Stopa zwrotu
Stopa zwrotu - "wyrażony w procentach zwrot osiągnięty z inwestycji w danym roku w relacji do jej kosztu".[1] Podstawowym celem obliczania stopy zwrotu jest ocena rentowności inwestycji. Inwestorowi zależy, by była ona możliwie najwyższa. Oczekiwana stopa zwrotu jest jedynie szacunkiem i nierzadko różni się od faktycznej, zrealizowanej, przez co łączona jest z ryzykiem inwestycyjnym.[2]
Stopy zwrotu, zwane także stopami zmian, zalicza się do mierników efektywności inwestycji finansowych, oblicza się je na podstawie szeregów cen i kursów. Występuje kilka podstawowych metod, których celem jest obliczanie stóp zwrotu:[3]
- proste (dyskretne)
- logarytmiczne (ciągłe)
Natomiast ze względu na wzajemne relacje występujące między nimi, stopy dzielą się na:
- nominalne stopy zwrotu
- realne stopy zwrotu
- efektywne stopy zwrotu
TL;DR
Stopa zwrotu to wyrażony w procentach zwrot osiągnięty z inwestycji w danym roku. Może być obliczana na kilka różnych sposobów, takich jak prosta stopa zwrotu, ROI, ROE, księgowa stopa zwrotu czy logarytmiczna stopa zwrotu. Każda z tych metod ma swoje wady i zalety, ale wszystkie służą do oceny opłacalności inwestycji.
Prosta stopa zwrotu
Prosta stopa zwrotu, określana jako SRR (z ang. Simple rate of return) - jest to stosunek "korzyści netto uzyskanych dzięki inwestycji w danym okresie czasu, najczęściej roku, do zaangażowanego w nią kapitału (nakładu inwestycyjnego)".[4]. W najogólniejszym ujęciu wzór składa się z ilorazu powyżej wymienionych czynników:
Gdzie: R - stopa zwrotu; KN - korzyść(zysk) netto; I - kapitał(nakład) inwestycyjny[5]
Algorytm pozwala na uzyskanie dwóch postaci wyniku, z czego jedna bierze pod uwagę zarówno kapitał własny, jak i obcy, których połączenie nazywamy całkowitym nakładem inwestycyjnym (ROI), natomiast druga wyłącznie kapitał własny (ROE).
ROI
ROI (z ang. return of investment), to "prosta stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych"[6] Wzor jest oparty na podstawowym algorytmie i zapisywany jest następująco:
Zysk operacyjny jest przeznaczony na rozdzielenie korzyści pomiędzy osoby mające wkład w kapitał, po wcześniejszym opodatkowaniu przez państwo.
ROE
ROE (z ang. Return of equity) - prosta stopa zwrotu z kapitału własnego - stosuje się ją w przypadku, gdy obliczana stopa zwrotu ma znaczenie jedynie dla właściciela, ponieważ w nakładach inwestycyjnych zawarta jest tylko ta część, którą stanowi kapitał własny.
