Gospodarowanie zasobami

Gospodarowanie zasobami - proces polegający na alokacji dyspozycyjnych zasobów między różnorakie zastosowania [Wprowadzenie do ekonomii, 2001, s. 50]. Inaczej działalność gospodarcza ludzi, odbywająca się ciągle, ze względu na odnawialność i rozwój ludzkich potrzeb. Ze względu na fakt, iż gospodarowanie zasobami jest działaniem ciągłym mówimy o procesach gospodarczych. Procesy te zachodzą w sferze produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji dóbr [Podstawy ekonomii, 2005, s. 7].

TL;DR

Gospodarowanie zasobami to proces alokacji dostępnych zasobów między różne zastosowania. W tym procesie wykorzystuje się zasoby ludzkie, naturalne i wynikające z wcześniejszej działalności człowieka. Podstawą gospodarowania kapitałem ludzkim jest zarządzanie zasobami ludzkimi. Kapitał ludzki odnosi się do wiedzy, umiejętności i zdolności człowieka, które są nieodłączne od niego i służą osiągnięciu celów organizacji. W przedsiębiorstwach podejmuje się działania mające na celu rozwój kapitału ludzkiego na poziomie organizacji, zespołów pracowniczych i poszczególnych pracowników. Służą temu m.in. szkolenia, strukturyzacja pracy, realokacja pracowników, ochrona zdrowia i promocja karier zawodowych.

Opis

Gospodarowanie zasobami jest działalnością człowieka polegającą na zaspokajaniu nieograniczonych potrzeb przy użyciu ograniczonych zasobów. Racjonalne gospodarowanie zasobami jest podstawowym założeniem ekonomii w skali mikro. Rzadkość zasobów jest bezpośrednią przyczyną, dla której podmioty gospodarcze muszą zachowywać się racjonalnie, aby w możliwie najwyższym stopniu realizować swoje cele.

W procesach gospodarowania wykorzystywane są różnego rodzaju zasoby. Obejmują one:

• zasoby ludzkie - ludzie z ich wiedzą i praktycznymi umiejętnościami
• zasoby naturalne - np. ziemia ze znajdującymi się w niej bogactwami, woda, powietrze
• zasoby będące wynikiem wcześniejszej działalności człowieka - np. narzędzia, maszyny, budynki, środki finansowe [Podstawy ekonomii, 2005, s. 3].

Podmiotem gospodarowania zasobami, nazywanym podmiotem gospodarczym, niezależnie od skali działalności (indywidualnej, krajowej, globalnej) jest zawsze człowiek, który w swych działaniach gospodarczych dokonuje alokacji, kierując się zawsze określonymi przesłankami. Z reguły przesłanki te mają charakter ekonomiczny jednak w obliczu współczesnych wyzwań rozwojowych coraz mocniej akcentuje się pozaekonomiczne kryteria wyboru (społeczne, etyczne, itp.). Fakt ten komplikuje problem zdefiniowania racjonalności gospodarczej [Wprowadzenie do ekonomii, 2001, s. 50].

Gospodarowanie kapitałem ludzkim

B. Buchelt, I. Kubica, G. Łukasiewicz, J. Purgał-Popiela zwracają uwagę, iż podstawę gospodarowania kapitałem ludzkim powinno szukać się bezpośrednio w zarządzaniu zasobami ludzkimi. Według M. Armstronga "Traktowanie ludzi jako kapitału, w który można inwestować (…) aby zwiększyć ich zainteresowanie organizacją (…), rozwijanie kwalifikacji pracowników w zależności od potrzeb organizacji". (Buchelt B. i in. 2014, s. 9)

Zgodnie z ekonomicznym ujęciem kapitału ludzkiego "takie atrybuty człowieka jak wiedza, umiejętności i zdolności są wyjątkowym rodzajem dobra kapitałowego właśnie z uwagi na ich nieodłączność od "nosiciela" i konieczność połączenia z innym czynnikiem produkcji, jakim jest praca". Jednak kapitał ludzki dotyczy wyłącznie pracy o charakterze ekstrawersyjnym, czyli takiej która służy osiągnięciu innemu celowi. Zatem "kapitał ludzki odnosi się do potencjału właściwości człowieka, który zostaje urzeczywistniony w akcie jego działania". (Buchelt B. i in. 2014, s. 11)

Uwzględniając wartość i unikatowość kapitału ludzkiego organizacji wyróżnia się następujące podejścia w zakresie jego tworzenia:

• Model rozwoju kapitału ludzkiego, który cechuje inwestowanie w rozwijanie unikalnych kompetencji pracowników, budowanie ich zaangażowania oraz retencję,
• model pozyskiwania kapitału ludzkiego z zewnętrznego rynku pracy poprzez werbunek osób 0o pożądanych kompetencjach (zdobytych przez nie u innych pracodawców, przez kształcenie itp.),
• model kontraktowania kapitału ludzkiego, który zakłada wykorzystywanie kompetencji i wiedzy własnych pracowników i kontrahentów, których kompetencje służą osiąganiu celów organizacyjnych na warunkach określonych w kontrakcie,
• model kreowania aliansów w obszarze kapitału ludzkiego oparty na wykorzystaniu synergicznego efektu z wspólnego (czasowego) kapitału ludzkiego (Buchelt B. i in. 2014, s. 15-16)

Obecnie w przedsiębiorstwach można zaobserwować ciągłe działania związane z rozwojem kapitału ludzkiego. Mają one charakter strategiczny, ponieważ podwyższają przyszłą jakość pracowników. "Określa się nim zespół działań w zakresie wzbogacenia wiedzy, rozwijania zdolności i umiejętności, kształtowania motywacji oraz kondycji fizycznej i psychicznej pracowników, które powinny prowadzić do wzrostu ich indywidualnego kapitału ludzkiego oraz wartości kapitału ludzkiego organizacji".

Biorąc pod uwagę rozwój kapitału ludzkiego rozpatruje się go na trzech poziomach:

• organizacja
• zespoły pracownicze
• poszczególni pracownicy

Natomiast do realizacji powyższych poziomów służą następujące instrumenty:

• szkolenia pracownicze
• strukturyzacja pracy
• realokacja pracowników
• ochrona i promocja zdrowia
• kształtowanie karier zawodowych (Buchelt B. i in. 2014, s. 19)

Gospodarowanie zasobami — artykuły polecane

Zarządzanie zasobami ludzkimi — Czynniki produkcji w gospodarce turystycznej — Strategia personalna - rodzaje — Przedsiębiorczość — Kapitał ludzki — Profesjonalizm — Kooperacja — Jakość pracy — Czynniki wpływające na zarządzanie kadrami

Bibliografia

• Borys T. (2013). Nowe kierunki ekonomi środowiska i zasobów naturalnych w aspekcie nowej perspektywy finansowej unii europejskiej, "Ekonomia i środowisko", nr 1(44)
• Buchelt B., Kubica I., Łukasiewicz G., Prugał-Popiela J. (2014), Gospodarowanie kapitałem ludzkim, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
• Czerniachowicz B. (2013).Nowoczesne koncepcje zarządzania kapitałem ludzkim, "Studia i prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania", nr 34
• Dach Z. (red.) (2001), Wprowadzenie do ekonomii, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Szopik-Depczyńska K., Korzeniewicz W. (2011). Kapitał ludzki w modelu wartości przedsiębiorstwa, "Studia i prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania", nr 24

Autor: Łukasz Ogonowski, Katarzyna Rzepka