Porozumienie paryskie
Porozumienie paryskie jest to porozumienie do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych sporządzone w Paryżu 12 grudnia 2015 roku, w którym ustanowiono zasady ochrony klimatu po 2020 roku. Jest to pierwsze w historii powszechne, prawnie wiążące porozumienie w tej sprawie. Głównym założeniem porozumienia było określenie działań prowadzących do ograniczenia globalnego ocieplenia do wysokości znacznie poniżej 2˚C. Ma to na celu ograniczenie ryzyka znacznej zmiany klimatu na świecie. Porozumienie weszło w życie 4 listopada 2016 roku.
TL;DR
Porozumienie paryskie, sporządzone w 2015 roku, jest pierwszym powszechnym i prawnie wiążącym porozumieniem w sprawie zmian klimatu. Głównym celem jest ograniczenie ocieplenia globalnego do poniżej 2˚C. Porozumienie wprowadza nowe podejście do współpracy międzynarodowej i zakłada regularne aktualizowanie celów. Krajom członkowskim przysługują prawa i obowiązki, takie jak przedstawianie wkładu na poziomie krajowym, publikowanie sprawozdań i monitorowanie postępów.
Przeciwdziałanie zmianom klimatu na przestrzeni lat
Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, która odbyła się w 11 grudnia 1997 roku w Kioto, określała cele i zadania krajów członkowskich do 2012 roku. Proces decyzyjny dotyczący kolejnych lat (2012-2020) został rozpoczęty podczas Konferencji Stron Konwencji Klimatycznej na Bali w 2007 roku. Kolejne spotkania nie przyniosły jednak porozumienia jakie działania należy podjąć. Podczas trwania konferencji w Durbanie zadecydowano, że najlepszym rozwiązaniem będzie przedłużenie obowiązujących postanowień na kolejny okres rozliczeniowy. Kolejny szczyt klimatyczny odbył się w Warszawie w listopadzie 2013 roku, jednak on także nie przyniósł żadnych nowych postanowień odnośnie współpracy międzynarodowej dotyczącej zmian klimatu. Dopiero 21 Konferencja Stron Konwencji klimatycznej, która odbyła się w Paryżu w grudniu 2015 roku przyniosła znaczące zmiany. Strony zawarły porozumienie dotyczące zasady ochrony klimatu nazwane Porozumieniem paryskim do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych sporządzonej w Nowym Jorku dnia 9 maja 1992 roku (K. Sobieraj 2017, s. 177-178).
Cele i założenia porozumienia paryskiego
Jak podaje J. Ciechanowicz-McLean "Porozumienie paryskie zawarte jest w ramach Konwencji klimatycznej. Porozumienie to nie zastępuje Konwencji klimatycznej, której to cel i zasady nadal obowiązują. Porozumienie paryskie będzie wdrażać w inny sposób postanowienia konwencji niż to było dotychczas. Proponuje się odejście od dotychczasowego sztywnego podziału na państwa posiadające zobowiązania do redukcji emisji (potocznie określane państwami rozwiniętymi) i pozostałe państwa (państwa rozwijające się), który był realizowany przez dwa osobne zestawy zobowiązań dla każdej z obu tych grup". (J. Ciechanowicz-McLean 2017, s. 492). Głównym długoterminowym celem jest utrzymanie podwyższenia poziomu przeciętnej temperatury na świecie znacznie niższego niż 2°C powyżej wysokości sprzed epoki przemysłowej oraz dążenie do ograniczenia wzrostu nawet do 1,5°C, gdyż takie działanie mogłoby znacząco obniżyć ryzyko i konsekwencje zmiany klimatu. Z tekstu porozumienia można wyodrębnić inne następujące cele:
- zahamowanie emisji gazów cieplarnianych, dzięki światowej współpracy wszystkich państw,
- żywotność i regularne udoskonalanie celów,
- zwiększenie komunikatywności i rzetelności działań,
- zwiększenie wytrzymałości na zmiany klimatyczne
- zachęty wprowadzania nowych rozwiązań i pełna współpraca
- sprawy dotyczące społeczeństwa (J. Ciechanowicz-McLean 2017, s. 492).
Wyznaczone założenia mają zostać osiągnięte w zgodzie z zasadami równości i przy koncepcji wspólnej, ale różnorodnej odpowiedzialności. Działania zmierzające do zmniejszenia emisji CO2 mogą polegać np. na zastosowaniu nowych technologii, zwiększeniu wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Ważne jest także przygotowanie społeczeństwa do radzenia sobie z mogącymi wystąpić konsekwencjami zmian klimatycznych oraz udzielanie stałej pomocy państwom rozwijającym się (K. Sobieraj 2017, s. 180).
Prawa i obowiązki krajów członkowskich
Wprowadzenie Porozumienia paryskiego w życie wiąże się z licznymi zobowiązaniami oraz uprawnieniami krajów członkowskich. Można wyróżnić następujące prawa i obowiązki:
- wszystkie państwa mają spotykać się co 5 lat aby przedstawić swój wkład na poziomie krajowym oraz ustalić nowe, ambitniejsze cele, na realizację których pozwala posiadana wiedza naukowa oraz dostępne środki,
- publikowanie jasnych, przejrzystych i zrozumiałych sprawozdań z dotychczasowych działań zarówno do wiadomości krajów członkowskich a także dla opinii publicznej,
- obserwowanie postępów w realizacji założonych na początku celów przy pomocy specjalnego systemu
- członkowie mogą w każdej chwili zmienić wielkość swojego wkładu, aby podnieść swoje aspiracje w obrębie łagodzenia zmian klimatycznych
- strony mogą ze sobą współpracować, ale każdy kraj jest odpowiedzialny indywidualnie za stopień emisji
- zachęcanie podmiotów publicznych i prywatnych do podjęcia działań, które mogłyby pomóc w zmniejszeniu wielkości emisji gazów cieplarnianych (Porozumienie paryskie… 2017, s. 2-4).
Bibliografia
- Decyzja Rady (UE) 2016/1841 z dnia 5 października 2016 r. w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, porozumienia paryskiego przyjętego na mocy Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu Document 32016D1841
- Porozumienie paryskie do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 9 maja 1992 r., przyjęte w Paryżu dnia 12 grudnia 2015 r. Dz.U. 2017 poz. 36
- Sobieraj K. (2017), Wpływ porozumienia paryskiego na zmianę polityki klimatyczno-energetycznej unii europejskiej i unijnych regulacji prawnych w tym zakresie, Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny zeszyt 4
- Ciechanowicz-McLean J. (2017), Implementacja porozumienia paryskiego w sprawie ochrony klimatu, Gdańskie Studia Prawnicze, Tom XXXVIII
Autor: Justyna Niemiec
