Teoria nieistotności dywidendy

Teoria nieistotności dywidendy jest jedną z podstawowych teorii dotyczących polityki dywidend. Opracowana została przed Modiglianiego i Milera w 1961r.. Co do zasady postuluje ona, iż w warunkach rynku doskonałego oraz przy efektywnym zarządzaniu i ciągłym wzroście spółki, inwestorom jest obojętne czy dochody czerpią z dywidendy czy ze wzrostu kursu akcji. Tym samym Modigliani i Miler sugerują, że polityka dywidendy prowadzona przez firmę nie ma żadnego wpływu ani na koszt kapitału własnego ani na wartość rynkową akcji.

Założenia teorii nieistotności dywidendy

W swych rozważaniach Modigliani i Miler założyli, iż rynek jest doskonały, co oznacza,że:

1. Nie pobierane są podatki. Dywidendy nie są pomniejszane o opodatkowanie a zatem nie różnią się od zysków z wzrostu cen akcji.
2. Brak jest kosztów emisji akcji. Przedsiębiorstwa mogą w każdej chwili wyemitować nowe akcje bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów.
3. Brak kosztów transakcyjnych.
4. Doskonała i powszechnie dostępna informacja.

Na podstawie tych założeń Modigliani i Miler zasugerowali, że polityka dywidend nie ma żadnego wpływu na stan posiadania inwestorów. Dowód jaki przeprowadzili miał charakter arbitrażowy. Autorzy założyli, że jeśli firma zatrzymuje cały zysk nie wypłacając dywidendy, to akcjonariusz może sam sobie ją stworzyć poprzez zbycie akcji na rynku. Gdyby natomiast firma zdecydowała się wypłacić całość zysku w postaci dywidendy, to inwestor może za uzyskane pieniądze nabyć dodatkowe akcje spółki. Według autorów polityka dywidend tak długo nie będzie miała wpływu na wartość majątku akcjonariuszy, jak długo ci ostatni mogą sami wybierać strukturę swoich wpływów gotówkowych.

Wnioski jakie płyną z powyższych rozważań pokazują, że w warunkach rynku doskonałego inwestorzy są zupełnie obojętni wobec polityki dywidend prowadzonej przez spółkę. Wypłata dywidendy prowadzi do nowej emisji akcji na cele inwestycyjne i tym samym zmniejszenie udziału starych akcjonariuszy w spółce, natomiast sprzedaż akcji przez samych inwestorów powoduje zmniejszenie liczby akcji pozostających w ich ręku. Jednakże w obu przypadkach majątek akcjonariuszy pozostaje niezmieniony.

Krytyka teorii nieistotności dywidendy

Teoria ta wzbudziła wiele kontrowersji ze względu na przyjęte założenia, które w rzeczywistości zwykle nie są spełnione. W odpowiedzi powstały teorie uwzględniające niedoskonałości rynku, m.in. teoria wróbla w garści czy teoria korzyści podatkowych

Niedoskonałości rynku a teoria nieistotności dywidendy

Teoria nieistotności dywidendy zakłada, że decyzje dotyczące wypłaty dywidendy nie mają wpływu na wartość rynkową akcji. Jednakże, istnieje wiele aspektów rynkowych, które nie zostały uwzględnione w tej teorii i które mogą wpływać na decyzje inwestorów.

Pierwszą niedoskonałością rynku, którą teoria nieistotności dywidendy pomija, są informacje asymetryczne. Inwestorzy często mają ograniczony dostęp do informacji o firmach, co może prowadzić do różnic w oczekiwaniach dotyczących przyszłych wyników finansowych. W rezultacie, inwestorzy mogą preferować bieżące dywidendy jako pewniejsze źródło dochodu.

Kolejnym aspektem, który nie został uwzględniony w teorii, są preferencje inwestorów co do dywidendy. Niektórzy inwestorzy mogą preferować regularne wypłaty dywidendy, ponieważ dają one pewność dochodu, podczas gdy inni mogą preferować reinwestowanie zysków w celu dalszego rozwoju firmy. Te preferencje mogą wpływać na decyzje inwestorów dotyczące zakupu lub sprzedaży akcji.

