Bezrobocie frykcyjne
| Bezrobocie frykcyjne |
|---|
| Polecane artykuły |
Bezrobocie frykcyjne jest to krótkookresowe bezrobocie spowodowane naturalnym procesem dopasowania się do siebie popytu na pracę i podaży pracy (B. Czarny, 2006, s. 234-235). To rodzaj bezrobocia, które dotyka między innymi absolwentów w okresie pomiędzy ukończeniem szkoły, a znalezieniem pierwszego miejsca pracy lub jest związane ze zmianą obecnego zatrudnienia. Chodzi o z natury rzczeczy krótkookresowe bezrobocie spowodowane nieustannym ruchem (mobilnością) pracowników, zmieniających miejsce zamieszkania, miejsce pracy, przechodzących przez kolejne fazy cyklu życia (na przykład kończących naukę i podejmujących pracę, powracających na rynek pracy po chorobie i rehabilitacji). Przez bezrobocie frykcyjne (przejściowe) rozumie się nieredukowalne minimum bezrobocia w dynamicznej gospodarce, powstałe w związku z powolnością przystosowań struktury podaży i popytu na siłę roboczą na niedoskonale funkcjonującym rynku pracy (U. Batorska, 2005).
Osoby objęte bezrobociem frykcyjnym
Dotyczy ono również osób wykonujących prace sezonowe (budownictwo, turystyka), które poza sezonem pozostają bezrobotne ze względu na charakterystykę swojego zatrudnienia. Tworzą je również powracające na rynek pracy kobiety po urodzeniu dziecka. Do tej kategorii bezrobocia zalicza się również osoby niepełnosprawne umysłowo lub fizycznie, które w związku z tym wymagają specjalnych stanowisk pracy, a których jest wciąż za mało. Jest to rodzaj bezrobocia charakterystyczny dla każdego społeczeństwa i nie można go wyeliminować. (D. Begg, 1997, s. 232) Znaczna część wysokiego bezrobocia młodzieży jest frykcyjna. Młodzi ludzie bardzo często przez długi czas szukają dla siebie odpowiedniej pracy, która spełniałaby ich ambicje. Muszą się zorientować w swoich preferencjach i możliwościach. Niejednokrotnie zaczynają pracę, po czym ją porzucają lub są zwalniani i dopiero po wielu latach znajdują taką pracę zarobkową, która ich satysfakcjonuje. Kiedy w miarę upływu czasu zdobywają doświadczenie i kwalifikacje, stają się bardziej atrakcyjni dla pracodawców. Jednocześnie właśnie wtedy bardziej potrzebują stałego zatrudnienia, bo już założyli rodzinę i zależy im na stałych dochodach.
Poziom bezrobocia a sprawność rynku
Poziom bezrobocia, który wynika z bezrobocia frykcyjnego jest tym niższy, im sprawniej działa rynek pracy, a osoby poszukujące pracy mają szerszy dostęp do informacji. Istotne znaczenie dla kształtowania tego typu bezrobocia mają następujące czynniki (J. Godłów - Legiędź, 2010, s. 121-123):
- tempo powstania i likwidacji miejsc pracy,
- liczba osób wchodząca na rynek pracy i odchodzących z rynku pracy,
- liczba osób zmieniających miejsca pracy,
- powszechność informacji o wolnych miejscach pracy i osobach poszukujących pracy,
- jakość usług pośrednictwa pracy czy intensywność poszukiwania,
Bezrobocie frykcyjne jest zjawiskiem nieuniknionym, ponieważ na rynku pracy nieustannie zachodzi przemieszczenie się siły roboczej (pracowników): w układach przestrzennych (między regionami gospodarczymi), w układach rzeczowych (między sektorami, działami, gałęziami i przedsiębiorstwami), w układach pionowych (wynikają one ze struktury kolejnych stanowisk pracy i to one wyznaczają drogę awansu, degradacji i stabilizacji zawodowej pracowników) oraz w ukłądach poziomych (dokonywane są w nich przesunięcia np. między poszczególnymi zawodami) (Z. M. Fallanbuchl, 1995, s. 122).
Skutki bezrobocia frykcyjnego dla jednostek i gospodarki
Bezrobocie frykcyjne, które jest spowodowane przejściowymi okresami bez pracy, może wpływać negatywnie na psychologiczne i emocjonalne samopoczucie jednostek. Osoby bezrobotne często doświadczają stresu, niepewności i poczucia bezradności. Przemoczenie się przez proces poszukiwania pracy, częste odrzuty i brak stabilności finansowej mogą prowadzić do frustracji i obniżenia samooceny. Ponadto, długotrwałe bezrobocie frykcyjne może prowadzić do depresji i innych problemów zdrowotnych psychicznych.
