Rozwój osobisty

Rozwój osobisty to zmiana możliwa dzięki odpowiednim metodom, narzędziom oraz informacjom pozwalająca udoskonalić jakość pewnych obszarów życia człowieka (zawodowego, społecznego, hobbystycznego czy emocjonalnego).

TL;DR

Rozwój osobisty to zmiana możliwa dzięki odpowiednim metodą, narzędziom i informacjom. Kompetencje osobiste odgrywają fundamentalną rolę w kształtowaniu jednostki. Bariery rozwoju można podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne. Rozwój osobisty jest ściśle powiązany z rozwojem zawodowym.

Kompetencje osobiste

Fundamentalną rolę w kształtowaniu jednostki odgrywają kompetencje. W dzisiejszych czasach są one niezbędne do odniesienia sukcesu nie tylko w życiu osobistym, ale i zawodowym. Jak stwierdza sam S. Karwala, kluczowym czynnikiem samorealizacji są w szczególności kompetencje osobiste, albowiem dobrze rozwinięte nie tylko pogłębiają chęć samodoskonalenia się, ale mają też niezwykle pozytywny wpływ na umiejętność zarządzania sobą. Ponadto elementy takie jak doświadczenie, postawy, umiejętności, cechy charakteru czy wartości determinują człowieka do wykorzystania swojego pełnego potencjału. Szczególnie ważna jest również świadomość własnej koncepcji siebie, a co za tym idzie poczucie własnej wartości i samoakceptacja, które działają sprzyjająco na rozwój osobisty jednostki. Przedstawione powyżej kompetencje osobiste są ściśle powiązane z takimi cechami jak inicjatywa, elastyczność, entuzjazm, determinacja czy motywacja. Jak ważne jest opanowanie sztuki zarządzania sobą określa S. Karwala: "poprzez zarządzanie sobą można wpływać na wszystkie elementy samowiedzy dążąc do rozwoju i własnej samorealizacji" (2009, s. 60-62).

Bariery rozwoju

Samorealizacja to nie tylko dążenie człowieka do rozwoju. To również samodoskonalenie się oraz siła motywacji do wypełnienia życiowych misji. A. Maslow postawił ją na samym szczycie piramidy potrzeb człowieka, uznając ją tym samym za metapotrzebę. Jak słusznie zauważa S. Karwala, samorealizacja to rozciągające się na całe życie świadome i samowolne dążenie człowieka do urzeczywistnienia własnego potencjału, co przejawia się m.in. poprzez wszechstronny rozwój osobisty oraz realizację celów, które ukierunkowują dalsze działania (2009, s. 43). Według badań, na świecie ludzie samorealizujący się obejmują zaledwie 1% populacji. Są to ludzie kreatywni, niezależni oraz akceptujący siebie. Bariery rozwoju można podzielić na zewnętrzne oraz wewnętrzne. Do tych pierwszych zalicza się uwarunkowania, w których funkcjonuje człowiek, czyli bariery społeczne, kulturalne, edukacyjne, polityczne i gospodarcze. Będąc narażonym na wpływ tych czynników, człowiek stopniowo przyjmuje narzucane mu wzorce, sposoby myślenia czy poglądy. Szczególnie uciążliwa jest bariera edukacyjna, która w wielu przypadkach hamuje samorozwój człowieka. Ograniczony czas z pedagogiem, który stara się przekazać jedynie wiedzę podręcznikową i techniczną, uniemożliwia rozwój kreatywności i indywidualizmu. Do barier egzogenicznych zalicza się także biurokrację, ograniczenia finansowe i czasowe.

Bariery wewnętrzne uwzględniają takie aspekty jak: słabo rozwinięte kompetencje, prokrastynacja, opór przed zmianami, negatywne myśli, złe nawyki i uzależnienia. Do szczególnie szkodliwych i niedocenionych nałogów należą te związane z Internetem, telewizją, grami komputerowymi czy zakupami. Psychologowie uważają, że mogą mieć one identyczne konsekwencje co uzależnienia fizjologiczne. Także prokrastynacja źle wpływa na rozwój osobisty człowieka. Odwlekanie zadania na później oraz rozpoczynanie innych, zastępczych działań powoduje zaniechanie wyznaczonej przez siebie ścieżki samorealizacji i dążenia do wyznaczonego celu (S. Karwala 2009, s. 41-49).

Rozwój osobisty a rozwój zawodowy

Rozwój w różnych obszarach życia człowieka ma charakter subiektywny i dla każdej jednostki jest on inny. Oznacza to, że nikt nie jest w stanie określić jak będzie wyglądać droga i kierunek zmian rozwoju w sferach osobistych czy emocjonalnych. W kontekście rozwoju zawodowego, we współczesnym świecie człowiek zmuszony jest do ciągłego udoskonalania siebie. Psychologia pracy definiuje ten proces jako ciągłe zmiany, uwzględniające takie kryteria jak uproszczenie procesów, ulepszenie i przyspieszenia stanów złożonych, poszerzanie wiedzy, a także nabycie umiejętności do prawidłowego wykonywania zadań. Jak podkreśla T. Nowacki rozwój zawodowy to droga jednostki od zaznajamiania się z obszarami działalności gospodarczej i kulturalnej poprzez przygotowanie ogólnozawodowe, awanse i osiągnięcia w pracy zawodowej, aż do jej zakończenia (2006, s. 217). Proces ten jest długotrwały i oddziałuje na wszystkie aspekty życia. Rozwój zawodowy może mieć trojaki charakter (D. Becker-Pestka 2017, s. 11):

1. Jako cel sam w sobie,
2. Jako środek do celu,
3. Jako efekt codziennych praktyk zawodowych.

Rozwój zawodowy to jedna z części składowych rozwoju osobistego człowieka. Te procesy zmian wzajemnie się przenikają i uzupełniają. Elementy pozazawodowe rozwoju wzbogacają kompetencje pracownika o nowe umiejętności, wiedzę czy doświadczenie, które może okazać się w przyszłości pomocne w wykonywanej pracy. W czasach gospodarki rynkowej podnoszenie kwalifikacji jest nieodłączną częścią życia zawodowego i jego rozwoju.

Rozwój osobisty — artykuły polecane

Profesjonalizm — Predyspozycje — Pozytywne myślenie — Humanizacja pracy — Kompetencje społeczne — Socjalizacja — Osoba przedsiębiorcza — Kariera — Inteligencja emocjonalna

Bibliografia

• Baran M., Kłos M. (2014), Pokolenie Y - prawdy i mity w kontekście zarządzania pokoleniami, Marketing i Rynek, nr 5
• Becker-Pestka D., Kołodziej J., Pujer K. (2017), Rozwój osobisty i zawodowy Wybrane problematyki teorii i praktyki, Wydawnictwo Exante, Wrocław
• Karwala S. (2009), Mentoring jako strategia wspierająca wszechstronny rozwój osobisty, Wyższa Szkoła Biznesu, Nowy Sącz
• Nowacki T. (2004). Leksykon pedagogiki pracy, Wydawnictwo i Zakład Poligrafii Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom
• Welskop W. (2013), Rola nauczyciela-tutora w procesie wspierania rozwoju osobistego uczniów, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, Siedlce

Autor: Marta Zachariasz