Mała grupa społeczna

Grupa - zespół ludzi mający określoną strukturę, którego elementy wzajemnie na siebie wpływają, posiadający wspólny cel, wartości i normy (N. Sillamy, 1995, 89).

Shaw wylicza sześć czynników konstytuujących grupę:

• Procesy poznawcze i percepcję członków grupy (postrzeganie siebie i innych jako członków grupy).
• Motywacja i zaspokajanie potrzeb (dzięki kontaktom w grupie).
• Cele grupowe.
• Organizacja grupy.
• Wzajemna zależność członków grupy.
• Interakcje.

Zainteresowanie małą grupą społeczną wynika z jej znaczenia w procesach kierowania i zarządzania. Ma ona podstawowe znaczenie w pracy menedżera. To on jest formalnym lub rzeczywistym liderem grupy. Znajomość procesów zachodzących w grupie, umiejętność przewodzenia grupie (wskazywanie celów, motywowanie, arbitraż, sterowanie konfliktami, itp.) jest kluczem do sukcesu menedżera. Dodatkowo należy podkreślić właśnie grupowy charakter wielu projektów, co czyni problematykę dynamiki grupy jeszcze ważniejszą.

Na gruncie nauki od dawna trwa spór o status małej grupy społecznej. Są zwolennicy stanowiska (m. in. F.H. Allport), że istnieją tylko jednostki, a to, co nazywamy grupą jest w istocie zbiorem norm, wartości, idei istniejących w umysłach jednostek przebywających razem. Innymi słowy - grupa istnieje tylko w tym sensie, że jest wytworem procesów spostrzegania. Są też zwolennicy poglądu, że grupy społeczne są realnie istniejącym zjawiskiem (m. in. D. Cartwright, A. Zander, M. E. Shaw) (H. Sek, 1991, s. 100-101). Można definiować grupę poprzez wskazanie funkcji, jakie ona wypełnia w odniesieniu do swoich członków. Grupa musi liczyć minimum 3 członków. Górna granica liczby członków małej grupy jest trudna do precyzyjnego ustalenia. Mała grupa społeczna stanowi grupę także dlatego, że składając się z jednostek, występuje wobec innych osób jako pewna całość. Charakteryzuje ją posiadanie własnego obrazu swojej grupy, relacji do innych grup, pewnej wspólnej perspektywy, z której członkowie grupy postrzegają otaczający ich świat. Często są to stereotypy, które pozwalają na utrzymanie tożsamości grupy dzięki wyraźnemu rozróżnieniu grupy i jej otoczenia.

Różnorodność w małych grupach społecznych

Różnorodność wiekowa w małych grupach społecznych ma istotny wpływ na ich funkcjonowanie. Wiek może wpływać na różnice w doświadczeniach życiowych, perspektywach i umiejętnościach, co może prowadzić do różnych spojrzeń na problemy i różnych podejść do rozwiązywania zadań. Osoby młodsze mogą być bardziej kreatywne i otwarte na nowe pomysły, podczas gdy osoby starsze mogą mieć większą wiedzę i doświadczenie. Różnorodność wiekowa może również przyczyniać się do wzrostu konfliktów, związanych na przykład z różnymi oczekiwaniami i wartościami.

Różnice w płci mogą mieć istotny wpływ na dynamikę grupy i podejmowanie decyzji. Kobiety i mężczyźni często mają różne style komunikacji, podejścia do rozwiązywania problemów i podejścia do przywództwa. Różnice te mogą prowadzić do konfliktów, ale mogą również przyczyniać się do większej różnorodności perspektyw i pomagać w podejmowaniu bardziej kompleksowych decyzji. Ważne jest, aby w grupach społecznych promować równouprawnienie i równowagę płci, aby zapewnić pełne wykorzystanie potencjału różnorodności płciowej.

Różnice kulturowe mogą mieć znaczący wpływ na komunikację i rozumienie w małych grupach społecznych. Kultura kształtuje nasze wartości, normy i sposoby komunikacji. Różne kultury mogą mieć różne oczekiwania dotyczące komunikacji werbalnej i niewerbalnej, co może prowadzić do nieporozumień i trudności w porozumiewaniu się. Różnice kulturowe mogą również prowadzić do różnych perspektyw i podejść do problemów, co może być zarówno korzystne, jak i wyzwaniem dla grupy. Ważne jest, aby promować otwartość, tolerancję i szacunek wobec różnorodności kulturowej w małych grupach społecznych.

