Motywy uprawiania turystyki
| Motywy uprawiania turystyki |
|---|
| Polecane artykuły |
Jednym z ważnych czynników determinujących zachowania i decyzje turystów są motywy uprawiania turystyki. Przez motyw można za Ossowską rozumieć "czynnik psychiczny, wyznaczający postępowanie w danej sytuacji". Wiążąc motywy z potrzebami człowieka, można przyjąć, że "motyw to mechanizm lub zespół mechanizmów wewnętrznych, powodujących i organizujących działania ludzkie ze względu na zaspokojenie potrzeb"(Przecławski, 1996, s. 40). Duża różnorodność teorii motywacji wcale nie oznacza, że są one diametralnie różne.
O uprawianiu turystyki decydują zatem również motywy uprawiania turystyki. W literaturze przedmiotu znaleźć można wiele podziałów i klasyfikacji motywacji turystycznych. Ponieważ przedstawione zostały te najbardziej charakterystyczne i oddające niemal w sposób wyczerpujący motywy podejmowania decyzji o uprawianiu turystyki. Należy mieć także na uwadze fakt, iż motywy mają uwarunkowania kulturowe i charakterystyczne są dla poszczególnych środowisk, społeczeństw i kultur.
TL;DR
Artykuł omawia różne klasyfikacje motywów uprawiania turystyki. Wyróżnione są m.in. motywy związane z poznawaniem kultury, przyrody i życia społecznego, chęcią opuszczenia swojego stałego środowiska, przebywaniem z kimś poza miejscem zamieszkania, zawieraniem nowych znajomości, zaspokojeniem potrzeb estetycznych i emocjonalnych, potrzeb twórczych, biologicznych, a także motywy związane z nauką, biznesem, sportem, pielgrzymkami i odwiedzinami krewnych i znajomych. Omówione są również motywy związane z turystyką kulinarą i turystyką biznesową.
Klasyfikacja Bocheńskiej i Bujaka
Klasyfikacja motywów według Bocheńskiej i Bujaka (1975):
- Motywy wyjazdu związane z pragnieniem udania się do określonego kraju lub miejscowości w celu:
- poznania kultury,
- poznania przyrody,
- poznania życia społecznego.
- Motyw wyjazdu związany z chęcią opuszczenia na jakiś czas swojego stałego pobytu w celu:
- opuszczenia zdegradowanego środowiska,
- opuszczenia środowiska pracy lub nauki,
- opuszczenie środowiska społecznego w szerokim znaczeniu.
- Motyw wyjazdu związany z chęcią przebywania z kimś poza miejscem stałego zamieszkania:
- wyjazd z rodziną,
- wyjazd z grupa przyjaciół,
- wyjazd z osobą bliską, kochaną.
- Motyw wyjazdu związany z pragnieniem zawarcia nowych znajomości, poznania nowych ludzi.
- Motyw wyjazdu związany z pragnieniem pozostawania w zgodzie ze stereotypami i normami obowiązującymi w danym środowisku.
- Motyw wyjazdu związany z zaspokojeniem potrzeb estetycznych i emocjonalnych.
- Motyw wyjazdu związany z zaspokojeniem potrzeb twórczych.
- Motyw wyjazdu związany z zaspokojeniem potrzeb biologicznych:
- wyjazd leczniczy,
- wyjazd wypoczynkowy.
- Motyw wyjazdu związany z uprawianiem turystyki w szerokim tego słowa znaczeniu, np. nauka, biznes, handel, sport, kongres, konferencje, pielgrzymki, odwiedziny krewnych i znajomych (Przecławski, 1996).
Typologia motywów R.Winiarskiego
Bardzo interesująco podziału motywów uprawiania turystyki i rekreacji dokonał R. Winiarski (1988), wyróżniając, na podstawie przeprowadzonych badań, siedem rodzajów motywacji turystyczno-rekreacyjnej. Rodzaje motywacji:
- aktywnościowa,
- katarktyczna,
- zdrowotna,
- społeczna,
- emocjonalna,
- ambicjonalna,
- poznawcza.
Grupy motywów wg K.Lubańskiego
K. Lubański (1987) wyróżnił grupy motywów, którymi kieruje się młodzież, uprawiając turystykę. Motywy zostały pogrupowane według następującej hierarchii:
- motyw wypoczynkowy,
- motyw zmiany otoczenia,
- motyw emocjonalny,
- motyw współuczestnictwa,
- motyw poznawczy,
- motyw samorealizacyjny,
- motyw zdrowotny.
Typologia rozszerzona
Klasyfikacja ta jednak nie jest wyczerpująca i w dzisiejszej dobie wymaga uzupełnienia. Świadczy o tym, że wraz z rozwojem turystyki globalizacją zmienia się także, w niektórych obszarach, zakres potrzeb i motywów. Wyżej wymienione podziały motywów są w pewnych obszarach spójne i wyczerpujące. Częściowo nawet się powtarzają, jednak jak się wydaje, wymagają rozszerzenia, szczególnie w sferze potrzeb emocjonalnych. Rozszerzenie i uzupełnienie o:
- poznanie nowych ludzi,
- poznanie nowych kultur, zabytków,
- obcowanie z przyrodą,
- wypoczynek (rekreacja),
- rozrywka (zabawa),
- poprawa stanu zdrowia,
- odwiedziny krewnych i znajomych,
- nauka (kursy),
- pielgrzymki (spotkania z Bogiem),
- uprawianie sportu,
- cele zarobkowe,
- chęć uwolnienia się od obowiązków domowych lub szkolnych (w przypadku młodzieży)
- chęć wyrwania się spod kontroli np. rodziców,
- chęć spędzania z kimś czasu poza miejscem zamieszkania,
- chęć zaimponowania komuś,
- chęć przeżycia przygody lub ryzyka.
