Dumping

Dumping polega na sprzedaży produktów eksportowanych po cenach niższych niż koszty ich wytworzenia bądź po cenach niższych takiego samego lub podobnego produktu oferowanego na rynku krajowym. Dumping jest praktyką niebezpieczną, zagrażającą przemysłowi krajowemu. Stosuje się go zazwyczaj w celu wyeliminowania konkurencji z rynku. Jest kilka rodzajów dumpingu i każdy z nich ma różny wpływ na gospodarkę krajową i światową. Zależna jest też od nich wysokość kar.

Artykuł IV GATT ustala trzy warunki, które muszą być spełnione, aby była mowa o dumpingu:

• Cena eksportowa jest niższa od ceny stosowanej podczas operacji handlowych, podobnego produktu, który sprzedawany jest na wewnętrzny rynek eksportującego kraju.
• Eksport powoduje szkody w gospodarce krajowej lub opóźnia rozwój przemysłu krajowego
• Musi być wykazany związek pomiędzy dumpingiem, a szkodą jaka została wyrządzona.

Rodzaje

Można wyróżnić trzy rodzaje dumpingu:

• dumping sporadyczny: jest to sporadyczne sprzedawanie produktu za granicę po cenach niższych od kosztów wytworzenia. Wynika z sytuacji nadzwyczajnych, na przykład gwałtownego spadku popytu na rynku krajowym lub wyjątkowego urodzaju w danym roku. Producent decyduje się sprzedać swój produkt za granicę poniżej kosztów w celu uniknięcia strat związanych na przykład z magazynowaniem towaru. Praktyka ta, jeśli zdarza się sporadycznie, nie spotyka się na ogół z reakcją kraju przyjmującego,
• dumping łupieżczy: celem takiej polityki jest zdobycie jakiegoś rynku i wyeliminowanie konkurencji, poprzez zaproponowanie cen niższych od kosztów wytworzenia. Konkurencyjne przedsiębiorstwa, mając mniejsze zasoby, nie mogą sprostać takiej praktyce i zostają wyeliminowane z rynku. W przypadku, gdy przedsiębiorstwo stosujące dumping łupieżczy stanie się na danym rynku monopolistą podwyższa ceny, aby realizować zysk monopolistyczny. Ten rodzaj dumpingu uznaje się za praktykę nieuczciwej konkurencji. W handlu międzynarodowym praktyki tego typu są przyczyną nakładania przez państwo importera karnych ceł (cło antydumpingowe) czy ustanawiania ograniczeń ilościowych co do importu jakiegoś towaru,
• dumping stały: jest to sprzedaż towaru na rynek zagraniczny po cenie niższej niż na rynku krajowym. Z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku, gdy popyt na dane dobro na rynku krajowym jest dużo mniej elastyczny niż na rynku zagranicznym. W takim wypadku producent może sprzedawać towar po stosunkowo wysokiej cenie na rynku krajowym (szczególnie, gdy jednocześnie nałożone są ograniczenia na import tego dobra). Jednocześnie chcąc zwiększyć sprzedaż na rynku zagranicznym przy elastycznym popycie musi obniżać ceny. Praktyka ta może być uzasadniona z punktu widzenia producenta, może być również korzystna dla społeczeństwa kraju importera. Jednocześnie może być sprzeczny z interesem wytwórców w kraju importera.

Przykładem stosowania cen dumpingowych jest import kwasu winowego z Chin. Siedmiu producentów z UE, działających na terenie Francji, Hiszpanii oraz Włoszech, reprezentujących 95% produkcji europejskiej, złożyło w roku 2004 skargę na wzrost importu z Chin w/w dodatku żywnościowego. Ceny sprowadzanego kwasu winowego zmalały do 50% w latach 2001-2004, zmuszając europejskich producentów do obniżenia swoich cen o 53%. W okresie tym rentowność zmalała o 8%. Po przeprowadzeniu postępowania antydumpingowego Komisja Europejska obłożyła importowany kwas winowy z Chin dodatkowym cłem (w wysokości 35%). Nałożenie tego rodzaju sankcji w stosunku do importu artykułów z Chin nie jest pierwszym przypadkiem. Wcześniej postępowaniem antydumpingowym przez Komisję Europejską został obłożony import chińskich tekstyliów, obuwia, truskawek i niektórych wyrobów stalowych.

Działania antydumpingowe

W celu zapobiegania dumpingu, WTO może nałożyć na produkt opłatę antydumpingową, która nie powinna być wyższa od marginesu dumpingu. Jeżeli władze chcą nałożyć cła dumpingowe to najpierw muszą sprawdzić czy dumping powoduje szkody dla przemysłu krajowego. Władze WTO zachęcają, aby nakładać mniejsze cła od wspomnianego marginesu, jednakże nie jest to obowiązkowe. Należy wiedzieć, że Unia Europejska dobrowolnie przyjęła zasadę o mniejszym cle. Ta zasada obwiązuje w prawie europejskim.

Stosowane działań antydumpingowych:

1. Nakładanie ceł antydumpingowych w celu usunięcia niekorzystnych skutków dumpingu oraz wyrównania walki konkurencyjnej na rynku.
2. Składanie zobowiązań cenowych przez przedsiębiorstwa oskarżone o dumping. Jest to obietnica podniesienia cen do minimum.
3. Wzrasta znaczenie środków antydumpingowych - w ramach wprowadzania legislacji antydumpingowej w różnych krajach oraz redukcji taryf celnych dzięki negocjacjom handlowym
4. Nakładanie środków tymczasowych - mogą to być cła tymczasowe lub depozyt zazwyczaj gotówkowy w wysokości nałożonego cła antydumpingowego. Jeżeli władzę stwierdzą brak jednego elementu koniecznego do zastosowania wspomnianych ceł, wszelkie depozyty są zwracane.
5. Stosowanie kodeksu antydumpingowego:

• Łączy on kraje GATT i Wspólnotę Europejską
• Ujednolica on kwestię postępowania antydumpingowego. Opisuje czas trwania postępowania oraz jego fazy.
• Określa szkodę dla gospodarki krajowej i zagranicznej

Postępowanie antydumpingowe jest bardzo skomplikowane pod względem ekonomicznych i korzysta na tym przemysł krajowy. Kosztowne jest natomiast dla wnioskodawcy oraz eksportera i władz, które prowadzą to postępowanie.

Dumping — artykuły polecane

Kwoty importowe — Protekcjonizm — Embargo — Bariery pozataryfowe — Cło — Inflacja importowana — Zmowa — Polityka handlowa — Rewaluacja

Bibliografia

• Bernaś B. (1999), Handel zagraniczny, WSZiF, Wrocław
• Bienen D., Brink G., Ciuriak D. (2013), Guide to anti-dumping practice, Wolters Kluwer Law & Business, Alphen aan den Rijn
• Czepelak M. (2012), Międzynarodowe prawo zobowiązań Unii Europejskiej, LexisNexis, Warszawa
• Kałduński M. (2010), Sprawiedliwość w prawie antydumpingowym Światowej Organizacji Handlu, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toruń
• Malarewicz-Jakubów A. (2013), Konkurencja a nieuczciwa konkurencja, Zarządzanie i finanse, nr 3
• Olszewski J. (1993), Jak zwalczać nieuczciwą konkurencję, praktyki monopolistyczne, dumping, Wydawnictwo dr-a Andrzeja Abramskiego, Katowice

Autor: Marina Zakrzewska, Sabina Wiśniowska