Defraudacja

Defraudacja
Polecane artykuły
Dostawca Centrum przychodów i jego kontrola Controlling kosztów jakości Oszustwo finansowe Priorytet Marketing partnerski Wiarygodność Oszustwo księgowe Efekt synergii

Defraudacja to nielegalne przywłaszczenie sobie powierzonych pieniędzy lub innego majątku. Jest to przestępstwo zawodowe, mające na celu osiągnięcie korzyści majątkowych, popełniane przez osoby na wszystkich szczeblach organizacyjnych. Czyn ten wiąże się z użyciem podstępu oraz jest skierowany zarówno przeciwko pracodawcy, jak i przeciw innym pracownikom oraz całej organizacji.

Defraudacja składników majątkowych

W ramach defraudacji składników majątkowych można wyodrębnić m.in. poniższe grupy:

• kradzież, np. gotówki z kasy czy materialnych składników majątku,
• zakupy na prywatne potrzeby lub fikcyjnych towarów i usług,
• sprzedaż składników majątku poza ewidencją,
• zawyżanie wydatków służbowych,
• tworzenie list płac niezgodnych z rzeczywistością,
• udzielanie fikcyjnych rabatów.

Defraudacja w działach sprzedaży

Zasoby podlegające defraudacji przez menedżerów sprzedaży oraz sprzedawców to:

• zasoby finansowe,
• majątek rzeczowy powierzony sprzedawcom,
• zdobyte informacje rynkowe,
• dane wewnętrzne firmy, w tym strategia i plan sprzedaży czy systemy motywacyjne,
• personel pozyskiwany przez inne firmy,
• wizerunek marki i opinia o niej,
• klienci – przejmowanie kontraktów oraz realizowanie ich na rzecz konkurencji,
• czas – jego nieracjonalne wykorzystanie.

Koszty defraudacji dla przedsiębiorstwa

Badania akademickie i empiryczne pokazują, iż problem defraudacji jest powszechny i dotyczy praktycznie wszystkich organizacji. Te przeprowadzone przez organizację Association of Certified Fraud Examiners w latach 2002, 2004 i 2006 w różnych branżach na terenie Stanów Zjednoczonych wykazały, iż straty przeciętnej organizacji z tytułu defraudacji i korupcji wynoszą średnio 5% jej rocznych przychodów, z czego większość zostaje ukryta w zapisach księgowych. Dla przedsiębiorstw opracowania naukowe i statystyczne mają niewielką wartość, jeżeli ich kierownictwo nie podchodzi do problemu poważnie. Wielu dyrektorów jest przekonanych, że w ich firmie takie rzeczy nie mają miejsca i zamiast podejmować działania prewencyjne, czekają aż ktoś udzieli im informacji o przestępstwie. Przykładowo, jeżeli marża zysku przedsiębiorstwa wynosi 10%, odzyskanie utraconego dochodu wymaga wytworzenia dziesięciokrotnie wyższego przychodu, czyli przy stracie wynoszącej 10 milionów, dodatkowy przychód powinien wynosić 100 milionów. Oprócz kosztów bezpośrednich występują koszty pośrednie, takie jak uszczerbek reputacji, spadek morale wśród pracowników czy ograniczenie rozwoju. Dodatkowo należy wziąć pod uwagę koszty śledztwa – gdy pieniądze trafiają na zagraniczne konta, koszty poszukiwań mogą wynieść od 30 do 100% utraconej kwoty.

Przykład

"Pewien menedżer, silnie uzależniony od hazardu, wypisywał fałszywe czeki wystawiane na autentycznych odbiorców, posługując się piórem kulkowym wypełnionym atramentem, który można było wymazać. Czekał zawsze na moment, gdy w gabinecie jego dyrektora zebrała się duża grupa osób, po czym pukał do drzwi i prosił o "pilny” podpis. Dyrektor widząc czek wystawiony na odbiorcę, wobec którego firma rzeczywiście miała zobowiązania, składał podpis, nie sprawdzając dokumentacji. Następnie menedżer wymazywał nazwisko odbiorcy, wpisywał w to miejsce własne i realizował czek. Posługując się tą techniką, przez wiele lat sfałszował dziesiątki czeków, na łączną kwotę ponad pięciu milionów dolarów. Sprawa wyszła na jaw dopiero wtedy, gdy oszust wybrał się na urlop jako gość agencji bukmacherskiej i jeden z kolegów wykrył sposób, w jaki ukrywane były rozbieżności w zapisach księgowych. Ten prosty przykład pokazuje, dlaczego tak trudno zmierzyć ukryte koszty defraudacji i korupcji. Na pierwszy rzut oka mechanizmy kontroli działają tak jak powinny, w rzeczywistości natomiast tłumią czujność, kryjąc rozliczne możliwości nadużyć."

Bibliografia

• Cybulski K. (2011) Motywowanie personelu organizacji sprzedażowych w okresie turbulencji rynkowych, "Problemy zarządzania", nr 4
• Grzesiak L. (2016) Dylematy terminologiczne wokół pojęcia nadużycia w przedsiębiorstwach, "Finanse i prawo finansowe", nr 3
• Iyer N., Samociuk M. (2007) Defraudacja i korupcja. Zapobieganie i wykrywanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Kutera M. (2009) Audyt finansowy a przestępstwa gospodarcze, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości” nr 49

Przypisy

Autor: Małgorzata Augustyn

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.