Różnice w doświadczeniu zawodowym mogą mieć znaczący wpływ na efektywność grupy w realizacji zadań. Osoby z różnym doświadczeniem mogą wnosić różne umiejętności, wiedzę i perspektywy do grupy. Osoby bardziej doświadczone mogą mieć większą wiedzę i umiejętności, które mogą przyczynić się do lepszych wyników. Jednak różnice w doświadczeniu mogą również prowadzić do konfliktów i trudności w porozumiewaniu się. Ważne jest, aby umiejętnie zarządzać różnicami w doświadczeniu zawodowym w grupie, promując współpracę, wzajemne uczenie się i wykorzystywanie różnych perspektyw.

Różnorodność w małych grupach społecznych może przynieść wiele korzyści, ale również wyzwania. Korzyścią jest większa różnorodność perspektyw, pomysłów i umiejętności, co może prowadzić do lepszych wyników i kreatywności. Różnorodność może również prowadzić do większej tolerancji i zrozumienia dla innych osób. Jednak różnice mogą również prowadzić do konfliktów, trudności w porozumiewaniu się i problemów z integracją. Ważne jest, aby grupa umiała efektywnie zarządzać różnorodnością, promując otwartość, szacunek i współpracę.

Efektywna komunikacja w małych grupach społecznych

Jasność komunikacji ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia celów grupy i zadań. Kiedy komunikacja jest klarowna i precyzyjna, członkowie grupy mają jasność co do tego, czego oczekuje się od nich i jakie są cele do osiągnięcia. Jasna komunikacja pomaga uniknąć nieporozumień i błędów, a także pomaga w skoncentrowaniu się na wspólnych celach. Ważne jest, aby komunikacja była jednoznaczna, zrozumiała i dostosowana do potrzeb grupy.

Otwartość w komunikacji jest kluczowa dla budowania zaufania w grupie. Kiedy członkowie grupy są otwarci i uczciwi w komunikacji, tworzą atmosferę zaufania i współpracy. Otwartość umożliwia wyrażanie swoich opinii, obaw i potrzeb, co prowadzi do lepszej komunikacji i zrozumienia. Ważne jest, aby członkowie grupy czuli się swobodnie w wyrażaniu swoich myśli i uczuć, bez obawy przed osądzeniem czy krytyką. Otwartość w komunikacji pomaga również w rozwiązywaniu konfliktów i problemów w grupie.

Empatia i umiejętność słuchania mają istotny wpływ na efektywność komunikacji w małych grupach społecznych. Empatia pozwala na zrozumienie i współczucie dla innych osób, co sprzyja lepszej komunikacji i budowaniu relacji. Umiejętność słuchania jest równie istotna, ponieważ umożliwia skupienie się na drugiej osobie, zrozumienie jej potrzeb i perspektyw. Słuchanie pozwala na lepsze zrozumienie informacji, unikanie nieporozumień i skuteczne odpowiadanie na potrzeby innych członków grupy.

Komunikacja w małych grupach społecznych może być poprawiona za pomocą różnych metod. Spotkania są ważnym narzędziem komunikacji, umożliwiającym bezpośrednią interakcję i wymianę informacji. Prezentacje mogą pomóc w przekazywaniu istotnych informacji w sposób jasny i przystępny. Wykorzystanie technologii, takie jak e-maile, komunikatory internetowe czy narzędzia do współdzielenia dokumentów, może ułatwić komunikację na odległość i umożliwić szybkie przekazywanie informacji. Ważne jest, aby dobrać odpowiednie metody komunikacji do potrzeb grupy i zadania, które ma zostać wykonane.

