Społeczeństwo informacyjne

Termin społeczeństwo informacyjne pochodzi z Japonii. Po raz pierwszy użył go Tadao Umesamo w 1963 roku w swoim artykule "o teorii ewolucji społeczeństwa opartego na technologiach informatycznych’’. Spopularyzowany został natomiast przez Kenichi Koyamę w 1968 roku w rozprawie "Wprowadzenie do teorii informacji.’’(T. Globan-Klas, P. Sienkiewicz 1999, s. 42). W 1971 roku w Japonii, zatwierdzono plan wdrażania społeczeństwo informacyjne oraz uznano go za cel narodowy w 2000 roku (J. Papińska-Kacperek 2008, s. 15). Według wyznaczonego planu Japonia miała zostać pierwszym społeczeństwem informacyjnym na świecie.

Do Europy pojęcie to dotarło pod koniec lat 70 poprzez dwóch ekspertów-Alaina Minca i Simona Nory (T. Globan-Klas, P. Sienkiewicz 1999, s. 43). W Stanach Zjednoczonych pojęcie społeczeństwo informacyjne wprowadzono dzięki pracom Marca Uri Porata oraz Fritza Machlupa (M. Nowina Konopka 2006, s. 14). Informacja od zawsze była dla człowieka ważna, jednak jej wartość wzrosła na przełomie XX i XXI. Od wtedy informacja stanowi podstawę funkcjonowania gospodarki, zaliczono ją nawet do zasobów zaraz obok pracy czy ziemi (W. Krztoń 2015, s. 101).

TL;DR

Społeczeństwo informacyjne jest tworzone przez ekonomię, aspekt społeczny, kulturalny i technologiczny. Rozwój technologii teleinformatycznych jest kluczowy dla społeczeństwa informacyjnego. Unia Europejska stawia na rozwój społeczeństwa informacyjnego w celu stymulowania konkurencyjności gospodarki. Cechy społeczeństwa informacyjnego to m.in. rozwinięta infrastruktura telekomunikacyjna, uczestnictwo sektora informacyjnego w PKB i zdolność do kreacji wiedzy naukowej. Kryteria pomiaru poziomu społeczeństwa informacyjnego obejmują PKB, strukturę rynku pracy i rozwój infrastruktury teleinformatycznej.

Definicja

Społeczeństwo informacyjne jest rzeczywistością tworzoną przez cztery podstawowe elementy: ekonomiczny, społeczny, kulturowy oraz technologiczny. Element ekonomiczny czyli taki, który zajmuje się wytwarzaniem technik informacyjnych oraz informacji ale również ich dystrybucją. Te dziedziny mają duży udział w PKB. Technologiczny czyli możliwość dostępu do urządzeń, które służą przetwarzaniu informacji, gromadzeniu ich, udostępnianiu czy przechowywaniu. Kulturowy czyli odpowiedni stopień kultury informatycznej oraz poziom akceptacji informacji jako towaru oraz dobra strategicznego. Społeczny czyli wysokie wykształcenie społeczeństwa pod względem technologii informatycznych (Łaszczuk, Pawłowska 2000, s. 87-88)

Społeczeństwo informacyjne dotyczy każdego, na kogo wpływ mają rozwiązania techniczne oraz w różnym stopniu korzystają ze środków komunikacji i komputera (M. Kęsy 2011, s. 76). Charakteryzuje się tym, że pobiera informacje, wykorzystuje ją, przekazuje dalej oraz wytwarza i przechowuje tą informację (T. Globan-Klas, P. Sienkiewicz 1999, s. 43). Społeczeństwo przeobraża się w społeczeństwo informacyjne, gdy większa część PKB, pochodzi z sektora informacyjnego, a siła robocza to w większej części pracownicy informacyjni (W. Januszko 2005, s. 2)

Znaczenie informacji

Coraz mniejsze znaczenie w komunikowaniu się zaczęła mieć odległość, za sprawą internetu czy telefonii komórkowej. Podstawą techniczną społeczeństwa informacyjnego został komputer, który jest ośrodkiem przetwarzania danych (M. Kęsy 2011, s. 249). Internet umożliwił pozyskiwanie informacji na nieznaną do tej pory skalę (J. S. Nowak 2008, s. 25) Kiedyś źródłem bogactwa były zasoby ludzkie czy naturalne, dzisiaj natomiast są nią zasoby informacyjne (W. Januszko 2005, s. 2). Informacja ma cechy towaru, ponieważ można ją kupić i sprzedać.

Społeczeństwo informacyjne wyróżnia rozwój technologii teleinformatycznych (J. S. Nowak 2008, s. 25). Ludzie świadomie wymieniają między sobą informacje. Jest ona warunkiem skutecznego działania każdego człowieka, ale również jednostek państwowych i prywatnych (A. Żebrowski 2008, s. 128). Dla omawianego społeczeństwa informacja jest najważniejsza. Aktywnie wykorzystywana w życiu społecznym, politycznym, gospodarczym, jak i kulturalnym.

