Siła nabywcza pieniądza

Siła nabywcza pieniądza
Polecane artykuły
Popyt zagregowany Wartość pieniądza w czasie Popyt globalny Deprecjacja Siła nabywcza Parytet siły nabywczej Popyt sztywny Realna stopa procentowa Efekt mnożnikowy

Siła nabywcza pieniądza to inaczej rzeczywista wartość pieniądza. Siła nabywcza pieniądza (realna wartość pieniądza) może być również postrzegana jako ilość towarów i usług jaką można nabyć za określoną jednostkę pieniądza.

Siła nabywcza to skłonność konsumentów do zakupu na kredyt i nabywania wszelkiego rodzaju dóbr i usług w odniesieniu do posiadanych przez nich pieniędzy. O poziomie zatrudnienia świadczy zagregowana siła nabywcza w gospodarce narodowej lub na rynku, ponieważ przedstawia ona dyspozycyjny dochód po opłaceniu podatków.

Kiedy ceny rosną, za tą samą sumę pieniędzy możemy kupić coraz mniej. Maleje więc ich siła nabywcza. Kiedy ceny spadają ma miejsce sytuacja odwrotna. Ujmując to inaczej, można powiedzieć, że kiedy rosną ceny, wtedy wartość pieniądza spada; kiedy ceny spadają, wtedy wartość pieniądza rośnie. Zjawisko wzrostu ogólnego poziomu cen nazywamy inflacją. Sytuację, w której ceny spadają, określamy jako deflację. Wartość pieniądza (np. złotego) maleje w okresach inflacji, a wzrasta w okresach deflacji.

Podział:

Siła nabywcza pieniądza może być określona w ujęciu:

• Statystycznym (w określonym momencie) - siła nabywcza pieniądza wyznaczana przez ceny towarów.
• Dynamicznym (w okresie czasu) - odwrotna zależność proporcjonalna do zmian wskaźnika ogólnego poziomu cen.

Charakterystyka i czynniki wpływające na siłę nabywczą pieniądza

Z siłą nabywczą pieniądza ściśle związany jest wskaźnik ogólnego poziomu cen. Zwiększający się wskaźnik obniża wartość pieniądza (zjawisko deprecjacji pieniądza), natomiast obniżający się wskaźnik zwiększa ją (zjawisko aprecjacji). Z tej zależności wynika, że odwrotność wskaźnika ogólnego poziomu cen jest miernikiem siły nabywczej pieniądza.

Czasami zmiana nominalnej wartości pieniądza (wartość oznaczona np. 100 zł) następuje w wyniku reformy walutowej. Działanie takie określane jest jako denominacja i ma na celu wzmocnienie i stabilizację pieniądza.

Zmiany wartości pieniądza wynikać mogą też ze zmian kursów walutowych:

• dewaluacja - spadek wartości waluty krajowej w stosunku do wartości walut zagranicznych
• rewaluacja - wzrost wartości waluty krajowej w stosunku do wartości walut zagranicznych

Najistotniejszy wpływ na siłę nabywczą pieniądza ma jednak czas dysponowania nim:

• Pieniądz, z którego można skorzystać obecnie (pozwala na wcześniejsze angażowanie w przedsięwzięcia; wcześniejsze zaspokojenie potrzeb konsumenta),
• Pieniądz, z którego można skorzystać w późniejszym okresie (korzyści przesunięte w czasie na dalszy plan; ryzyko).

Większą siłę nabywczą będzie więc miał pieniądz, który można wykorzystać obecnie.

Utrata siły nabywczej w czasie

Inwestowanie oszczędności pozwala na przeciwdziałanie utracie siły nabywczej zgromadzonego kapitału. Wypracowane w toku podejmowanych inwestycji zyski zrekompensują straty wywołane przez inflację.

Przykład

P - poziom cen mierzony np. wskaźnikiem konsumenta - ta zmienna wyznacza liczbę np. euro potrzebnych aby nabyć pewien koszyk dóbr i usług.

1/P - ilość dóbr i usług, które można nabyć za jeden euro.

Jeśli więc P wyznacza cenę dóbr i usług mierzoną w jednostkach pieniężnych, to wartość pieniądza mierzona w jednostkach dóbr i usług wyznacza 1/P.

Załóżmy, że zegarek jest wart 50 zł. Jeśli chcemy sprzedać zegarek i na rynku możemy otrzymać za niego 50 zł, to jego cena nabywcza (cena nabywcza jednostki dobra = cena pieniężna) wynosi właśnie 50 zł. Jeśli telefon jest warty 1/20 zegarka, to jego cena nabywcza będzie wynosić 1000 zł (20 zegarków musimy mieć jeśli chcemy kupić 1 telefon, a więc 20 zegarków * wartość zegarka - 50 zł). W takim razie siła nabywcza jednej jednostki pieniężnej (1 zł) wynosi 1/50 zegarka, 1/1000 telefonu. Jak widać siła nabywcza jednostki pieniężnej wyraża cenę pieniężną za jaką kupimy ilość danego dobra.

Bibliografia

• Ancyparowicz G., (2013), Rynek finansowy a wzrost polskiej gospodarki, Zarządzanie i finanse 1(11)
• Bień A., Bień W. (2009), Kalkulacja ceny pieniądza, Wydawnictwo Difin, Warszawa
• Dowgiałło Z., (2004), Nowy słownik ekonomiczny przedsiębiorcy, Wydawnictwo ZNICZ, Szczecin
• Jędrzejczyk M., (2013), Kurs walutowy a ekwiwalentna translacja wartości ekonomicznych w gospodarce, Difin, Warszawa
• Mankiw N., Taylor M., (2009), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• PWN, (1998), Nowa encyklopedia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Włodarczyk J., (2014), O kontrowersjach wokół funkcjonalnej definicji pieniądza, Studia Ekonomiczne 176
• Zadora H., (2012), Pieniądz współczesny a kryzysy finansowe, Difin, Warszawa

Autor: Paweł Sarat, Dominika Gołąb