W małych grupach społecznych należy unikać pewnych błędów komunikacyjnych, które mogą prowadzić do nieporozumień i trudności w porozumiewaniu się. Należy unikać braku jasności i jednoznaczności w przekazywaniu informacji, ponieważ może to prowadzić do różnych interpretacji i błędów. Należy również unikać braku uwagi i zainteresowania drugą osobą podczas komunikacji, co może prowadzić do złej jakości relacji i trudności w zrozumieniu. Ważne jest, aby być świadomym swojego języka ciała i tonu głosu, aby unikać wysyłania niezamierzonych sygnałów i nieporozumień.

Konflikty w małych grupach społecznych

Główne przyczyny konfliktów w małych grupach społecznych mogą wynikać z różnic w wartościach, celach, perspektywach i stylach komunikacji. Konflikty mogą wynikać z niezgodności w oczekiwaniach, rywalizacji o zasoby, braku komunikacji i nieporozumień. Konflikty mogą również wynikać z osobistych animozji, uprzedzeń i braku szacunku. Ważne jest, aby zrozumieć główne przyczyny konfliktów w grupie, aby móc skutecznie zarządzać nimi i unikać ich eskalacji.

Konflikty mogą mieć negatywny wpływ na efektywność grupy i jej zdolność do osiągania celów. Konflikty mogą prowadzić do spadku zaangażowania, motywacji i zaufania w grupie. Mogą również prowadzić do podziałów, rywalizacji i trudności w podejmowaniu decyzji. Konflikty mogą odwracać uwagę od celów grupy i skupiać się na osobistych animozjach i nieporozumieniach. Ważne jest, aby umiejętnie zarządzać konfliktami w grupie, aby zapewnić jej efektywność i zdolność do osiągania celów.

Do rozwiązywania konfliktów w małych grupach społecznych można zastosować różne strategie. Ważne jest, aby promować otwartą i uczciwą komunikację, umożliwiając członkom grupy wyrażanie swoich opinii i potrzeb. Rozwiązywanie konfliktów może wymagać kompromisów, negocjacji i szukania win-win rozwiązań. Ważne jest, aby angażować wszystkie strony konfliktu i dążyć do znalezienia rozwiązania, które będzie satysfakcjonujące dla wszystkich. W niektórych przypadkach może być konieczne zaangażowanie mediatora lub specjalisty ds. rozwiązywania konfliktów.

Nierozwiązane konflikty w grupie mogą mieć poważne skutki. Mogą prowadzić do pogorszenia relacji między członkami grupy, spadku zaangażowania i motywacji, oraz utraty zaufania. Nierozwiązane konflikty mogą również wpływać na atmosferę w grupie, tworząc napięcia i podziały. Mogą one również prowadzić do eskalacji konfliktów i trudności w podejmowaniu decyzji. Ważne jest, aby rozwiązywać konflikty w grupie w odpowiednim czasie, aby uniknąć negatywnych skutków dla grupy i jej zdolności do osiągania celów.

Zarządzanie konfliktami w małych grupach społecznych może obejmować różne metody, takie jak mediacje, negocjacje czy komunikacja interpersonalna. Mediacje mogą pomóc w rozwiązywaniu konfliktów poprzez zaangażowanie neutralnej trzeciej strony, która pomaga w znalezieniu wspólnego stanowiska. Negocjacje mogą być skuteczną metodą rozwiązywania konfliktów, polegającą na negocjowaniu i osiąganiu porozumienia między stronami. Komunikacja interpersonalna, oparta na otwartości i empatii, może również pomóc w rozwiązywaniu konfliktów poprzez zrozumienie i współpracę. Ważne jest, aby wybrać odpowiednią metodę zarządzania konfliktami w zależności od charakteru konfliktu i potrzeb grupy.

Mała grupa społeczna — artykuły polecane

Socjalizacja — Metafora organizacji — Kultura organizacyjna — Zespół — Przywództwo — Motywacja wewnętrzna — Rodzaje zespołów — Kapitał społeczny — Motywacja pracowników w zespole projektowym

Bibliografia

• Pilch T., Lepalczyk I. (1995), Pedagogika społeczna, Wychowanie i środowisko. Warszawa
• Reber A. (2002), Słownik psychologii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
• Sęk H. (red.) (1991), Społeczna psychologia kliniczna, Warszawa

Autor: Bolesław Zieleń