Analiza wielokryterialna

Analiza wielokryterialna to metoda, której wykorzystanie w zarządzaniu polegająca na uwzględnieniu wielu kryteriów i konkurujących ze sobą celów, do identyfikacji, porównania i wyboru najlepszych opcji. Wykorzystuje kombinację matematycznych, statystycznych i heurystycznych narzędzi do oceny alternatyw, wyboru najlepszych i wygenerowania optymalnych rozwiązań. Polega na wybraniu najlepszego rozwiązania dla zidentyfikowanego problemu, dzięki opracowaniu i skutecznemu porównaniu wszystkich istniejących możliwości.

TL;DR

Analiza wielokryterialna to metoda zarządzania, która polega na uwzględnieniu wielu kryteriów i celów w celu wyboru najlepszych opcji. Może być stosowana w różnych dziedzinach, takich jak przedsiębiorstwa, sektor usług publicznych i życie codzienne. Metoda ta składa się z kilku etapów, takich jak określenie problemu, wybór metody analizy, zdefiniowanie kryteriów, ustalenie wag kryteriów, ocena alternatyw i porównanie alternatyw. Analiza wielokryterialna ma wiele zalet, ale również ograniczenia, takie jak ograniczona liczba kryteriów, ograniczona wiedza i zmienność danych. Istnieją również inne podejścia związane z tą metodą, takie jak analiza porównawcza, analiza wartości i analiza holistyczna.

Przykłady analizy wielokryterialnej

• Analiza wielokryterialna jest używana w przedsiębiorstwach, aby pomóc w podjęciu decyzji. Może być używana do określenia najlepszych strategii marketingowych lub do wyboru nowych miejsc pracy dla pracowników. Może być również wykorzystywana w wyborze najlepszego produktu lub usługi dla danego rynku. Na przykład, firma może porównać kilka opcji produktu i wybrać tę, która ma najlepszy zwrot z inwestycji.
• Analiza wielokryterialna może być wykorzystywana w sektorze usług publicznych. Na przykład, władze publiczne mogą wykorzystać tę metodę do określenia najlepszego sposobu wydania publicznych funduszy. Mogą one wybrać najlepsze wykorzystanie zasobów, wykorzystując analizę wielokryterialną, aby porównać i wybrać najlepsze alternatywy.
• Analiza wielokryterialna może być również wykorzystywana w życiu codziennym. Na przykład, może być używana do wyboru najlepszej lokalizacji dla nowego domu. Może być używana do porównania różnych opcji szkół lub przedszkoli dla dzieci. Może być używana do porównania różnych produktów lub usług, w tym ubezpieczeń, kont bankowych i kredytów.

Kiedy stosuje się analizę wielokryterialną

Analiza wielokryterialna powinna być stosowana w sytuacjach, w których:

• Wybór jest oparty na wielu kryteriach, a nie tylko jednym.
• Rozwiązanie powinno być oparte na danych i informacjach zwrotnych.
• Konieczne jest porównanie alternatyw.
• Decydenci muszą wziąć pod uwagę konflikty interesów różnych podmiotów.
• Potrzebne jest określenie najlepszego rozwiązania w wybranym zakresie.

Rodzaje analizy wielokryterialnej

Analiza wielokryterialna może być zastosowana do wyboru najlepszej opcji z wielu konkurujących ze sobą możliwości. Istnieją różne rodzaje analizy wielokryterialnej, w tym:

• Analiza porównawcza - ta metoda porównuje wszystkie dostępne opcje i wybiera najlepszą opcję według określonych kryteriów.
• Analiza decyzyjna - ta metoda działa według określonego procesu, w którym kryteria są używane do określenia najlepszej opcji.
• Analiza porównawcza z ograniczeniami - ta metoda porównuje wszystkie dostępne opcje i wybiera najlepszą opcję, biorąc pod uwagę ograniczenia (takie jak ograniczone zasoby lub czas).
• Analiza decyzyjna z ograniczeniami - kryteria są używane do określenia najlepszej decyzji, biorąc pod uwagę ograniczenia (np. zasobów finansowych).
• Analiza dostawców - ta metoda porównuje wszystkich dostawców i wybiera najlepszą ofertę według określonych kryteriów.