Klasyfikacja McIntoisha, Kaspara, Jędrzejczyka
Znacznie krótszą klasyfikację motywów proponuje, za R. W. McIntoshem i C. Kasparem, I. Jędrzejczyk (2000). Motywy zostały podzielone na sześć grup. Są to:
- motywacje odnowy sił fizycznych, np. wypoczynek, leczenie, sport,
- motywacje odnowy sił psychicznych, duchowych, w tym wyłamanie się z izolacji dnia powszechnego, rozrywka, relaks, poszukiwanie przygody,
- motywacje interpersonalne, np. odwiedzanie przyjaciół, poszukiwanie towarzystwa i kontaktów międzyludzkich,
- motywacje związane z ucieczką od cywilizacji i powrót do natury,
- motywacje kulturowe, chęć poznania nowych miejsc, krajów, zwyczajów, folkloru, zainteresowanie sztuką oraz motywy religijne,
- motywacje związane z prestiżem i statusem społecznym, np. własny rozwój, podnoszenie kwalifikacji zawodowych, chęć zdobycia uznania, upoważnia i szacunku.
Turystyka kulinarna
Pojęcie turystyki kulinarnej jest coraz bardziej popularne w zachodniej Europie, a także w Polsce. Turystyka kulinarna należy do szeroko pojmowanej turystyki kulturowej, ponieważ:
- sposoby żywienia oraz tradycje kulinarne są nieodłącznie związane z uwarunkowaniami kulturowymi,
- dzięki poznaniu nieznanych produktów, spożyciu nowych potraw, możemy poznać inne kultury,
- podczas podróży kulinarnych turyści odkrywają nowe kraje, bądź regiony, spotykają się z ich mieszkańcami, uczestniczą w wydarzeniach kulturowych.
Powody uprawiania turystyki kulinarnej:
- poszukiwanie lokalnych, regionalnych oraz narodowych surowców i produktów żywnościowych,
- pragnienie poszerzenia swojej wiedzy na temat kulinariów,
- poznanie tradycji kulinarnych; tradycyjnych potraw na przestrzeni lat,
- dokonanie zakupów spożywczych (Woźniczko M. str. 18,19).
Motywy będące podstawą wyjazdów kulinarnych.
- spotkanie znanego restauratora bądź szefa kuchni,
- uczestniczenie w konkursach lub festynach gastronomicznych,
- wzięcie udziału w ceremonii otwarcia nowej restauracji,
- poszukiwanie konkretnych składników potraw,
- poruszanie się po tzw. "szlakach gastronomicznych" (Woźniczko M. str. 18,19).
Turystyka biznesowa-dlaczego ją uprawiamy?
Podstawowe motywy uprawiania turystyki biznesowej:
- chęć, bądź obowiązek rozwoju pracowników, poprzez uczestnictwo w zintegrowanych szkoleniach nieorganizowanych przez przedsiębiorstwo,
- obowiązek uczestnictwa właścicieli, członków zarządu bądź pracowników przedsiębiorstwa w konferencjach lub spotkaniach biznesowych, wystawach bądź targach pracy,
- potrzeba realizowania określonych obowiązków, związanych z pracą zawodową przez indywidualne jednostki, pojedynczych pracowników,
- chęć wynagrodzenia i wyróżnienia pracowników, co skutkuje dowartościowaniem i mobilizacją personelu do ciągłej, efektywnej pracy (Iwan B., Kacprzak M., str. 18-20),
- obowiązek uczestnictwa właścicieli, członków zarządu bądź pracowników przedsiębiorstwa w wydarzeniach korporacyjncyh, podczas których może mieć miejsce premiera produktu, konferencja prasowa bądź szkolenie (Celuch K. str. 30)
Bibliografia
- Celuch K., (2010), Turystyka biznesowa, Zeszyty Naukowe 24/2010, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Informatycznej w Warszawie
- Durydwika M., (2013), Turystyka kulinarna - nowy (?) trend w turystyce kulturowej, Prace i Studia Geograficzne, T.52, ss. 9-30, Warszawa
- Iwan B., Kacprzak M., (red.), (2012), Turystyka biznesowa, determinanty rozwoju, Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych w Warszawie, Warszawa
- Kazimierczak M., Malchrowicz-Mośko E., (2013), Turystyka sportowa - specyfika i trendy rozwojowe, Folia Turistica, nr 28
- Różycki P. (2009), Zarys wiedzy o turystyce, Proksenia, Kraków
- Woźniczko M., (2015), Turystyka Kulinarna, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
Autor: Irena Kras, Julia Sitko
