Franczyzodawca

Franczyzodawca - właściciel produktu, usługi bądź technologii, który pozwala drugiej stronie umowy - franczyzobiorcy, rozporządzać produktem, usługą, technologią, procesem i znakiem firmy w zamian za odpowiednią opłatę.

Franczyzodawca przyznaje swoim poszczególnym franczyzobiorcom prawo, ale również nakłada na nich obowiązek, prowadzenia określonej działalności gospodarczej, zgodnie z wypracowanymi przez niego zasadami

Franczyzobiorca jest upoważniony do korzystania z nazwy handlowej franczyzodawcy, jego znaku towarowego lub usługowego, know-how, metod prowadzenia działalności gospodarczej, i innych praw własności intelektualnej lub przemysłowej

TL;DR

Franczyza to umowa, w której franczyzodawca udziela franczyzobiorcy praw do korzystania z jego produktu, usługi lub technologii w zamian za opłatę. Franczyzodawca ma obowiązek zapewnić franczyzobiorcy wsparcie i szkolenie. Pakiet franczyzowy składa się m.in. z znaku towarowego, know-how i podręcznika operacyjnego. Czołowe firmy franczyzowe na świecie to m.in. KFC, McDonald's i Starbucks. Zalety dla dawcy to większa rozpoznawalność marki i dodatkowe źródło dochodu, ale są też wady, takie jak trudność w pozyskaniu biorców i zależność od nich.

Obowiązki franczyzodawcy

Inicjatorem powiązania franczyzowego jest franczyzodawca. To on określa i dyktuje warunki oraz zasady współpracy z poszczególnymi franczyzobiorcami. Jest to podmiot gospodarczy posiadający osobowość prawną.

Według Europejskiego Kodeksu Franczyzy, franczyzodawca powinien:

• przed rozpoczęciem budowy sieci prowadzić, przez pewien czas własną jednostkę pilotażową
• być właścicielem lub mieć tytuł prawny do korzystania z nazwy handlowej swojej sieci, znaku towarowego i innych oznaczeń
• zapewnić franczyzobiorcy szkolenie wstępne oraz wsparcie, zarówno merytoryczne, jak i techniczne, przez cały czas obowiązywania umowy

Poza wyżej wymienionymi wymaganiami, franczyzodawca powinien również dokładnie określić strukturę i wysokość opłat, które franczyzobiorca będzie zobowiązany uiszczać na jego rzecz. Musi także mieć świadomość nakładów inwestycyjnych, które będzie ponosił franczyzobiorca Sprawuje on kontrolę nad działalnością jednostek franczyzowych, jednocześnie oferując im odpowiednią pomoc i wsparcie. Dawca systemu powinien mieć prostą koncepcję przedsiębiorstwa, aby móc ją przekazać innym i nauczyć ich ją realizować.

Usługi świadczone przez franczyzodawców dzielą się na usługi wstępne oraz usługi bieżące. Do zadań franczyzodawcy należą z reguły: obowiązki związane z rozwijaniem produktów i usług, działaniami reklamowymi i public relations, rozwiązywaniem problemów z zaopatrzeniem i obsługą administracyjno-finansową systemu oraz utrzymaniem dyscypliny w ramach systemu i zapewnieniem odpowiedniej jakości towarów lub usług oferowanych przez franczyzobiorców. Zakres tych usług może być różny w zależności od rodzaju działalności gospodarczej, z jaką mamy do czynienia

Pakiet franczyzowy

Pakiet franczyzowy stanowi istotę systemu franczyzowego. Jest to nic innego, jak koncepcja prowadzenia działalności gospodarczej oferowana przez franczyzodawcę. W skład tego pakietu wchodzą:

• znak towarowy (marka);
• know-how - wiedza o charakterze poufnym, o tym, jak prowadzić działalność w ramach franczyzy,
• podręcznik operacyjny - opis zasad i procedur, według których franczyzobiorca ma prowadzić działalność,
• usługi świadczone przez franczyzodawców na rzecz franczyzobiorców;
• opłaty na rzecz franczyzodawców

Czołowi franczyzodawcy na świecie

Czołowe firmy franczyzowe na świecie wraz z liczbą krajów, w których działa dana sieć (dane na koniec 2013r.):

• KFC: 115 krajów
• McDonald's: 120 krajów
• Dairy Queen: 22 kraje
• Dunkin Donuts: 41 krajów
• Burger King: 73 kraje
• Pizza Hut: 100 krajów
• Domino's Pizza: 73 kraje
• Subway: 103 kraje
• Starbucks: 64 kraje
• Telepizza: 10 krajów

Zalety i wady franczyzy dla dawcy systemu

Franczyza daje dawcy przeróżne możliwości rozwoju jego działalności. Główne zalety wynikające z wykorzystania franczyzy dla dawcy systemu to:

• przedsiębiorstwo staje się bardziej znane bez ponoszenia tak znacznych nakładów, jak przy tworzeniu własnych jednostek
• dawca uzyskuje dodatkowe źródło dochodu w postaci opłat pobieranych od franczyzobiorcy
• wzrost świadomości marki wśród konsumentów, a w konsekwencji tego również podwyższenie jej wartości
• punkty franczyzowe pracują na korzyść ogólną franczyzodawcy
• rosnący udział w rynku, podwójny zysk, minimalne koszty
• tworzenie przewagi ilościowej nad konkurentami
• osiąganie większych obrotów spowodowane tym, że biorca stara się maksymalizować sprzedaż
• pełna kontrola nad działaniami promocyjnymi

Mimo ewidentnych korzyści, franczyza niesie ze sobą także wady dla dawców systemów. Są to m.in.:

• nieodpowiedni dobór biorców bądź trudność w ich pozyskaniu
• nielojalność i niesolidność biorców
• wolniejsze tempo wprowadzania strategii niż w przedsiębiorstwie scentralizowanym
• zakłócenia komunikacji między dawcą a biorcą
• zależność wizerunku marki od wszystkich biorców
• możliwość zatajania uzyskiwanych dochodów przez biorcę

Franczyzodawca — artykuły polecane

Dystrybucja franchisingowa — Offshoring — Franchising — Franczyza — Know-how — Wejście na rynek zagraniczny — Rodzaje strategii — Partnerskie powiązania gospodarcze — Spin-off

Bibliografia

• Czubała A., Jonas A., Smoleń T., Wiktor J. (2012), Marketing usług, Wolters Kluwer, Warszawa
• Fila J., Witczak R. (2011), Podatkowe aspekty franchisingu jako formy finansowania przedsiębiorstw w globalizującej się gospodarce, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica 260
• Gheribi E. (2014), Sieci franczyzowe w usługach gastronomicznych, Studia Ekonomiczne
• Wrzesińska J. (2011), Rozwój systemów franczyzowych w Polsce, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Warszawa
• Ziółkowska M. (2014), Franczyza. Nowoczesny model rozwoju biznesu, CeDeWu, Warszawa

Autor: Gabriela Ostrożańska