Unia Europejska a społeczeństwo informacyjne

Społeczeństwo informacyjne zostało nawet ujęte w polityce Unii Europejskiej, gdy w strategii Lizbońskiej został wyznaczony cel utworzenia gospodarki, która będzie najbardziej konkurencyjną gospodarką na świecie. Opierać się ona ma na wiedzy oraz ma stymulować rozwój społeczeństwa informacyjnego (K. Doktorowicz 2006, s. 52). Do podstawowych zadań Unii Europejskiej należy niwelowanie różnic społecznych, ekonomicznych i technologicznych. Ma to na celu przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Europejskie społeczeństwo informacyjne oznaczać będzie równomierny poziom informatyzacji we wszystkich regionach Unii Europejskiej (K. Doktorowicz 2006, s. 53).

Cechy społeczeństwa informacyjnego

Aby móc określić, że dane społeczeństwo jest informacyjnym musi posiadać pewne cechy:

• rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej oraz informacyjnej, jest on warunkiem powstania społeczeństwa informacyjnego
• stopień zaawansowania takiego rozwoju, nie może być barier, które będą ograniczały taki rozwój
• uczestnictwo sektora informacyjnego w tworzeniu PKB, społeczeństwo informacyjne tworzy część produktu krajowego brutto, sektor informacyjny zmieni charakter zatrudniania, ponieważ coraz częściej pracę będzie można realizować na odległość
• zdolność do kreacji wiedzy naukowej, informacji użytecznej czyli aktualnej, wiarygodnej oraz kompletnej
• poziom zbierania oraz przetwarzania istotnych informacji przez ludzi oraz zdolności łatwego wyszukiwania przydatnych informacji
• edukacja w społeczeństwie informacyjnym powinna uczyć jak filtrować informację oraz wyciągać tylko najpotrzebniejsze wiadomości
• wykluczenie informacji, brak pozbywania się niepotrzebnych informacji może prowadzić do szumu informacyjnego, który równa się z przepełnieniem sfery informacyjnej
• nowe techniki komunikacji interpersonalnej, które opiera się na nowoczesnych metodach, ale również na mądrości oraz wiedzy naukowej (A. Becla 2013, s. 152-158).

Kryteria pomiaru poziomu społeczeństwa informacyjnego

• Produkt Krajowy Brutto - jaki procent PKB wytwarza sektor informacyjny
• Struktura rynku pracy - ilość osób zatrudnionych w sektorze informacyjnym
• Faza rozwoju infrastruktury teleinformacyjnej (M. Nowina Konopka 2006, s. 43).

Społeczeństwo informacyjne — artykuły polecane

Kapitał ludzki — Przemysł 4.0 — Gospodarka Oparta na Wiedzy — Wykluczenie cyfrowe — Opinia publiczna — Produktywność — Rozwój gospodarczy — Zasoby informacyjne — Merytokracja

Bibliografia

• Becla A. (2013) Handel wewnętrzny, trendy i wyzwania zrównoważonego rozwoju w XXI wieku, Pismo środowiska badaczy problemów rynku, tom 3 - lipiec/sierpień, s. 152-158
• Globan-Klas T., Sienkewicz P. (1999). Społeczeństwo informacyjne: szanse, zagrożenia, wyzwania, Wydawnictwo Fundacji Postępu Telekomunikacji, Kraków
• Haber L., Niezgoda M. (red.) (2006), Społeczeństwo informacyjne. Aspekty funkcjonalne i dysfunkcjonalne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
• Januszko W. (2018), Czy podążanie współczesnych społeczeństw w stronę struktur sieciowych stwarza szansę czy zagrożenie?, Krajowa Izba Gospodarcza
• Kęsy M. (2011), Społeczeństwo informacyjne w rozwoju cywilizacyjnym ludzkości
• Krztoń W. (2015), XXI wiek - wiekiem społeczeństwa informacyjnego, Modern Management Review, nr 3
• Łuszczuk M., Pawłowska A. (2000), Stan zaawansowania społeczeństwa informacyjnego w Polsce, Wydawnictwo Polska Fundacja Spraw Międzynarodowych, Sprawy Międzynarodowe, 2 (LIII), Warszawa
• Nowina-Konopka M. (2006), Istota i rozwój społeczeństwa informacyjnego, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa
• Sienkiewicz P. (red.) (2008), Społeczeństwo informacyjne, krok naprzód, dwa kroki wstecz, Towarzystwo Informatyczne - Oddział Górnośląski, Katowice
• Sokołowski M. (red.) (2008), Media i społeczeństwo. Nowe strategie komunikacyjne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń

Autor: Jan Fidowicz