Charakterystyka metod
Obie metody wylicza się w odniesieniu do każdego z wyznaczonych okresów z osobna. Jak było wskazane wyżej, okres ten najczęściej przyjmuje czas jednego roku, a więc wylicza się tyle wartości ROE/ROI, ile lat trwa cykl inwestycyjny[7]
Obiema metoda obliczamy bezwzględną opłacalność inwestycji, jednak ROI uwzględnia wszystkich mających wkład w kapitał, z kolei ROE określa opłacalność jedynie dla kapitału własnego - właściciela, który dzięki zastosowaniu metody może dowiedzieć się, jak efektywne były finansowane przez niego inwestycje[8]
Wady i zalety
Wady i zalety metody prostych stóp zwrotu: Do niewątpliwych zalet tychże metod należy zaliczyć prostotę jej liczenia. Przedsiębiorstwa zazwyczaj dysponują informacjami, które zawarte są we wzorze. Posiada także szereg wad: wyznaczając opłacalność inwestycji opiera się na zysku, nie można więc uniwersalnie określić, czy dana inwestycja była dla podmiotu korzystna - zysk większy od zera, ale bardzo niski, będzie traktowany jako zysk niezadowalający. W tym miejscu można dostrzec drugą wadę metod prostych stóp zwrotu - graniczna stopa zwrotu uznawana za minimum ustalana jest subiektywnie. Metody te nie uwzględniają również zmian wartości pieniądze w czasie[9]
Księgowa stopa zwrotu
Metoda księgowej stopy zwrotu (ARR - z ang. Accounting rate of return) Księgowa stopa zwrotu, podobnie jak ROE i ROI, ocenia opłacalność inwestycji poprzez zestawienie korzyści netto powstałych w jej wyniku oraz nakładu potrzebnego na realizację. Tym co różni ARR od dwóch poprzednio opisanych metod, jest wykorzystanie uśrednionych wartości dla obu składników wzoru - nie oblicza się ich osobno dla każdego okresu. Dlatego też księgową stopę zwrotu określa się jako średni księgowy zwrot (AAR - z ang. Averange accounting return) - wynikiem obliczeń będzie więc średni zwrot uzyskany z inwestycji[10]
Wady i zalety obu metod są bardzo zbliżone, z tym, że metoda księgowej stopy zwrotu nie jest metodą okresową, a syntetyczną.[11]
Logarytmiczna stopa zwrotu
Drugim sposobem jest obliczenie logarytmicznej stopy zwrotu. Wzór jest ilorazem dwóch wartości - kapitału obecnego oraz początkowego. Wynik następnie logarytmuje się (przez logarytm o podstawie liczby Eulera)
| Stopa zwrotu — artykuły polecane |
| NPV — Przeciętna stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych — ERR — Finansowa ocena projektu — Odchylenie standardowe — Wewnętrzna stopa zwrotu — NPVR — Model CAPM — Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych |
Przypisy
- ↑ [1] Mayo H.B. (2014) Inwestycje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, str 7.
- ↑ [2] Mayo H.B. (2014) Inwestycje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, str 7
- ↑ [3] Thlon M., Sieradzki R. (2016) Ocena opłacalności i ryzyka inwestycji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2016, str 24
- ↑ [4] Rogowski W. (2013) Rachunek efektywności i inwestycji. Wyzwania teorii i potrzeby praktyki, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s.237
- ↑ [5] Rogowski W. (2013) Rachunek efektywności i inwestycji. Wyzwania teorii i potrzeby praktyki, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s.237
- ↑ [6] Rogowski W. (2013) Rachunek efektywności i inwestycji. Wyzwania teorii i potrzeby praktyki, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s.238
- ↑ [7] Rogowski W. (2013) Rachunek efektywności i inwestycji. Wyzwania teorii i potrzeby praktyki, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s.238
- ↑ [8] Rogowski W. (2013) Rachunek efektywności i inwestycji. Wyzwania teorii i potrzeby praktyki, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s.239
- ↑ [9] Rogowski W. (2013) Rachunek efektywności i inwestycji. Wyzwania teorii i potrzeby praktyki, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s.241
- ↑ [10] Rogowski W. (2013) Rachunek efektywności i inwestycji. Wyzwania teorii i potrzeby praktyki, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s.252
- ↑ [11] Rogowski W. (2013) Rachunek efektywności i inwestycji. Wyzwania teorii i potrzeby praktyki, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s.256
Bibliografia
- Gajdka J, Pietraszewski P. (2015), Wzrost zysków spółki a stopy zwrotu z akcji, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 855/nr 74, T.2
- Mayo H.B. (2014) Inwestycje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Michalski M. (2009), Analiza metod oceny efektywności inwestycji rzeczowych, Ekonomia Menedżerska, nr 6
- Mikrut A., Poznańska A., (2009) Wybrane metody oceny efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych "Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie" Z. 1(12/2009)
- Piasecki K., Tomasik E. (2013), Rozkłady stóp zwrotu, Wydawnictwo Edu-Libru, Warszawa-Kraków
- Rogowski W. (2013), Rachunek efektywności inwestycji. Wyzwania teorii i potrzeby praktyki, Wolters Kluwer, Warszawa
- Thlon M., Sieradzki R. (2016), Ocena opłacalności i ryzyka inwestycji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
- Wrzosek S. (red.) (2008), Ocena efektywności inwestycji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław
Autor: Sebastian Chodyna, Karol Cabaj, Łukasz Buczak
