącej zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania obrotu gospodarczego, poprzez rejestrację podmiotów w nim uczestniczących. Krajowy Rejestr Sądowy wprowadzony ustawą z dnia 20 sierpnia 1997 roku, zaczął funkcjonować od dnia 1 stycznia 2001 r. Krajowy Rejestr Sądowy zastąpił większość odrębnych rejestrów sądowych prowadzonych dla przedsiębiorców i innych podmiotów. Krajowy Rejestr Sądowy jest jawny, a wpisy do niego podlegają obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, chyba że ustawa stanowi inaczej (J. Olszewski 2007, s. 203,204 i T. Mróz, M. Stec 2005, s. 61,62) Celem utworzenia Krajowego Rejestru Sądowego było stworzenie jednolitego, ogólnopolskiego systemu rejestracji, który zastąpiłby dotychczasowe zdecentralizowane rejestry. Jak sama nazwa wskazuje rejestr te ma być "krajowy", czyli jeden na obszar całego państwa, "sądowy" a więc prowadzony przez sądy, co stanowi gwarancję obiektywności, profesjonalizmu, poszanowania przepisów prawa. Ustawodawca posługuje się także wyrażeniem "rejestr" co sugeruje występowanie pewnych konsekwencji związanych z zakresem działania organu rejestracyjnego do badania zarówno złożonego wniosku jaki i dokumentów. Krajowy Rejestr Sądowy spełnia także kilka istotnych funkcji. Jedną z nich jest funkcja ewidencyjna. Związana jest ona z gromadzeniem określonych informacji, utrwalaniem ich, dokonywaniem odpowiednich wpisów w Rejestrze oraz ich przechowywaniem. Z funkcją ewidencyjną ściśle powiązaną jest funkcja informacyjna, która realizowana jest za pośrednictwem Centralnej Informacji KRS. Centralna Informacja KRS ma za zadanie prowadzenie zbioru informacji tego Rejestru i ich udzielania, a także przechowywania danych. Dodatkowo Centrala Informacja KRS wydaje odpisy, wyciągi i zaświadczenia, które mają moc dokumentów użytkowych.

Kolejną funkcją jaką spełnia KRS jest funkcja ostrzegawcza, gdyż powszechny dostęp do informacji zawartych w KRS może posłużyć jako ostrzeżenie podmiotu zainteresowanego współpracą z danym kontrahentem, poprzez dostęp do danych tego kontrahenta. Dodatkowo KRS spełnia funkcję kontrolą, ponieważ dostarcza danych, dzięki którym można sprawdzić czy dana działalność gospodarcza prowadzona jest zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Należy również wymienić funkcję fiskalną KRS, która wiąże się z koniecznością dokonywania opłat związanych z dokonaniem wpisów do rejestru i odpłatności za dostęp do danych w rejestrze (K. Czajkowska-Matosiuk 2008, s. 23; J. Gospodarek 2015, s. 84-87; G. Michniewicz 2012, s. 33; Ł. Zamojski 2009, s. 12;)

Krajowy Rejestr Sądowy składa się z trzech oddzielnych rejestrów:

• rejestru przedsiębiorców,
• rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki społecznej,
• rejestru dłużników. (K. Czajkowska-Matosiuk 2008, s. 21; (Rozdział 1, Art. 1, 3, Ustawy o KRS Dz.U. 1997 nr 121 poz. 769)

TL;DR

Krajowy Rejestr Sądowy to najważniejszy rejestr publiczny w Polsce, prowadzony przez sądy rejonowe. Rejestruje podmioty, które podlegają obowiązkowi wpisu, oraz dłużników niewypłacalnych. Ma funkcje ewidencyjną, informacyjną, ostrzegawczą, kontrolną i fiskalną. Składa się z trzech rejestrów: przedsiębiorców, stowarzyszeń i fundacji, oraz dłużników niewypłacalnych.

Rejestr przedsiębiorców

Przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi, podlegają zgłoszeniu do ewidencji działalności gospodarczej. Natomiast pozostali przedsiębiorcy aby prowadzić swoją działalność legalnie i zgodnie z przepisami obowiązującego prawa podlegają wpisowi do rejestru przedsiębiorców.

