Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu

Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (United Nations Framework Convention on Climate Change - UNFCCC) jest umową międzynarodową zawierającą cele i założenia społeczności międzynarodowej w walce z coraz to większym stężeniem gazów cieplarnianych oraz wynikającymi z tego zmianami klimatu. Zauważalne globalne ocieplenie oraz jego skutki stały się dużym wyzwaniem dzisiejszej ludzkości. Konwencja jako jedna z form przeciwdziałania tym zmianom została przyjęta w Nowym Jorku w dniu 9 maja 1992 r., natomiast podpisana 5 czerwca 1992 r. w trakcie Konferencji "Środowisko i Rozwój" w Rio de Janeiro. W życie weszła natomiast 21 marca 1994r. po jej ratyfikowaniu przez 50 państw. Najważniejszym organem Konwencji jest Konferencja Stron (Conference of the Parties - COP) spotykająca się co rok i przeglądająca instrumenty prawne i realizacje postanowień wynikające z Konwencji.

TL;DR

Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu jest międzynarodową umową mającą na celu walkę ze zmianami klimatu. Konwencja została przyjęta w 1992 roku i jej celem jest ustabilizowanie koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze. Zobowiązuje ona państwa do redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz podejmowania działań na rzecz ochrony klimatu. Konwencja jest również podstawą do opracowania protokołów, takich jak protokół z Kioto.

Cele Konwencji

Podstawowym celem wynikającym z Konwencji jest doprowadzenie "…do ustabilizowania koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze na poziomie, który zapobiegałby niebezpiecznej antropogenicznej ingerencji w system klimatyczny. Dla uniknięcia zagrożenia produkcji żywności i dla umożliwienia zrównoważonego rozwoju ekonomicznego poziom taki powinien być osiągnięty w okresie wystarczającym do naturalnej adaptacji ekosystemów do zmian klimatu". Ponieważ cele i działania te nie były na tyle wystarczające do walki ze zmianami klimatu, Konwencja z biegiem czasu została poszerzona o różne protokoły, z których najważniejszym był protokół z Kioto.

Zasady

Zgodnie z art. 2 Konwencji, aby wypełnić cele i wprowadzić jej postanowienia Strony powinny kierować się zasadami:

• Zgodnie z wspólnymi lecz zróżnicowanymi zasadami odpowiedzialności, Strony powinny dbać o system klimatyczny dla dobra obecnego i przyszłych pokoleń, a państwa rozwinięte powinny być na czele w przeciwdziałaniu zmian klimatu i ich negatywnym skutkom.
• Szczególnej uwadze będą poddane specyficzne potrzeby i okoliczności Stron, które są najbardziej narażone na niebezpieczeństwo zmian klimatu oraz państwa rozwijające się, które w okresie rozwoju byłyby bardzo obciążone przez niniejszą Konwencję.
• Strony powinny kierować się zasadą przezorności nawet w przypadku braku całkowitej naukowej pewności odnośnie zmian klimatu. W takim przypadku istnieje obowiązek zapobiegania i łagodzenia negatywnych skutków tych zmian w sposób oszczędny, który zapewni powszechne korzyści.
• Strony mają prawo i powinność do promowania zrównoważonego rozwoju. Działania każdej ze Stron powinny być dostosowane do jej warunków i nastawione na przeciwdziałanie skutków zmian klimatu spowodowanych działalnością człowieka, biorąc pod uwagę także rozwój ekonomiczny.
• Strony powinny prowadzić działania zmierzające do współpracy, promując działania wspierającego i otwartego międzynarodowego systemu gospodarczego, które prowadziłyby do zrównoważonego wzrostu ekonomicznego oraz rozwoju wszystkich państw, a w szczególności państw rozwijających się, tak aby umożliwić im lepsze zajmowanie się problemami zmian klimatu.