Bezrobocie frykcyjne ma również negatywne efekty ekonomiczne. Spadek dochodów gospodarstw domowych, który jest wynikiem braku stałej pracy, często prowadzi do wzrostu ubóstwa. Osoby bezrobotne mogą mieć trudności w opłacaniu rachunków, kupowaniu niezbędnych artykułów czy zaspokajaniu podstawowych potrzeb. W rezultacie wzrasta obciążenie dla systemu pomocy społecznej i zmniejsza się siła nabywcza konsumentów, co może prowadzić do spowolnienia gospodarczego.
Bezrobocie frykcyjne ma również konsekwencje społeczne. Wzrost liczby osób bezdomnych jest jednym z nich. Osoby bezrobotne, które nie mogą opłacać czynszu lub spłacać kredytów mieszkaniowych, często tracą dach nad głową. Ponadto, brak stałej pracy może prowadzić do problemów zdrowotnych, gdyż osoby bez ubezpieczenia zdrowotnego mają ograniczony dostęp do opieki medycznej. Napięcia społeczne są również wynikiem bezrobocia frykcyjnego, gdyż rosnące poczucie frustracji i niezadowolenia może prowadzić do konfliktów społecznych.
Bezrobocie frykcyjne może mieć negatywny wpływ na mobilność zawodową jednostek. Osoby bezrobotne często mają ograniczone możliwości zmiany pracy lub rozwoju kariery. Brak stabilności zatrudnienia i częste przerwy w pracy mogą wpływać na ocenę pracodawców i utrudniać zdobycie nowej pracy. Ponadto, osoby bezrobotne często nie mają dostępu do szkoleń i programów rozwoju zawodowego, co ogranicza ich szanse na zdobycie nowych umiejętności i kwalifikacji.
Bezrobocie frykcyjne ma również negatywne skutki dla gospodarki. Utrata potencjalnych zasobów ludzkich jest jednym z głównych czynników. Osoby bezrobotne, które posiadają odpowiednie kwalifikacje i umiejętności, mogą być potencjalnymi pracownikami, którzy przyczyniliby się do rozwoju gospodarczego. Jednak ich niezdolność do znalezienia pracy i wykorzystania swojego potencjału prowadzi do utraty tych zasobów. Ponadto, bezrobocie frykcyjne może ograniczać innowacyjność, gdyż osoby bez stałej pracy mają ograniczony dostęp do zasobów i możliwości rozwoju nowych rozwiązań. Spadek produktywności jest kolejnym skutkiem bezrobocia frykcyjnego, gdyż osoby bezrobotne nie mają możliwości wykorzystania swoich umiejętności i zdolności do pracy.
Polityki i programy mające na celu redukcję bezrobocia frykcyjnego
W celu redukcji bezrobocia frykcyjnego, wiele programów stażowych zostało wprowadzonych dla absolwentów. Praktyki zawodowe i programy mentorowania dają młodym ludziom możliwość zdobycia doświadczenia zawodowego i umiejętności, które są wymagane na rynku pracy. Poprzez uczestnictwo w takich programach, absolwenci mogą zwiększyć swoje szanse na znalezienie stałej pracy i rozwinięcie kariery.
Agencje zatrudnienia i pośrednicy pracy odgrywają ważną rolę w redukcji bezrobocia frykcyjnego. Działają jako pośrednicy między pracodawcami a osobami poszukującymi pracy, pomagając w dopasowaniu odpowiednich kandydatów do wolnych miejsc pracy. Poprzez aktywne wyszukiwanie ofert pracy i udzielanie wsparcia w procesie poszukiwania zatrudnienia, agencje zatrudnienia i pośrednicy pracy mogą skutecznie zmniejszać bezrobocie frykcyjne.
Programy relokacji mogą być również skutecznym narzędziem redukującym bezrobocie frykcyjne. W przypadku, gdy brak pracy w danym regionie, programy te oferują wsparcie finansowe i logistyczne, aby pomóc pracownikom w zmianie miejsca zamieszkania i znalezieniu pracy w innych regionach. Dzięki temu, osoby bezrobotne mają większe szanse na znalezienie stałego zatrudnienia.
