Telepraca

Telepraca (ang. Teleworking) - forma organizacji pracy, określana również jako praca mobilna, e-praca, praca na odległość, praca elastyczna. Jej rozwój datuje się na lata 60-70 XX wieku w USA a autorstwo J.M.Nillesowi. Określana jest jako jedna ze sztandarowych przypadków tzw. nietypowych form zatrudnienia. Telepraca według Nillesa to każda forma pracy z wykorzystaniem technologii informatycznych, zastępująca konieczność dojazdów do siedziby firmy czy instytucji. W Europie na początku lat 90 XX wieku Komisja Europejska rozpoczęła badania mające na celu wprowadzić telepracę jako alternatywną formę zatrudnienia. W Polsce znana od lat dziewięćdziesiątych XX wieku.

Najbardziej popularne prace wykonywane w formie telepracy:

• tłumaczenia
• przeprowadzanie ankiet
• opracowanie graficzne
• projektowanie stron www
• księgowość
• tworzenie oprogramowania
• wykonywanie analiz kosztów
• gromadzenie i przetwarzanie danych
• tworzenie baz danych
• działalność marketingowa
• sprzedaż na telefon
• obsługa klienta
• redagowanie tekstów

TL;DR

Telepraca to forma pracy wykonywanej przy użyciu technologii informatycznych, która umożliwia pracę poza tradycyjnym miejscem zatrudnienia. Telepraca może być wykonywana w domu pracownika, w specjalnie przygotowanych pomieszczeniach lub w miejscach, w których pracownik aktualnie się znajduje. Praca w formie telepracy regulowana jest przez prawo pracy, a pracownik i pracodawca muszą mieć możliwość kontaktu. Telepraca ma wiele zalet, takich jak zmniejszenie kosztów dla pracodawcy, elastyczny grafik dla pracownika i większą swobodę. Jednak wiąże się także z pewnymi wadami, takimi jak ograniczenie kontaktu z innymi pracownikami i trudności w rozdzieleniu pracy od życia prywatnego.

Aspekty prawne

Według art. 67 kodeksu pracy, praca w formie telepracy wykonywana jest regularnie poza zakładem pracy oraz musi być świadczona przy użyciu technologii informatycznych. Pracownik oraz pracodawca mają mieć możliwość w dowolnej chwili nawiązania ze sobą kontaktu. Pracodawca zobowiązany jest:

• dostarczyć telepracownikowi sprzęt niezbędny do wykonania powierzonej mu pracy
• pokryć wszystkie koszta związane z instalacją, serwisem, ubezpieczeniem oraz eksploatacją sprzętu

Pracownik zobowiązany jest wykonywać te same obowiązki, które dotyczą ogółu pracowników (art. 100 k.p.). Dodatkowo zobowiązany jest do:

• przekazania niezbędnych informacji umożliwiających porozumienie się z nim za pomocą środków komunikacji elektronicznej
• potwierdzenia na piśmie zapoznania się z zasadami ochrony danych przekazanych telepracownikowi oraz ich przestrzegania

Rodzaje telepracy

Telepracę można podzielić, z uwagi, na miejsce jej wykonywania

• telepraca domowa, wykonywana w domu, kontakt z pracodawcą możliwy przy wykorzystaniu środków łączności, takich jak: telefon, e-mail, videorozmowa, itp.
• telepraca wykonywana poza zakładem pracy ale nie w domu pracownika tylko w specjalnie do tego przygotowanych pomieszczeniach/budynkach, np. telecentrum.
• telepraca mobilna, praca wykonywana w miejscach, w których aktualnie znajduje się pracownik. Telepracownik podróżując utrzymuje kontakt z pracodawcą za pomocą środków komunikowania się.

Telepraca w Unii Europejskiej

Porozumienie z dnia 16 lipca 2002 reguluje warunki zatrudnienia i pracy, bezpieczeństwa, szkolenia i prawa osób pracujących na odległość. Porozumienie to zapewnia m.in. by osoby pracujące na odległość miały takie same prawa jak osoby pracujące w siedzibie pracodawcy, zapewnia lepsze warunki w zakresie czasu pracy, prywatności. W Europejskim porozumieniu ramowym znajdują się również wytyczne dotyczące monitorowania bezpieczeństwa osób zatrudnionych na odległość oraz higieny pracy.