Zobowiązania

Podstawowym i zarazem najważniejszym zobowiązaniem jakie konwencja nakłada na Strony jest stabilizacja emisji gazów cieplarnianych w roku 2000 na poziomie z 1990 roku. Zobowiązania te dotyczą państw rozwiniętych oraz będących w okresie przechodzenia do gospodarki rynkowej. Korzystając z pewnej elastyczności, jaką umożliwiła Konwencja, kraje przechodzące do gospodarki rynkowej miały możliwość wyboru roku bazowego jako punktu odniesienia poziomu antropogenicznych gazów cieplarnianych. Skorzystała na tym między innymi Polska, która jako rok bazowy wybrała 1988.

Szczególne znaczenie i czyny na podstawie których opierała się Konwencja odnosiły się przede wszystkim do prowadzenia systematycznych obserwacji oraz badań międzynarodowych obserwujących zmiany klimatu. Do tych działań można zaliczyć także m.in:

• monitorowanie poziomu emisji gazów cieplarnianych w atmosferze oraz przygotowywanie, publikowanie i aktualizowanie raportów krajowych o antropogenicznych emisjach gazów cieplarnianych wraz z inwentaryzacją emisji i pochłaniania tych gazów.
• kontrolowanie, redukcja lub zapobieganie antropogenicznym emisjom gazów cieplarnianych poprzez różnego rodzaju środki i działania we wszystkich odnośnych dziedzinach włączając w to energetykę, transport, przemysł, rolnictwo, leśnictwo i resorty zajmujące się zagospodarowaniem odpadów.
• promowanie i działania mające na celu podniesienie efektywności pochłaniaczy i zbiorników wszystkich gazów cieplarnianych uwzględniając przy tym także biomasę, lasy, oceany oraz ekosystemy lądowe, nadbrzeżne i morskie.
• przygotowywanie, oraz wspieranie międzynarodowych programów zajmujących się ochroną klimatu, w tym wdrażanie programów obejmujących środki łagodzenia zmian klimatu oraz ułatwiające jego adaptację w dziedzinie społecznej, ekonomicznej i polityki ochrony środowiska.
• prowadzenie różnych badań m.in. naukowych, technicznych, technologicznych, socjo-ekonomicznych oraz późniejsza wymiana informacji.
• edukacja oraz szkolenia poszerzające społeczną świadomość zmian klimatu.

Państwa rozwinięte i inne Strony wymienione w załączniku I do Konwencji dodatkowo zobowiązały się szczególnie do podjęcia środków i strategii mających na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, podnoszenia wydajności pochłaniaczy i zbiorników tych gazów, przekazywania informacji i sprawozdań z podejmowanych zadań oraz współpracować z innymi Stronami w celu osiągnięcia założeń Konwencji.

Państwa rozwinięte i inne Strony wymienione w załączniku II do Konwencji są zobowiązane także do finansowania kosztów realizacji postanowień Konwencji poniesionych przez państwa rozwijające się, pomocy w transferze oraz udostępnianiu technologii i know-how innym Stronom (zwłaszcza rozwijającym się), wspomagać państwa rozwijające się, zwłaszcza te, które są narażone na niekorzystne skutki zmian klimatu pokrywając koszty adaptacji do tych niekorzystnych skutków.

Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu — artykuły polecane

Protokół z Kioto — Bezpieczeństwo energetyczne — Agenda 21 — Polityka zrównoważonego rozwoju — IEA — Porozumienie paryskie — Idea zrównoważonego rozwoju — Zarządzanie środowiskowe - efekty ekonomiczne — Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Bibliografia

• Baran J., Janik A., Ryszko A. (2011), Handel emisjami w teorii i praktyce, CeDeWu, Warszawa
• Bukowski Z. (2005), Prawo międzynarodowe a ochrona środowiska, Dom Organizatora, Toruń
• Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzona w Nowym Jorku dnia 9 maja 1992 r. Dz.U. 1996 nr 53 poz. 238

Autor: Damian Sobecki