Koszty podatkowe a polityka dywidendy

Kolejnym aspektem, który może wpływać na decyzje dotyczące dywidendy, są koszty podatkowe związane z wypłatą dywidend. W niektórych jurysdykcjach, dywidendy są opodatkowane wyższą stawką niż dochody kapitałowe, co może skłonić przedsiębiorstwa do ograniczenia wypłat dywidendy lub preferowania innych form wynagrodzenia dla akcjonariuszy, takich jak skup akcji.

Koszty podatkowe mogą również wpływać na preferencje inwestorów. Inwestorzy, którzy są opodatkowani wyższą stawką podatku od dywidend, mogą preferować reinwestowanie zysków w celu uniknięcia opodatkowania. Z drugiej strony, inwestorzy, którzy są opodatkowani niższą stawką podatku od dywidend lub są zwolnieni z podatku, mogą preferować wypłatę dywidend jako źródło dochodu.

Koszty emisji akcji a polityka dywidendy

Koszty związane z emisją nowych akcji są kolejnym czynnikiem, który może wpływać na decyzje dotyczące dywidendy. Emisja nowych akcji może być kosztowna dla przedsiębiorstwa, zarówno w zakresie opłat związanych z emisją, jak i zmniejszenia udziału akcjonariuszy. W rezultacie, przedsiębiorstwa mogą preferować wypłatę dywidendy zamiast emisji nowych akcji, aby uniknąć tych kosztów.

Jednakże, istnieje również argument, że emisja nowych akcji może być preferowana przez inwestorów, ponieważ zwiększa ona kapitał przedsiębiorstwa i może prowadzić do wzrostu wartości rynkowej akcji. To może oznaczać, że inwestorzy mogą preferować niższe dywidendy, jeśli przedsiębiorstwo zamierza wykorzystać środki z emisji akcji do finansowania dalszego rozwoju.

Koszty transakcyjne a polityka dywidendy

Koszty związane z transakcjami akcjami są kolejnym czynnikiem, który może wpływać na decyzje dotyczące dywidendy. Inwestorzy muszą ponosić koszty związane z kupnem i sprzedażą akcji, takie jak prowizje maklerskie i podatki od transakcji. Te koszty mogą skłonić inwestorów do preferowania dywidendy jako bardziej efektywnego sposobu generowania dochodu.

Jednakże, istnieje argument, że koszty transakcyjne mogą być pomijalne w porównaniu do potencjalnych zysków z inwestycji. Inwestorzy, którzy oczekują wysokich zwrotów z inwestycji, mogą preferować reinwestowanie zysków w celu maksymalizacji potencjalnego wzrostu kapitału.

Wpływ polityki dywidendy na wartość rynkową akcji

Ostatnim aspektem, który warto rozważyć, jest wpływ polityki dywidendy na wartość rynkową akcji. Teoria nieistotności dywidendy zakłada, że decyzje dotyczące wypłaty dywidendy nie mają wpływu na wartość rynkową akcji. Jednakże, istnieje wiele badań, które sugerują, że istnieje pozytywna korelacja między wypłatami dywidendy a wartością rynkową akcji.

Przeprowadzone badania wykazały, że inwestorzy często interpretują wypłatę dywidendy jako sygnał o dobrej kondycji finansowej i przyszłych perspektywach przedsiębiorstwa. W rezultacie, może to prowadzić do wzrostu wartości rynkowej akcji.

Podsumowując, teoria nieistotności dywidendy jest krytykowana za pominięcie wielu aspektów rynkowych, które mogą wpływać na decyzje dotyczące dywidendy. Niedoskonałości rynku, koszty podatkowe, koszty emisji akcji, koszty transakcyjne oraz wpływ polityki dywidendy na wartość rynkową akcji są wszystkie czynniki, które mogą mieć znaczenie dla inwestorów i przedsiębiorstw przy podejmowaniu decyzji dotyczących dywidendy.

Teoria nieistotności dywidendy — artykuły polecane

Teoria preferencji podatkowych — Teoria wróbla w garści — Polityka dywidend — Formy wypłat dywidend — Akcja uprzywilejowana — Bąbel spekulacyjny — REIT — Nikkei — Rynkowa wartość dodana

Bibliografia

• Jajuga T., Słoński T. (1998), Finanse spółek - długoterminowe decyzje inwestycyjne i finansowe, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław
• Richard A. Brealey, Stewart C. Myers, Podstawy finansów przedsiębiorstw Tom I., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 581-585
• Robert Machała, Praktyczne zarządzanie finansami firmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, s. 309

Autor: Michał Pilarczyk