Komunikacja interpersonalna

Komunikacja interpersonalna - pojęcie to można zdefiniować jako relację zachodzącą między co najmniej dwojgiem ludzi, polegającą na wzajemnej wymianie informacji. Termin ten został zapoczątkowany przez Claudea E. Shannona oraz Warrena Weavera, którzy w 1948 roku opracowali model przekazu sygnału.

TL;DR

Komunikacja interpersonalna to relacja między ludźmi, polegająca na wymianie informacji. Jest istotna dla efektywnego porozumiewania się i może być utrudniona przez różne bariery, takie jak hałas, różnice kulturowe czy problemy ze słuchem. Komunikacja interpersonalna odgrywa również ważną rolę w procesie zarządzania w organizacjach.

Czym jest komunikacja interpersonalna?

Obecnie jest wiele definicji określających czym jest komunikacja interpersonalna. W najprostszym ujęciu, jest to umiejętność porozumiewania się w kontaktach międzyludzkich. Cechą warunkującą zaistnienie takiego kontaktu jest obecność zarówno odbiorcy jak i nadawcy - wysyłającego komunikat. Aby proces komunikacji przebiegł pomyślnie istotne jest wystąpienie sprzężenia zwrotnego, skutkującego zamianę ról podmiotów konwersacji. Nieodzownym elementem tego mechanizmu jest droga (kanał), który implikuje prawidłowy przepływ sygnału. Jak sugeruje G. Rosa termin ten polega nie tylko na dzieleniu się łatwymi w odbiorze danymi, ale również dotyczy w znacznym stopniu bardziej rozbudowanych zagadnień. Komunikując się, możemy wyrazić własne myśli, poglądy, idee, podzielić się doświadczeniami oraz wiedzą. Możemy również dzięki niej okazywać uczucia - jest to wówczas płaszczyzna emocjonalna komunikacji.

Komunikację międzyludzką należy rozpatrywać z dwóch różnych perspektyw:

• jako przekaz informacji za pośrednictwem np. telewizji czy dzieła sztuki
• oraz komunikacja, której następstwem jest pojawienie się kontrreakcji ze strony odbiorcy (dialog, negocjacja)

Komunikacja interpersonalna jest procesem odbywającym się na drodze werbalnej (mowa oraz pismo) oraz niewerbalnej (mimika twarzy, wygląd zewnętrzny, postawa ciała, gesty).

Efektywność i istota komunikacji interpersonalnej

Istotą komunikacji jest umiejętność skutecznego oraz efektownego porozumiewania się. Nadając komunikat dążymy do tego, aby został on zrozumiany przez adresata - to znaczy odebrany w sposób, który umożliwi mu poprawne odczytanie intencji oraz zamierzeń nadawcy. Prawidłowa interpretacja emitowanej treści, nie leży tylko w kwestii odbierającego sygnał, ale również dotyczy w znacznym stopniu nadawcy, odpowiedzialnego za kontekst oraz treść adresowanych myśli. W swoim pracy E. Bowdur nakreśla ważność kodowania oraz odkodowania przekazu Pożądany język buduje treść wypowiedzi, natomiast kontekst to układ pozawerbalny, który według autorki wpływa w ponad 50% na jasność odbieranego komunikatu

Aby Komunikacja mogła przynieść zamierzone rezultaty ważne jest:

• dokładne nakreślenie swoich oczekiwań,
• używanie powszechnego słownictwa, aby uniknąć błędnego zrozumienia przekazu, przedstawienie sprawy w sposób prosty, unikanie sytuacji, gdzie ktoś może zrozumieć nas dwuznacznie,
• sformułowanie wypowiedzi w sposób krótki, ale wyczerpujący temat. unikanie zbędnych szczegółów oraz niepotrzebnych detali, skupienie się na istocie tematu,
• używanie odpowiednich sformułowań, które dobrze oddają treść jaką chcemy przekazać,
• pozostanie w ścisłym związku z przedstawianym tematem,
• zachowanie odpowiedniej kolejności przytaczanych informacji,
• przedstawienie swojego stanowiska oraz argumentów, które nie są sprzeczne z naszymi wewnętrznymi odczuciami,
• zachowanie optymistycznej atmosfery w trakcie komunikacji

Bariery komunikacji interpersonalnej

Na proces komunikacji między ludźmi wpływa wiele czynników, które mogą w swoisty sposób zdeformować meritum wypowiedzi lub całkowicie uniemożliwić jej percepcję. "Zjawisko to nazywamy szumem komunikacji interpersonalnej (...)". Może ono przyjąć charakter psychologiczny lub mieć podłoże bardziej fizyczne. Powstające zakłócenia mogą skutkować nieprawidłowym odkodowaniem treści przez odbiorcę. Należy pamiętać, iż deformacja wysyłanego tekstu nie jest uzależniona jedynie od mówcy, ale również odnosi się do adresata.