Etapy analizy wielokryterialnej

Analiza wielokryterialna składa się z następujących etapów:

• Określenie problemu: Pierwszym krokiem jest określenie problemu lub zadania, w którym ma zostać wykorzystana analiza wielokryterialna. Jest to kluczowy krok, ponieważ wszystkie dalsze kroki będą oparte na tej podstawie.
• Wybór metody analizy: Istnieje wiele różnych metod analizy wielokryterialnej, takich jak metody statystyczne, metody symulacji, metody porównawcze, metody heurystyczne itp. Wybór odpowiedniej metody zależy od problemu do rozwiązania.
• Zdefiniowanie kryteriów: Po określeniu problemu należy zdefiniować kryteria wyboru, które będą brane pod uwagę. Ocena jakości, kosztów, zysków, wydajności, bezpieczeństwa, skuteczności itp. są często stosowanymi kryteriami.
• Ustalenie wag kryteriów: Jest to krok, w którym określa się wagi poszczególnych kryteriów, aby można było uzyskać jednolity obraz wszystkich alternatyw.
• Ocena alternatyw: Następnie należy przeanalizować alternatywy, aby sprawdzić, jak dobrze odpowiadają one zdefiniowanym kryteriom. Na przykład, jeśli kryterium jest koszt, należy ocenić koszty wszystkich dostępnych opcji.
• Porównanie alternatyw: Na podstawie wszystkich wcześniejszych kroków, można porównać wszystkie alternatywy i znaleźć najlepszą opcję.

Zalety analizy wielokryterialnej

Analiza wielokryterialna ma szereg zalet, w tym:

• Pozwala na uwzględnienie wielu czynników, takich jak koszty, jakość, czas trwania itp., w celu wyboru optymalnego rozwiązania.
• Umożliwia wykorzystanie szeregu narzędzi matematycznych, informatycznych, statystycznych i heurystycznych do zapewnienia skutecznego porównania różnych opcji.
• Zapewnia szybką identyfikację i porównanie różnych dostępnych opcji, zgodnie z określonymi kryteriami.
• Pomaga wybrać najlepszą opcję na podstawie wyników analizy wielokryterialnej, co pozwala oszczędzić czas i pieniądze.
• Pomaga wybrać najlepszą opcję dla określonego problemu, ponieważ oferuje dokładniejszy i bardziej precyzyjny wybór niż inne metody.
• Umożliwia zaangażowanie wielu uczestników w proces wyboru najlepszego rozwiązania, co zapewnia wyższy poziom wiarygodności.

Ograniczenia analizy wielokryterialnej

Analiza wielokryterialna ma wiele ograniczeń, które należy wziąć pod uwagę przy jej wykorzystaniu:

• Ograniczona liczba kryteriów: Analiza wielokryterialna może być trudna, jeśli zależy nam na uwzględnieniu więcej niż kilku kryteriów.
• Ograniczona wiedza: Analiza wielokryterialna wymaga dobrego zrozumienia danych i problemu, aby móc wybrać najlepszą metodę wyboru.
• Zmienność danych: Często dane są nieprecyzyjne lub zmienne, co może powodować nieprawidłowe wyniki analizy.
• Wpływ decydenta: Analiza wielokryterialna wymaga, aby decydent wprowadził własne preferencje do procesu decyzyjnego, co może zniekształcać wynik.
• Ograniczone zasoby: Analiza wielokryterialna często wymaga dużego zaangażowania czasu personelu i zasobów, co może być problematyczne dla organizacji o ograniczonych zasobach.

Inne podejścia związane z analizą wielokryterialną

Oprócz analizy wielokryterialnej, inne podejścia związane z tą metodą zarządzania to:

• Analiza porównawcza: jest to metoda, która polega na porównaniu danych i informacji o różnych dziedzinach lub różnych produktach lub usługach, aby wybrać najlepszy dla konkretnego celu lub zastosowania.
• Analiza wartości: jest to narzędzie do oceny i wyboru najlepszych opcji w oparciu o wielokryterialne określenie wartości i zweryfikowanie, czy jest ona wyższa niż w innych opcjach.
• Analiza holistyczna: jest to metoda, która polega na łączeniu i porównywaniu danych z różnych źródeł, aby zidentyfikować wszystkie związane z tym cele i wybrać optymalne rozwiązanie.

Podsumowując, Analiza wielokryterialna jest metodą zarządzania, która wykorzystuje kombinację matematycznych, statystycznych i heurystycznych narzędzi do oceny alternatyw, wyboru najlepszych i wygenerowania optymalnych rozwiązań. Istnieją również inne podejścia związane z tą metodą, w tym analiza porównawcza, analiza wartości, analiza holistyczna.

Analiza wielokryterialna — artykuły polecane

Identyfikacja i ocena zagrożeń i szans — Metoda punktacji — Controlling strategiczny — Studium wykonalności — Analiza progowa — Badanie wykonalności projektu — Ocena punktowa — Symulacja — Założenia koncepcji wariantowania — Karta procesu

Bibliografia

• Hejmanowska B., Hnat E. (2009), Wielokryterialna analiza lokalizacji zabudowy na przykładzie gminy Podegrodzie, Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, 20
• Skulimowski A., Rotter P. (2004), Zastosowanie analizy wielokryterialnej do planowania i wyboru wariantów inwestycji, Modelowanie Preferencji a Ryzyko ‘04-Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice, 461-480
• Ziemba P., Piwowarski M. (2008), Metody analizy wielokryterialnej we wspomaganiu porównywania produktów w Internecie, Metody informatyki stosowanej, 2, 137