Luka finansowa

Luka finansowa - odnosi się do sytuacji, w której mechanizmy rynkowe na rynku finansowym nie zapewniają finansowania dobrych, wartościowych projektów po żadnej cenie. Występuje gdy suma zdyskontowanych dochodów z projektu nie jest wstanie pokryć zdyskontowanych nakładów poniesionych na realizację projektu. Ta powstała różnica jest luką finansową. Ma ona na celu określenie wielkości wydatków kwalifikowanych, które stanowią podstawę wielkości dofinansowania, gwarantującego, że projekt będzie miał wystarczającą ilość pieniędzy potrzebnych na jego realizację. Aby obliczyć lukę finansową należy obliczyć dochód generowany przez projekt (T. Szost-Gabryś 2010, s. 104/105)

TL;DR

Luka finansowa to sytuacja, w której mechanizmy rynkowe nie zapewniają finansowania projektów. Aby obliczyć lukę finansową, trzeba obliczyć dochód generowany przez projekt. Przyczyny luki finansowej to asymetria informacji na rynkach finansowych i słabości rynku kapitałowego. Program JEREMIE ma na celu ograniczenie luki finansowej poprzez wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa radzą sobie z luką finansową poprzez różne strategie, takie jak kredyt bankowy, leasing, faktoring i inne.

Sposób obliczania luki finansowej

Krok 1. Określenie wskaźnika luki finansowej: $R={\frac {MaxEE}{DIC}}$

• Max EE jest to maksymalny wydatek kwalifikowany, równa się on DIC - ENR,
• DIC jest to suma zdyskontowanych nakładów inwestycyjnych projektu,
• DNR jest to suma zdyskontowanych dochodów, równają się one: suma zdyskontowanych przychodów - suma zdyskontowanych kosztów operacyjnych + zdyskontowana wartość rezydualna.

Krok 2. Określenie tzw. kwoty decyzji czyli kwoty dla której jest zastosowana stopa współfinansowania dla danej osi priorytetowej: $DA=Ec\cdot R$

• EC są to koszty niezdyskontowane (kwalifikowane).

Krok 3. Określenie dotacji (maksymalnej): $Dotacja=Da\cdot MaxCRpa$

• Max CRpa jest to maksymalna wielkość współfinansowania określona dla osi priorytetowej w decyzji komisji, która przyjmuje program operacyjny.

(T. Szost-Gabryś 2010, s. 105/106)

Przyczyny występowania luki finansowej

Pojęcie luki finansowej stosowane jest najczęściej do kapitału dłużnego jak i kapitału udziałowego. Luka finansowa może mieć szeroko zróżnicowany charakter, może np. dotyczyć przedsiębiorstw z jakiegoś sektora, albo dotyczyć wielkości kapitału. Najprościej mówiąc luka wynika z asymetrii informacji, która występuje na rynkach finansowych albo ze strukturalnych słabości rynku kapitałowego. Małe i średnie przedsiębiorstwa borykają się z problemem otrzymania kredytów i pożyczek przez banki i instytucje pożyczkowe. Instytucje te podejmują decyzje na podstawie historii kredytowych przedsiębiorstw i ich zaplecza finansowego. Przez co firmy są niepewne co do swojej dalszej przyszłości. Niepewny kapitał, często jedynie intelektualny, brak historii kredytowych, brak zabezpieczeń czy ujemne cash flow są niektórymi przyczynami odmowy udzielenia kredytów. Nie dziwne jest, że w pierwszych 5 latach istnienia przedsiębiorstwa 50% z nich zamyka działalności. Ryzykowne projekty małych i średnich firm nie są nawet chętnie finansowane przez Fundusze Venture Capital. Strukturalne problemy występujące na rynkach finansowych są powodem powstawania luk finansowych (B. Lepczyński, M. Penczar 2013, s. 89/90)

Program JEREMIE a ograniczenie luki finansowej w Polsce

Program JEREMIE to program przygotowany przez Komisję Europejską oraz Europejski Fundusz Inwestycyjny. Program ten ma celu wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw przez stosowanie poza dotacyjnych narzędzi finansowych w ograniczeniu luki finansowej. Wprowadzany w Polsce od 2009, opierających się na zaangażowaniu pośredników finansowych, instytucji zarządzających funduszy JEREMIE, menadżerów tych funduszy oraz przedsiębiorstw. Program JEREMIE opiera się głównie na kapitale dłużnym. Małe i średnie przedsiębiorstwa zawdzięczają programu JEREMIE uzyskanie kredytów i pożyczek na realizacje projektów inwestycyjnych, dzięki czemu mogą umacniać pozycję rynkową i powiększać swój majątek. Przedsiębiorstwa MŚP mogą również spłacać kredyty przez co polepszają swój wizerunek u przyszłych pożyczkodawców czy kredytodawców, również dzięki temu budują historię kredytową ułatwiającą branie kredytów (B. Lepczyński, M. Penczar 2013, s. 92-95)

Jak przedsiębiorstwa radzą sobie z luką finansową

Małe i średnie przedsiębiorstwa z luką finansową radzą sobie poprzez:

• kredyt bankowy,
• leasing, przekazanie leasingobiorcy prawa do użytkowania składnika aktywów
• kredyt kupiecki, czyli przekazanie jakiegoś towaru z odroczonym terminem spłaty
• zarządzanie zobowiązaniami handlowymi,
• cesję czyli przelewem wierzytelności,
• faktoring, czyli działalność finansowa, która polega na wykupie nieprzeterminowanych wierzytelności przedsiębiorstw
• forfaiting, wykup średnio i długo terminowych wierzytelności przez instytucje forfaitingowe,
• sekurytyzację wierzytelności, czyli ograniczenie kosztów pozyskania kapitału, dywersyfikacja ryzyka, zwiększenie przychodów, optymalizacji wykorzystania kapitału, dywersyfikacji ryzyka,
• emisję krótkotrwałych papierów wartościowych,
• cash pooling, czyli połączenie obniżenia kosztów związanych z obsługą finansową, optymalizacja odsetek, koordynacja zarządzania płynnością grupy kapitałowej oraz zarządzanie zdecentralizowanymi rachunkami,
• kapitały podwyższonego ryzyka, czyli wysoko oprocentowane kapitały z wysokim ryzykiem realizacji,
• ubezpieczenie należności,
• windykację należności, czyli odroczenie terminu płatności.

(M. Gola 2013, s. 214-220)

Luka finansowa — artykuły polecane

LBO — Inwestor — RAROC — Dźwignia finansowa — LMBO — Ryzyko stopy procentowej — Fundusz hedgingowy — Analiza struktury kapitałowej — Motywy utrzymywania gotówki

Bibliografia

• Gola M. (2013) Narzędzia aktywnego zarządzania płynnością finansową w przedsiębiorstwie Zarządzanie i Finanse
• Lepczyński B., Penczar M. (2013), Znaczenie instrumentów zwrotnych w ograniczaniu luki finansowej i podnoszeniu bezpieczeństwa finansowego przedsiębiorstw z sektora MSP, Journal of Management and Finance
• Szost-Gabryś T. (2010), Metoda "luki finansowej" w finansowaniu inwestycji z funduszy strukturalnych, Zeszyty naukowe Akademii Podlaskiej w Siedlcach, seria: Administracja i Zarządzanie, nr 85

Autor: Wioleta Oleśniewicz