System: Różnice pomiędzy wersjami
m (Dodanie MetaData Description) |
mNie podano opisu zmian |
||
| Linia 34: | Linia 34: | ||
==Ogólna teoria systemów== | ==Ogólna teoria systemów== | ||
Ten trudny do jednoznacznego zdefiniowania [[program]] badawczy zapoczątkował już w latach 30 XX w. L. von Bertalanffy’ego nadając mu naukowy charakter w zbiorze krótkich esejów wydawanych w różnych miejscach i w różnym czasie. Celem książki było zdefiniowanie w przystępny dla każdego sposób założeń ogólnej teorii systemów i pokazanie jej wielorakiego zastosowania w różnych dziedzinach, takich jak biologia, psychologia czy [[nauki społeczne]]. Uogólnił też wyniki badań nad systemową teorią organizmu i sformował podstawowe stwierdzenie na temat teorii systemów:"Istnieją [[model|modele]], [[zasada|zasady]] i prawa mające zastosowanie do systemów ogólnych i ich podklas bez względu na konkretną postać, charakter elementów składowych i relacje, względnie "siły”, jakie między nimi występują”. Wszystkie prace nad teorią systemów zmierzały do nadania jej matematycznej postać, która miałaby sprawdzać hipotezy i ich analizy. Aktualnie istnieje bardzo dużo matematycznych ujęć ogólnej teorii systemów. Krótko po przedstawieniu przez von Bertalanffy’ego jego założeń, w błyskawicznym tempie rozwinęły się inne nauki i teorię takie jak: [[cybernetyka]], inżynieria systemów, [[teoria informacji]], teoria grafów i [[teoria chaosu]]. Von Bertalanffy twierdził, że w miarę ich rozwoju będą się ujednolicać i w połączeniu z jego teorią stworzą metateorię tłumaczącą wielość zjawisk przyrodniczych i społecznych. Za to G.M. Weinberg opowiedział się za wielokierunkowym rozwojem ogólnej teorii systemów: "Miejmy nadzieję, że żaden system teorii systemów nie wyeliminuje pozostałych systemów — że żadne ujęcie nie zostanie wyniesione do rangi dogmatu, a żadna [[grupa]] do rangi kapłanów. Czy nie powinniśmy pozwolić, by kwitło sto kwiatów?”. | Ten trudny do jednoznacznego zdefiniowania [[program]] badawczy zapoczątkował już w latach 30 XX w. L. von Bertalanffy’ego nadając mu naukowy charakter w zbiorze krótkich esejów wydawanych w różnych miejscach i w różnym czasie. Celem książki było zdefiniowanie w przystępny dla każdego sposób założeń ogólnej teorii systemów i pokazanie jej wielorakiego zastosowania w różnych dziedzinach, takich jak biologia, psychologia czy [[nauki społeczne]]. Uogólnił też wyniki badań nad systemową teorią organizmu i sformował podstawowe stwierdzenie na temat teorii systemów:"Istnieją [[model|modele]], [[zasada|zasady]] i prawa mające zastosowanie do systemów ogólnych i ich podklas bez względu na konkretną postać, charakter elementów składowych i relacje, względnie "siły”, jakie między nimi występują”. Wszystkie prace nad teorią systemów zmierzały do nadania jej matematycznej postać, która miałaby sprawdzać hipotezy i ich analizy. Aktualnie istnieje bardzo dużo matematycznych ujęć ogólnej teorii systemów. Krótko po przedstawieniu przez von Bertalanffy’ego jego założeń, w błyskawicznym tempie rozwinęły się inne nauki i teorię takie jak: [[cybernetyka]], inżynieria systemów, [[teoria informacji]], teoria grafów i [[teoria chaosu]]. Von Bertalanffy twierdził, że w miarę ich rozwoju będą się ujednolicać i w połączeniu z jego teorią stworzą metateorię tłumaczącą wielość zjawisk przyrodniczych i społecznych. Za to G.M. Weinberg opowiedział się za wielokierunkowym rozwojem ogólnej teorii systemów: "Miejmy nadzieję, że żaden system teorii systemów nie wyeliminuje pozostałych systemów — że żadne ujęcie nie zostanie wyniesione do rangi dogmatu, a żadna [[grupa]] do rangi kapłanów. Czy nie powinniśmy pozwolić, by kwitło sto kwiatów?”. | ||
Jeszcze nie istnieje taka metateoria, a ilość poglądów na temat ogólnej teorii systemów ciągle rośnie, uważa się ją za: | Jeszcze nie istnieje taka metateoria, a ilość poglądów na temat ogólnej teorii systemów ciągle rośnie, uważa się ją za: | ||
Wersja z 21:53, 22 paź 2023
| System |
|---|
| Polecane artykuły |
System to celowo określony zbiór elementów i zbiór sprzężeń między nimi, które wspólnie określają cechy całości. Definiowanie systemu polega na wyodrębnieniu: elementów otoczenia systemu, istotnych sprzężeń między elementami systemu oraz istotnych sprzężeń systemu z jego otoczeniem.