Edukacja i szkolenia zawodowe są kluczowymi elementami polityk redukujących bezrobocie frykcyjne. Poprzez zapewnienie odpowiednich szkoleń i programów rozwoju zawodowego, osoby bezrobotne mogą zdobyć nowe umiejętności i kwalifikacje, które są wymagane na rynku pracy. W ten sposób, wzrasta ich konkurencyjność i szanse na znalezienie stałej pracy.
Współpraca między sektorem publicznym a prywatnym jest istotna dla tworzenia programów redukujących bezrobocie frykcyjne. Partnerstwo publiczno-prwatne może przyczynić się do tworzenia miejsc pracy, inwestowania w szkolenia zawodowe i zapewnienia wsparcia dla osób bezrobotnych. Dzięki wspólnym wysiłkom, można skutecznie redukować bezrobocie frykcyjne i wspierać rozwój gospodarczy.
Perspektywy rozwoju bezrobocia frykcyjnego w kontekście zmian na rynku pracy
Automatyzacja i robotyzacja są czynnikami, które mogą mieć wpływ na rozwój bezrobocia frykcyjnego. Wraz z postępem technologicznym, wiele rutynowych i powtarzalnych zadań jest zautomatyzowanych, co może prowadzić do utraty miejsc pracy. Osoby, które wykonują takie zadania, mogą stać się bezrobotne i doświadczać bezrobocia frykcyjnego. Jednak jednocześnie, postęp technologiczny tworzy również nowe możliwości zatrudnienia, zwłaszcza w sektorze technologicznym.
Zmiany w preferencjach pracowników również mogą wpływać na przyszłość bezrobocia frykcyjnego. Wiele osób wybiera pracę na zasadzie elastycznego zatrudnienia, takiego jak praca zdalna czy praca na część etatu. To może prowadzić do wzrostu bezrobocia frykcyjnego, gdyż osoby takie często są bardziej narażone na utratę pracy i zmienne warunki zatrudnienia.
Globalizacja jest czynnikiem, który może mieć wpływ na rozwój bezrobocia frykcyjnego. Konkurencja na rynku globalnym może prowadzić do przenoszenia produkcji do regionów o niższych kosztach pracy, co może prowadzić do wzrostu bezrobocia frykcyjnego w tych regionach. Jednocześnie, globalizacja może również tworzyć nowe możliwości zatrudnienia, zwłaszcza w sektorze usług dla globalnych firm.
Sektor usług jest jednym z obszarów, w których można się spodziewać wzrostu bezrobocia frykcyjnego. Wielu pracowników w sektorze usług jest zatrudnianych na umowy krótkoterminowe, które są bardziej podatne na wahań popytu. W rezultacie, osoby pracujące w sektorze usług często doświadczają okresów bez pracy między różnymi projektami, co prowadzi do bezrobocia frykcyjnego.
W celu minimalizacji negatywnych skutków bezrobocia frykcyjnego w przyszłości, konieczne jest opracowanie skutecznych rozwiązań i strategii. Diversyfikacja gospodarki, inwestowanie w nowe technologie i rozwój sektorów o wysokim potencjale zatrudnienia mogą tworzyć nowe miejsca pracy i zmniejszać bezrobocie frykcyjne. Ponadto, polityki edukacyjne, które skupiają się na rozwijaniu umiejętności potrzebnych na przyszłym rynku pracy, mogą zwiększać konkurencyjność pracowników i zmniejszać ryzyko bezrobocia frykcyjnego.
Bibliografia
- Begg D. (1997), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Czarny B.(2006), Wstęp do ekonomi 1, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 234-235
- Fallanbuchl Z. M. (1995), Wstęp do analizy makroekonomicznej gospodarki otwartej, Akademia Ekonomiczna, Kraków, s. 122
- Godłów - Legiędź J.(2010), Współczesna ekonomia, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa, s. 121-123
- Hall R.E., Taylor J.B., Makroekonomia. Teoria, funkcjonowanie i polityka, przekład A. Wojtyna, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa
- Janukowicz, P. (2010). Bezrobocie rejestrowane a bezrobocie według BAEL. Polityka Społeczna, (1), 18-20
- Mansfield E.(1997), Podstawy Makroekonomii. Zasady, przykłady, zadania, przekład G. Dąbkowski, AW "PLACET", Warszawa 2002
- Samuelson Nordhaus (1996), Ekonomia 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Sloman J.(2001), Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
Autor: Aneta Liszka, Kinga Wgrzyn
