Dochód narodowy

Dochód narodowy lub też Produkt Narodowy Netto (PNN) w cenach czynników wytwórczych, to miara produkcji wytworzonej w danym czasie za pomocą czynników produkcji należących do obywateli danego kraju (niezależnie od miejsca ich użycia), wyrażona w cenach tych czynników, uwzględniająca inwestycje netto. Dochód narodowy liczony jest jako różnica Produktu Narodowego Brutto i amortyzacji.

PNN lepiej niż PNB odzwierciedla dochód, który powstaje w gospodarce, ale z powodu trudności z dokładnym oszacowaniem amortyzacji w skali makroekonomicznej jest rzadziej stosowany niż PNB.

Kategoria dochodu narodowego odnosi się do całej gospodarki; wskazuje na wielkość produkcji wytworzonej w gospodarce. "Dochód narodowy określa ilość środków, jakie gospodarka może przeznaczyć na wydatki i inwestycje po odłożeniu odpowiedniej ilości środków na sfinansowanie amortyzacji i utrzymanie istniejącego zasobu kapitału na dotychczasowym poziomie". (D. Begg 2007, s. 40)

Wskaźnikiem, który jest pomocny przy porównywaniu poziomu rozwoju i przeciętnego standardu życia jest, tzw. dochód narodowy per capita, czyli iloraz dochodu narodowego i liczby ludności. Trzeba jednak zauważyć, że wskaźnik ten nie jest idealny, ze względu na istnienie w gospodarce szarej strefy czy produkcji nielegalnej (R. Milewski 2003, s. 346)

TL;DR

Dochód narodowy to miara produkcji wytworzonej w danym czasie za pomocą czynników produkcji, uwzględniająca inwestycje netto. Wyróżnia się trzy rodzaje podziału dochodu narodowego: pierwotny, wtórny i ostateczny. Dochód narodowy jest istotny w makroekonomii, gdzie reguluje się poziom dochodów i wydatków publicznych. Istnieją metody sumowania dochodu narodowego, w tym od strony wydatkowej i dochodowej. Dochód narodowy jest istotny dla inwestorów, którzy interesują się rentownością inwestycji w różne branże.

Rodzaje dochodu narodowego

Wyróżnia się trzy rodzaje podziału dochodu narodowego:

• podział pierwotny - polega "na podziale nowo wytworzonej wartości między pracowników przedsiębiorstwa w postaci wynagrodzeń i na akumulację finansową przedsiębiorstwa". (S. Marciniak 2005, s. 356) Dokonuje się on w miejscu wytworzenia dochodu narodowego, np. w przedsiębiorstwie. W wyniku tego podziału pracownicy otrzymują pensje, a przedsiębiorstwo zysk.
• podział wtórny- "dochody pierwotne pracowników i przedsiębiorstw podlegają, za pośrednictwem rynku i budżetu państwa, dalszemu podziałowi, który nazywa się podziałem wtórnym dochodu narodowego". (S. Marciniak 2005, s. 357) Podział ten dokonuje się poprzez system cen i system podatkowy, dzięki zakupom dóbr i usług. W wyniku tego podziału powstają dochody właścicieli przedsiębiorstw i punktów usługowych, dochody państwa oraz pracowników sfery nieprodukcyjnej. Ten rodzaj podziału dochodu narodowego jest związany z koniecznością finansowania zadań gospodarczych i społecznych państwa.
• podział ostateczny - wyraża proces jego podziału na konsumpcję i akumulację. Do tego podziału dochodzi przez podział pierwotny i wtorny, czyli przez redystrybucję wynagrodzeń, podatków czy kredytów, tak, aby dochód narodowy mógł przyjąć postać dóbr finalnych. Podział ten polega na konkretnym zużytkowaniu dochodu, czyli konsumpcji i akumulacji, która jest, na przykład zużywana na przyrost rezerw i zapasów w gospodarce.

Dochód narodowy a makroekonomia

Podział dochodu narodowego i jego tworzenie jest głównym tematem zainteresowań makroekonomii. Dochód narodowy, produkcja i sposoby wykorzystywania dostępnych zasobów ekonomicznych są miernikami wzrostu gospodarczego, nad których mierzeniem podejmowane są rozważania w ramach makroekonomii. Podstawą zaś badań są interakcję między dochodem narodowym, a produktem narodowym. Państwo prowadząc politykę budżetową, regulując poziom dochodów np.: podatków oraz wydatków publicznych, wywiera wpływ na ogólny rozmiar popytu, zatrudnienia oraz wielkość dochodu narodowego. Jedną z często stosowanych miar wzrostu gospodarczego jest stopa wzrostu dochodu narodowego, oznaczająca stosunek dochodu narodowego w analizowanego okresu, do wielkości dochodu narodowego w okresie bazowym. Celem każdej rozwijającej się gospodarki jest wzrost produkcji, czyli celem jest wzrost dochodu narodowego przypadającego na jednego mieszkańca. Za pośrednictwem budżetu państwa, państwo dokonuje wtórnego podziału dochodów społeczeństwa. Podstawowymi narzędziami, za pomocą, których dokonuję, redystrybucji dochodu narodowego to: system podatkowy, wydatki z budżetu, składki na ubezpieczenia społeczne oraz oddziaływanie na system cen.

Metody sumowania dochodu narodowego

DN = PNN - T

DN = C + S + T

C + S = I + G

gdzie:

• T - wpływy podatkowe
• C - konsumpcja
• S - oszczędności
• I - wydatki inwestycyjne
• G - wydatki rządowe

Dwie strony aktywności gospodarczej

Są dwa sposoby obliczania PKB, od strony wydatkowej i od strony dochodowej. Metoda dochodowa jest mniej atrakcyjna ponieważ nie identyfikuje się w niej branż ani wyrobów będących jeszcze w trakcie tworzenia, co właśnie najbardziej interesuje inwestorów wyspecjalizowanych w akcja|akcjach. Lubią oni mieć wgląd do kwartalnych wyników branży, w którą inwestują lub chcą zainwestować. Nic dziwnego, że wolą perspektywę metody wydatkowej, przykładowo inwestorzy kupujący głównie akcje producentów oprogramowania, chcą znać rentowność inwestycji w danym kwartale. Kategorie składników dochodu narodowego będącego sumą dochodów generowanych w trakcie produkcji to:

• wynagrodzenia pracowników z dodatkami
• dochody właścicieli przedsiębiorstwa
• dochody osobiste z dzierżawy, najmu
• odsetki netto
• zyski przedsiębiorstw

Dochód narodowy — artykuły polecane

Produkt krajowy brutto — Produkt Narodowy Brutto — Dochód brutto — Wydatki inwestycyjne — Dochód osobisty — Produkt krajowy netto — Popyt efektywny — Inwestycje brutto — Deficyt budżetowy — Niewypłacalność dłużnika

Bibliografia

• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Majchrzak M. (red.) (2012), Makroekonomiczne mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin
• Marciniak S. (red.) (2005), Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Yamarone R. (2006), Wskaźniki ekonomiczne. Przewodnik dla inwestora, Onepress, Gliwice

Autor: Obińska Emilia, Kaja Tuszyńska