Elementy mające wpływ na poziom komunikacji to:

• Wpływ środowiska, w którym jest prowadzona rozmowa - są to wszelkiego rodzaju czynniki zewnętrzne, wywierające negatywny wpływ na jakość rozmowy. Przeszkodą wówczas może być hałas, zbyt duża odległość między rozmówcami, a także warunki atmosferyczne.
• Interakcja pomiędzy mówcą a słuchaczem - istotny jest fakt czy rozmówcy w ogóle wykazują chęć podjęcia rozmowy. Barierą może stać   się odmienność kultur, różny światopogląd czy inna forma językowa (język obcy, dialekt).
• Aspekty związane z nadawcą - utrudnieniem może być sposób w jaki wypowiada się mówca, są to problemy dotyczące wady wymowy (seplenienie), ale również niestosowny dobór słów (wulgaryzmy). Nieodpowiednie ustosunkowanie się do odbiorcy, deprecjonowanie jego osoby, arogancja oraz brak empatii. Problemem może stać się nieodpowiedni ubiór rozmówcy czy nieodpowiednie zachowanie (bezczelne, niestosowne do danej sytuacji).
• Konstrukcja komunikatu - przekazywanie nadmiaru informacji, nielogicznie uporządkowanych lub niekompletnych.
• Aspekty związane z odbiorca - problemy ze słuchem lub nieaktywne słuchanie, brak skupienia uwagi na mówcy, rozkojarzenie, zła interpretacja danych.

Ewaluacja

Od lat komunikacja interpersonalna ulega zmianie. Technologia wciąż się rozwija, a sposób przekazu informacji, przybierają zupełnie nowe formy. Jak podaje M. Miotk-Mrozowska - "Ewoluowała z bezpośredniej rozmowy, poprzez list i telefon stacjonarny, telewizje i radio, aż do telefonów komórkowych, komputera i innych urządzeń multimedialnych (...)". Zachodzące w dalszym ciągu zmiany umożliwiają społeczeństwu łatwiejszy oraz szybszy proces komunikacji. Obecnie tradycyjny sposób porozumiewania się, wypierają mass media.

Wpływ komunikacji na proces zarządzania

Umiejętność sprawnego zarządzania wewnątrz organizacji wiąże się bezpośrednio z potrzebą komunikacji. Jest ona nieodzownym elementem, który determinuje sprawne funkcjonowanie wszystkich szczebli organizacji. Proces ten wspiera cztery podstawowe funkcje zarządzania takie jak: planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrolowanie.

Planowanie - aby plan został prawidłowo skonstruowany, konieczna jest komunikacja, zarówno między zarządzającymi jak i na linii kierownik - podwładny. Umiejętność komunikacji na tym etapie zarządzania pozwala na wymianę wiedzy, wszelkich sugestii, teorii, przemyśleń oraz wyjaśnienie jakichkolwiek niejasności. Plan poddany dyskusjom oraz negocjacjom zostaje zmodyfikowany i usprawniony.

Organizowanie - przepływ informacji wspomaga również sprawną organizację pracy. W tej fazie liczy się przede wszystkim współpraca oraz integracja całego zespołu, która opiera się na ciągłym wymianie zdań.

Motywowanie - skuteczna motywacja podwładnych, skutkuje bardziej zadowalającymi rezultatami pracy. Przewodzenie dotyczy nie tylko aktywnego słuchania, ale również aktywnej komunikacji. Jeżeli przełożony w jasny i zrozumiały sposób określi swoje oczekiwania, pozwoli wówczas pracownikowi na łatwiejsze rozszyfrowanie swoich intencji.

Kontrolowanie - koordynacja wszystkich procesów zachodzących w organizacji wymaga ciągłej komunikacji. Ogniwem dominacyjnym jest tutaj pojęcie sprzężenia zwrotnego, które pozwala ocenić przełożonemu czy nasze zamierzenia idą zgodnie z planem.

Komunikacja interpersonalna — artykuły polecane

Zasady komunikowania werbalnego — Komunikacja — Warunki efektywnej komunikacji — Komunikowanie interpersonalne — Przeszkoda w komunikacji — Istota komunikowania — Komunikatywność — System komunikacyjny — Bariery komunikacyjne

Bibliografia

• Augustynek A. (2009), Komunikacja interpersonalna
• Bowdur K. (2015), Komunikacja i informacja, Wstęp do zagadnienia, Podręcznik do komunikacji
• Chmielowska-Marmucka A., Górska B. (2015), O komunikacji interpersonalnej - werbalnej, niewerbalnej i wokalnej wymianie sygnałów w kontekście edukacyjnym, Problemy współczesnej pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych i Informatyki, Wyższa Szkoła Biznesu - National Louis University
• Frydrychowicz S. (2009), Komunikacja interpersonalna w zarządzaniu, Wydawnictwo Forum Naukowe, Poznań
• Gracz L., Słupińska K. (red.) (2018), Negocjacje i komunikacja, Wybrane aspekty, Wydawnictwo edu-Libri, Kraków
• Miotk-Mrozowska M. (2009), Komunikacja interpersonalna w internecie, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz
• Stankiewicz J. (2006), Komunikowanie się w organizacji, Wydawnictwo Astrum, Wrocław

Autor: Aleksandra Zembaty