Rachunek kosztów pełnych
| Rachunek kosztów pełnych |
|---|
| Polecane artykuły |
W praktyce gospodarczej znaczenia nabrały dwa modele rachunku kosztów:
- rachunek kosztów pełnych oraz
- rachunek kosztów zmiennych
Oba modele mają na celu ustalenie przeciętnego kosztu wytworzenia produkcji. Rachunek kosztów pełnych, nazywany również tradycyjnym, wykorzystywany jest głównie do wyceny zapasów, wyceny jednostkowego kosztu wytworzenia produktu gotowego i produktów w toku. W rachunku tradycyjnym produkty wycenia się według średniego kosztu wytworzenia, który obejmuje koszty bezpośrednie oraz koszty pośrednie(wydziałowe) produkcji. Powszechność stosowania rachunku kosztów pełnych wynika z wymogów prawa bilansowego (P.Szczypa 2016), z kolei celem jego prowadzenia jest sporządzanie obligatoryjnych sprawozdań finansowych.
Sposób ustalania wyniku ze sprzedaży w modelu rachunku kosztów pełnych:
- Przychody ze sprzedaży
- Pełne koszty wytworzenia produktów (3+4+5)
- - Koszty bezpośrednie
- - Koszty pośrednie zmienne
- - Koszty pośrednie stałe
- Zapas początkowy
- Zapas końcowy
- Pełne koszty wytworzenia sprzedanych produktów (2+6-7)
- Koszty okresu (10+11)
- - Koszty zarządu
- - Koszty sprzedaży
- Wynik ze sprzedaży (1-8-9)
(M. Trentowska 2015, s. 183)
Cechy rachunku kosztów pełnych:
- zestawia koszty pełne z przychodami
- wycenia koszty wytworzenia produktów na poziomie pełnych kosztów
- nieelastyczny w decyzjach w krótkim okresie
- nastawiony na dokładność
- skomplikowany
- przydatny w planowaniu na długi okres
- stosuje zasadę proporcjonalizacji kosztów pośrednich do wyceny produktów w jednostkowym koszcie pełnym
- nastawiony na kontrolę procesów produkcji
- służy sprawozdaniom zewnętrznym
- wynik wyraża się funkcją wielkości sprzedaży i produkcji
(S.Sojak 2015)
Zalety i wady rachunku kosztów pełnych
Do zalet rachunku kosztów pełnych zalicza się:
- Podkreślenie znaczenia kosztów stałych,
- Lepsza kalkulacja kosztu wytworzenia wyrobu (kalkulowanie w koszt produktu zarówno kosztów zmiennych jak i kosztów stałych)
- Niwelowanie wpływu sezonowych zmian sprzedaży na wynik ze sprzedaży. Jeżeli zastosujemy rachunek kosztów zmiennych do jednostki której sprzedaż cechuje się sezonowością, to wynik ze sprzedaży poza sezonem będzie niższy niż sprzedaż w sezonie.
W odniesieniu do wad rachunku kosztu pełnego wskazuje się na:
- Zniekształcanie wpływu działów na wynik ze sprzedaży całego przedsiębiorstwa,
- Sztuczny charakter podziału kosztów pośrednich na poszczególne wyroby. Koszty pośrednie ponoszone przez jednostkę są niezależne od wielkości produkcji poszczególnych wyrobów.
- Małą użyteczność przy podejmowaniu decyzji krótkookresowych
- Orientację osób uprawnionych do podejmowania decyzji na produkcję, a nie na rynek
Wszelkie wady i niedostatki rachunku kosztów pełnych doprowadziły do powstania rachunku kosztów zmiennych.
Bibliografia
- Drury C. (1996). Rachunek kosztów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Małkowska D. (2013). Rachunek kosztów w rachunkowości finansowej – ewidencja i rozliczanie. Zbiór zadań z komentarzem, ODDK, Gdańsk
- Nowak E. (2015). Rachunek kosztów a zarządzanie kosztami. Rozważania o relacjach , Studia Ekonomiczne tom 245, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach
- Nowak E. (2016. Rachunek kosztów w jednostkach prowadzących działalność gospodarczą, EKSPERT, Wrocław
- Nowak E. (2014). Rachunek wyników i ocena rentowności klientów z wykorzystaniem rachunku kosztów pełnych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 830
- Sobańska I. (2003). Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza. Najnowsze tendencje i ich zastosowanie w przedsiębiorstwach, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa
- Sojak S. (2003). Rachunkowość zarządcza, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa, Toruń
- Sojak S., Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów. Tom I, Wyd. "Dom Organizatora”, Toruń
- Szczypa P. (2015). Rachunkowość zarządcza – klucz do sukcesu, CEDEWU.PL, Warszawa 2014
- Trentowska M.(2015). Rachunek kosztów, podstawy rachunkowości zarządczej i zarządzania finansami, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce - Zarząd Główny, Warszawa, s. 183
Autor: Elżbieta Frydrych, Małgorzata Szczerba