Zalety telepracy

Dla pracodawcy:

• zmniejszenie kosztów stałych, wynikających np. z konieczności zorganizowania pomieszczeń biurowych dla pracowników
• zmniejszenie kosztów związanych ze szkoleniem pracownika w miejscu pracy
• ograniczenie kosztów wynikających z nieobecności pracownika (zwolnienia chorobowe)
• możliwość zatrudniania pracowników wysoko wykwalifikowanych, którzy w normalnej formie zatrudnienia nie mogliby być dostępni, ze względu np. na miejsce zamieszkania
• zwiększenie wydajności, efektywności pracowników
• poprawa reputacji, wizerunku pracodawcy, ze względu na wykorzystywanie alternatywnej formy zatrudnienia, firma postrzegana jest za bardziej nowoczesną

Dla pracownika:

• elastyczny grafik pracy
• zatrudnienie nieograniczone jest lokalizacją, miejscem zamieszkania
• możliwość pracy dla osób niepełnosprawnych, minimalizacja barier wynikających z nieprzystosowania miejsca pracy do ich potrzeb
• zmniejszenie czasu oraz kosztów związanych z dojazdem do pracy
• możliwość łączenia wykonywania kilku prac jednocześnie
• możliwość łączenia pracy z np. wychowywaniem dziecka (zamiast urlopu wychowawczego)
• zwiększenie swobody i samodzielności

Wady telepracy

Dla pracodawcy:

• ograniczony kontakt z pracownikiem
• ograniczona kontrola działań pracownika
• koszty związane z zapewnieniem pracownikowi odpowiedniego sprzętu teleinformatycznego
• konieczność wdrożenia odpowiedniej infrastruktury komputerowej w firmie

Dla pracownika:

• ograniczone kontakty z innymi pracownikami
• trudności w rozgraniczeniu pracy z życiem prywatnym
• możliwość awarii dostarczonego przez pracodawcę sprzętu (ograniczenie/brak możliwości wykonywania pracy)
• ograniczenia wynikające z rodzaju wykonywanej pracy, nie wszystkie zawody wykonywać można za pomocą telepracy

Przypisy

Telepraca — artykuły polecane

Praca w domu — Leasing pracowniczy — Agencja pośrednictwa pracy — Prace szczególnie niebezpieczne — Sanatorium — Praca nakładcza — Oferta pracy — Obowiązki pracodawcy — Praktyka zawodowa

Bibliografia

• Budniak E., Grzybowski W., Olszewski J. (2017), Ergonomiczne aspekty kształtowania nowych form pracy, Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, nr 1(33), s. 39-53
• Czerniak T., Janiec M., Kreft W. (2006), Prowadzenie działalności biznesowej z zastosowaniem telepracy, Telepraca. Ogólnopolski program promocji i szkoleń dla przedsiębiorców
• Duchna S., Paluszkiewicz M. (2013), Podporządkowanie telepracownika w stosunku pracy, Zeszyty prawnicze UKSW, Vol 13/ Nr 1, s. 153-170
• Golec-Nycz E., Osiewalska A. (2006), Telepraca w bibliotekach jako element aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych lub przebywających na urlopach wychowawczych, Akademia Ekonomiczna w Krakowie
• Kikrus L. (2001), Telepraca jako nowa forma zatrudnienia, "Transformacja Prawa Prywatnego", nr 2
• Konarska M., Kurkus-Rozowska B. (2002), Telepraca-szanse, korzyści, uciążliwości, Bezpieczeństwo pracy, nr.5
• Polak K. (2003), Nieuregulowany polski rynek, "Gazeta Prawna", nr 102 (958) z 27 maja 2003 r
• Sadowski Z., Telepraca - stan obecny i warunki dalszego rozwoju, Rynek Pracy nr 2
• Sobczyk A. (2009), Telepraca w prawie polskim, Wolters Kluwer
• Wiśniewski J. (2007), Zatrudnianie pracowników w formie telepracy, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toruń
• Wiśniewski J. (2010), Różnorodne formy zatrudnienia, Wydawnictwo Dom Organizatora, Toruń
• Wiśniewski J. (2014, Istota telepracy, Repozytorium UKW
• Zakrzewska-Szczepańska K. (2005), BHP przy telepracy, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, nr 9

Autor: Agata Kowalska, Piotr Pierzchała