John Richard Hicks

Hicks John Richard (ur. 8 kwietnia 1904 w Leamington Spa w Anglii zm. 20 maja 1989 w Blockley), wybitny ekonomista angielski.

Po studiach w Uniwersytecie Oksfordzkim (1922-1926) wykładał w London School of Economics od 1926 do 1935 r., a potem w Manchester University w okresie 1935-1946, aby ostatecznie osiąść w Oksfordzie w 1946 r. w Nuffield College, a potem w All Souls College. Hicks przeszedł na emeryturę w 1965 r., ale nadal wiele publikował. W 1972 r. otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii "za pionierski wkład w ogólną teorię równowagi ekonomicznej i teorię dobrobytu". Jego pierwsza książka "The Theory of Wages" (1932) dotyczyła ekonomiki pracy. W słynnym i często cytowanym artykule "Mr Keynes and the Classics" (Econometria, 1937) wprowadził on nową interpretację makroekonomii. W Polsce opublikowano: "Wartość i kapitał" (1975), "Kapitał i wzrost" (1978) i "Perspektywy ekonomii: Szkice z teorii pieniądza i teorii wzrostu" (1988).

Był członkiem wielu prestiżowych towarzystw naukowych na świecie. Doktor honoris causa wielu uniwersytetów w Anglii i politechniki w Lizbonie. Zajmował się problemami ogólnej równowagi ekonomicznej i wzrostu gospodarczego. Jeden z najwybitniejszych w teorii ekonomii przedstawicieli nurtu matematycznego, czerpiący z dorobku austriackiej szkoły ekonomicznej - współpracował stale z innym przedstawicielem tego nurtu, R.G.D. Allenem. Współautor tzw. współczynnika Kaldora-Hicksa do porównań poziomu dobrobytu oraz modelu Hicksa-Hansena - opartego na teorii keynesowskiej opisu gospodarki jako równowagi pieniądza, konsumpcji i inwestycji. Choć nie pozwalał się zaliczyć do żadnej ze szkół kierunku subiektywnego, w większości swych prac nawiązywał z jednej strony do poglądów L. Walrasa z drugiej pozytywnie odnosił się do J.M. Keynesa, natomiast krytycznie oceniał V. Pareto, W. Jevonsa i A. Marshalla (szkoła neoklasyczna).

Efektywność Kaldora-Hicksa jest jedną z metod oceny ekonomicznej efektywności alokacji zasobów. W myśl jej kryteriów rozwiązanie jest efektywne (to znaczy prowadzi do wzrostu efektywności), gdy w wyniku jego zastosowania jeden podmiot zyskuje więcej, niż traci inny, a jednocześnie istnieje (przynajmniej teoretycznie) sposób kompensacji strat przez podmiot zyskujący na rzecz podmiotu tracącego. Jeżeli w danej sytuacji (przy określonej alokacji zasobów) wprowadzenie takiego rozwiązania jest niemożliwe (to znaczy każda zmiana alokacji będzie powodować, ze zyski będą mniejsze od strat) wówczas obecna alokacja jest efektywna w sensie Kaldora-Hicksa.

Po pierwszej książce - "Teoria płac" (1932) - autor uznał, że napisał ją w pechowym roku, był to bowiem okres wielkiego kryzysu i ostrego ataku Keynesa na cała neoklasyczną teorię płac. W tej rozprawie rozwinął nową koncepcje "elastyczności i substytucji" i jej wpływu na dystrybucje dochodu.

Kolejnym dziełem Hicksa było pojęcie testu kompensacyjnego. Wcześniej ekonomiści niechętnie twierdzili, iż jeden konkretny wynik jest bardziej pożądany od innego. Spowodowane było to tym, że nawet polityka, z której korzystały miliony ludzi, mogła się okazać krzywdzącą dla innych ludzi. Przykładowo, wolny handel na rynku samochodowym, pomaga milionom konsumentów kosztem tysięcy robotników i wyrównać w pełni straty pokrzywdzonym i nadal cieszyć się z lepszej sytuacji? Jeśli odpowiedź brzmiała tak, wówczas polityka zdawała "test kompensacyjny Hicksa", nawet jeśli do kompensacji nigdy nie dochodziło, i była ona pozytywnie oceniana. Na przykładzie rynku samochodowego ekonomiści potrafią dowieść, że zyski dolarowe kupujących samochody daleko przewyższają straty dolarowe robotników i udziałowców. Tak więc można stwierdzić w ślad za testem kompensacyjnym Hicksa, iż wolny handel jest pozytywnym zjawiskiem.