Do rejestru przedsiębiorców wpisują się:

• spółki prawa handlowego,
• spółdzielnie,
• przedsiębiorstwa państwowe,
• instytuty badawcze,
• towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych,
• towarzystwa reasekuracji wzajemnych,
• jednostki badawczo - rozwojowe,
• oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• inne osoby prawne, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
• główne oddziały zagranicznych oddziałów ubezpieczeń,
• główne oddziały zagranicznych zakładów reasekuracji,
• spółki europejskie,
• spółdzielnie europejskie,
• instytucje gospodarki budżetowej (K. Czajkowska-Matosiuk 2008, s. 22; Rozdział 2, Art. 36, Ustawy o KRS Dz.U. 1997 nr 121 poz. 769)

Rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki społecznej

Do tego rejestru wpisuje się między innymi następujące podmioty:

• stowarzyszenia i ich terenowe jednostki posiadające osobowość prawną,
• związki stowarzyszeń,
• kolumny transportu sanitarnego,
• kółka rolnicze i rolnicze zrzeszenia branżowe,
• związki rolników, kółek i organizacji rolniczych,
• fundacje,
• samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej
• związki zawodowe,
• związki pracodawców,
• izby gospodarcze i Krajowa Izba Gospodarza,
• inne organizacje społeczne i zawodowe, które na mocy prawa podlegają wpisowi do KRS. (K. Czajkowska-Matosiuk 2008, s. 22; Rozdział 3, Art. 49, Ustawy o KRS Dz.U. 1997 nr 121 poz. 769)

Rejestr dłużników niewypłacalnych

Służy on gromadzeniu danych, o dłużnikach z którymi prowadzenie czynności handlowych narażone jest na duże ryzyko, ze względu na sposób ich dotychczasowego postępowania lub sytuację ekonomiczną.

Do rejestru dłużników niewypłacalnych wpisuję się z urzędu:

• osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, jeżeli ogłoszono ich upadłość,
• osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, jeżeli ogłoszono ich upadłość,
• dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego,
• osoby fizyczne, które w terminie 30 dni od daty wezwania do spełnienia świadczeń, nie zapłaciły należności stwierdzonej tytułem wykonawczym (wpis na wniosek wierzyciela)'
• osoby, które przez sąd upadłościowy zostały pozbawione prawa do prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek, pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym lub spółdzielni,
• dłużników, o których mowa w art. 1086 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego (K. Czajkowska-Matosiuk 2008, s. 22;T. Mróz, M. Stec 2005, s. 61;J. Olszewski 2007, s. 204-206; Rozdział 4, Art. 55, Ustawy o KRS Dz.U. 1997 nr 121 poz. 769)

Krajowy Rejestr Sądowy — artykuły polecane

Rejestr firm — Ustawa o KRS — Numer KRS — Doradztwo podatkowe — Rejestr KRS — Numer REGON — Osoba prawna — Rejestracja działalności gospodarczej — Krajowy rejestr karny

Bibliografia

• Czajkowska-Matosiuk K., Ablewicz J. (2017), Prawo gospodarcze i spółek, C.H.Beck, Warszawa
• Gospodarek J. (2015), Prawo gospodarcze dla ekonomistów i nie tylko Część I Zagadnienia ogólne, Oficyna Wydawnicza Szkoła Głowa Handlowa w Warszawie, Warszawa
• Michniewicz G. (2012), Prawo w działalności gospodarczej, Difin, Warszawa
• Mróz T., Stec M. (2016), Prawo gospodarcze prywatne, C.H. Beck, Warszawa
• Olszewski J. (red.) (2016), Prawo gospodarcze. Kompendium, C.H. Beck, Warszawa
• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym. Dz.U. 1997 nr 121 poz. 769
• Zamojski Ł. (2009), Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym Komentarz, LexisNexis, Warszawa

Autor: Michał Kobierski, Anna Grajny