Obowiązki informacyjne względem GUS

Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439 z późniejszymi zmianami) w art. 30 zobowiązuje podmioty gospodarki narodowej do:

• posiadania numeru identyfikacyjnego krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej i posługiwania się nim przy przekazywaniu informacji wykorzystywanych dla celów statystycznych, tzn. numeru regon,
• stosowania w prowadzonej ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości standardów klasyfikacyjnych, które wprowadza Rada Ministrów w drodze rozporządzenia (Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, w porozumieniu z właściwymi naczelnymi organami administracji państwowej, opracowuje podstawowe do określenia przebiegu i opisu procesów gospodarczych i społecznych standardowe klasyfikacje i nomenklatury, wzajemne relacje między nimi oraz ich interpretacje),
• przekazania jednorazowo, przekazywania systematycznie lub okresowo, nieodpłatnie informacji i danych statystycznych dotyczących prowadzonej działalności i jej wyników w formach i terminach oraz według zasad metodologicznych określonych szczegółowo w programie badań statystycznych statystyki publicznej.

TL;DR

Artykuł mówi o obowiązkach podmiotów gospodarczych związanych z prowadzeniem rachunkowości i przekazywaniem informacji statystycznych. Ustawa nakłada na nie obowiązek posiadania numeru REGON, stosowania standardów klasyfikacyjnych oraz przekazywania danych statystycznych. Podmioty muszą sporządzać sprawozdania finansowe i z działalności, a niektóre z nich są zobowiązane do badania rocznych sprawozdań finansowych. Artykuł omawia także rachunkowość budżetową i obowiązki jednostek z sektora finansów publicznych w tym zakresie. Minister Finansów i Prezes Głównego Urzędu Statystycznego mają uprawnienia do określania rodzajów, form, terminów i sposobów sporządzania sprawozdań oraz ich odbiorców.

Standardy klasyfikacyjne

Standardami klasyfikacyjnymi w rozumieniu ustawy są:

• Europejska Klasyfikacja Działalności (EKD),
• Polska Scalona Nomenklatura Towarowa Handlu Zagranicznego (PCN),
• Systematyczny Wykaz Wyrobów (SWW),
• Klasyfikacja Wyrobów i Usług (KWiU),
• Klasyfikacja Rodzajowa Środków Trwałych (KRŚT),
• Klasyfikacja Obiektów Budowlanych (KOB),
• Klasyfikacja Zawodów (KZ),
• Systematyka Form Prawno-Organizacyjnych (SFPO).

Sprawozdania

Ustawa o rachunkowości nakłada na podmioty gospodarcze obowiązek sporządzania sprawozdań finansowych obejmujących bilans, rachunek strat i zysków oraz informacje dodatkowe, które obejmują wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.

Do wymienionego sprawozdania, o ile tak stanowi ustawa lub odrębne przepisy dołącza się sprawozdanie z działalności jednostki.

Niektóre podmioty, takie jak banki, zakłady ubezpieczeń społecznych, jednostki działające na podstawie przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych, inwestycyjnych organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, spółki akcyjne i inne są zobowiązane do badania i ogłaszania rocznych sprawozdań finansowych.

Większość podmiotów gospodarczych jest zobowiązana do sporządzania rocznych sprawozdań o ruchu środków trwałych, umorzeniach (amortyzacji), inwestycjach, zatrudnieniu i wynagrodzeniach, wykonywanych zawodach, wielkości sprzedaży itp.. Każdy podmiot jest obowiązany udzielać informacji w badaniach statystycznych prowadzonych przez GUS.

Rachunkowość budżetowa

Szczególnym rodzajem rachunkowości jest rachunkowość budżetowa, stosowana w jednostkach zaliczanych do sfery finansów publicznych. Podstawową regulację rachunkowości budżetowej stanowi ustawa o finansach publicznych i inne. Jednostki sektora finansów publicznych sporządzają sprawozdania z wykonania następujących procesów:

• gromadzenia dochodów i przychodów publicznych,
• wydatkowania środków publicznych,
• finansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa,
• finansowania potrzeb pożyczkowych budżetu jednostki samorządu terytorialnego,
• zaciągania zobowiązań angażujących środki publiczne,
• zarządzania środkami publicznymi,
• zarządzania długiem publicznym,
• rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.

Rodzaje, formy, terminy i sposoby sporządzania sprawozdań, o których mowa powyżej określa Minister Finansów, po zasięgnięciu opinii Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Określa także jednostki obowiązane do ich sporządzania oraz odbiorców tych sprawozdań.

Do sporządzenia powyższych sprawozdań są zobowiązane jednostki samorządu terytorialnego, jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych oraz fundusze celowe.

Ponadto Minister Finansów, po zasięgnięciu opinii Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego

określa rodzaje, formy, terminy i sposoby sporządzania przez jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną - Narodowy Fundusz Zdrowia, Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, sprawozdań w zakresie ogółu operacji finansowych, zwłaszcza w zakresie należności i zobowiązań, w tym długu publicznego, oraz udzielonych poręczeń i gwarancji oraz określa ich odbiorców.

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego gromadzi i przetwarza dane oraz sporządza zbiorcze sprawozdania w zakresie sprawozdań budżetowych.

Obowiązki informacyjne względem GUS — artykuły polecane

Ustawa o rachunkowości — Rachunkowość budżetowa — System finansów publicznych — Rachunkowość finansowa — Rachunkowość podatkowa — Finanse publiczne — Księgowość — Obowiązek badania sprawozdań finansowych — Główny księgowy — Analiza wielokryterialna

Bibliografia

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych Dz.U. 2009 nr 157 poz. 1240
• Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej. Dz.U. 1995 nr 88 poz. 439
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591
• Winiarska K., Wołoszyn A. (2002), Rachunkowość budżetowa, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa
• Zysnarska A. (1999), Rachunkowość finansowa sektora budżetowego, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk-Oliwa

Autor: Agnieszka Owsianka

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.