W pracy "Wartość i kapitał" wprowadził przede wszystkim pojęcie elastyczności substytucji, rozróznił efekt dochodu i substytucji. Ponad to wprowadził rozróżnienie między "rynkami o zmiennych cenach" i "rynkami o stałych cenach". Pozwoliło ono w szczególności na interpretację prac Keynesa jako badania rynków o cenach stałych, a prac neoklasycznych jako badania rynków o cenach zmiennych. Hicks podkreślił duże znaczenie brania pod uwagę dostępnych zapasów. Hicks podkreślał, że wzrost produkcji jest tylko wtedy możliwy, gdy istnieją zapasy towarów i produktów pośrednich, które można natychmiast wykorzystać. W gospodarce otwartej warunek ten zanika, gdyż zawsze można skorzystać z importu. Hicks wskazuje, że konieczne jest istnienie innej kategorii zapasów, utrzymanie rezerw dewizowych uruchamianych w celu sfinansowania importu.

Hicks przykładał duże znaczenie do uwzględnienia czasu. Zainteresowanie to pojawiło się już w jego pierwszych pracach. Według Hicksa "elastyczność przewidywania cen" jest stosunkiem oczekiwanej stopy wzrostu cen bieżących. Jeżeli elastyczność przewidywania cen jest większa od jedności, to jednostki gospodarujące przewidują przyspieszenie inflacji, co prowadzi do rzeczywistego wzrostu cen. W przypadku gdy wielkość ta jest mniejsza od jedności, to przewidywania wywołują działanie stabilizujące zmiany cen. W 1937 roku w czasopiśmie "Econometrica" Hicks przedstawił w nim diagramy, które były podstawą dla modeli IS-LM. Celem Hicksa było wyizolowanie elementów, które dzielą Keynesa od neoklasyków. Dla jego osiągnięcia Hicks zaproponował pewne ramy analizy, które pozwalały na dokonanie takiego porównania.

Pomysł diagramu IS-LM przyszedł Hicksowi bezpośrednio po lekturze "Ogólnej teorii" Keynesa. Hicks dostrzegł w koncepcji Keynesa także trzy elementy teorii: krańcową wydajność kapitału, funkcję konsumpcji i preferencję płynności, a więc także trzy rynki - dóbr, papierów wartościowych i pieniądza.

Wspólnie z Kennethem Arrowem otrzymał w 1972 Nagrodę Nobla za osiągnięcia w zakresie teorii równowagi ogólnej, modelowania współzależności występujących pomiędzy cenami i rozmiarami produkcji oraz cenami i podażą czynników produkcji. Wkład Hicksa do teorii kapitału, procentu, teorii równowagi ogólnej, ekonomiki dobrobytu i upowszechnienia metod matematycznych w analizach ekonomicznych uczynił z niego ekonomistę światowej sławy. Nagroda Nobla była w pełni zasłużona, a z dorobku Hicksa wciąż czerpią inspirację ekonomiści różnych orientacji, często krytycznie interpretując jego poglądy.

TL;DR

John Richard Hicks był wybitnym ekonomistą angielskim, który otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii za wkład w teorię równowagi ekonomicznej i teorię dobrobytu. Był autorem wielu książek, w tym "The Theory of Wages" i "Wartość i kapitał". Hicks wprowadził pojęcie efektywności Kaldora-Hicksa oraz testu kompensacyjnego, który pozwala ocenić ekonomiczną efektywność alokacji zasobów. Był również pionierem w modelowaniu relacji między cenami i rozmiarami produkcji oraz cenami i podażą czynników produkcji. Jego prace są nadal inspiracją dla ekonomistów.

John Richard Hicks — artykuły polecane

David Ricardo — Alfred Marshall — Szkoła neoklasyczna — Arthur Okun — Karol Marks — Wartość — Jean Baptiste Say — Ekonomia neoklasyczna — Prawo Okuna

Bibliografia

• Gruszecki T. (2001), Nagrody Nobla w ekonomii, Oficyna wydawnicza Verba, Lublin
• Milewski R. (red.) (1998), Historia myśli ekonomicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Dominika Porcja