System (z greckiego systema), jest to zestaw wzajemnie powiązanych ze sobą elementów, funkcjonujących jako jedna całość (nakłady, procesy transformacji, wyniki i sprzężenie zwrotne).
Systemem jest wszelki skoordynowany wewnętrznie i wykazujący określoną strukturę układ elementów. Zespół sposobów (metod) działania, wykonywania złożonych czynności. To całokształt zasad organizacyjnych, ogół norm i reguł obowiązujących w danej dziedzinie (np. system finansowy, system moralny).
System obejmuje zbiór pewnych elementów, stanowiących wyodrębnioną z otoczenia względnie autonomiczną całość, które to elementy mają wewnętrzne powiązania i zachodzą pomiędzy nimi sprzężenia. Wszystkie elementy systemu służą realizowaniu głównego celu układu jako całości.
System jest obiektem zorganizowanym, działającym w określonym otoczeniu i składa się z mniejszych elementów - podsystemów. Podsystemy to systemy w ramach szerszego systemu, które powiązane są licznymi związkami kooperacyjnymi w taki sposób, aby każdy z nich realizował cel główny i przyczyniał się do powodzenia całości. System nazywany jest również układem pewnych elementów, powiązanych ze sobą różnymi zależnościami, który został utworzony w celu spełnienia pewnych funkcji.
Systemy otwarte są systemami wchodzącymi w interakcje z otoczeniem. Wszelkie organizacje są systemami otwartymi. Przedsiębiorstwo stanowi system składający się z kilku podsystemów, między innymi: produkcyjnego, organizacyjnego, ekonomicznego, społecznego, informacyjnego.
TL;DR
Artykuł omawia pojęcie systemu, które jest zbiorem elementów i sprzężeń między nimi, definiuje systemy otwarte i przedstawia ogólną teorię systemów. Opisuje także różne typy i rodzaje systemów, takie jak systemy społeczne, informatyczne czy nerwowe.
Ogólna teoria systemów
Ten trudny do jednoznacznego zdefiniowania program badawczy zapoczątkował już w latach 30 XX w. L. von Bertalanffy’ego nadając mu naukowy charakter w zbiorze krótkich esejów wydawanych w różnych miejscach i w różnym czasie. Celem książki było zdefiniowanie w przystępny dla każdego sposób założeń ogólnej teorii systemów i pokazanie jej wielorakiego zastosowania w różnych dziedzinach, takich jak biologia, psychologia czy nauki społeczne. Uogólnił też wyniki badań nad systemową teorią organizmu i sformował podstawowe stwierdzenie na temat teorii systemów:"Istnieją modele, zasady i prawa mające zastosowanie do systemów ogólnych i ich podklas bez względu na konkretną postać, charakter elementów składowych i relacje, względnie "siły”, jakie między nimi występują”. Wszystkie prace nad teorią systemów zmierzały do nadania jej matematycznej postać, która miałaby sprawdzać hipotezy i ich analizy. Aktualnie istnieje bardzo dużo matematycznych ujęć ogólnej teorii systemów. Krótko po przedstawieniu przez von Bertalanffy’ego jego założeń, w błyskawicznym tempie rozwinęły się inne nauki i teorię takie jak: cybernetyka, inżynieria systemów, teoria informacji, teoria grafów i teoria chaosu. Von Bertalanffy twierdził, że w miarę ich rozwoju będą się ujednolicać i w połączeniu z jego teorią stworzą metateorię tłumaczącą wielość zjawisk przyrodniczych i społecznych. Za to G.M. Weinberg opowiedział się za wielokierunkowym rozwojem ogólnej teorii systemów: "Miejmy nadzieję, że żaden system teorii systemów nie wyeliminuje pozostałych systemów — że żadne ujęcie nie zostanie wyniesione do rangi dogmatu, a żadna grupa do rangi kapłanów. Czy nie powinniśmy pozwolić, by kwitło sto kwiatów?”. Jeszcze nie istnieje taka metateoria, a ilość poglądów na temat ogólnej teorii systemów ciągle rośnie, uważa się ją za:
- sposób myślenia
- sposób spojrzenia na świat
- poszukiwanie optymalnego uproszczenia,
- metodykę nauczania,
- naukę dotyczącą wszystkich obiektów, które można uważać za inteligentne, np. ludzkie organizacje i systemy złożone, takie jak ludzie-technologia, człowiek-społeczeństwo-środowisko.
- metajęzyk
- formalną teorię,
- metodologię,
Widać tu wielką rozbieżność poglądów na temat ogólnej teorii systemów. Wiadomo jednak, że dzięki L. von Bertalanffiemu pojawiło się nowe spojrzenie na świat, w którym poszczególne zjawiska rozpatruje się jako wzajemnie ze sobą powiązane, a ich złożoność zaś stała się przedmiotem badań. Pokazał, że pewne pojęcia, zasady i metody dają się zastosować w wielu różnych dziedzinach nauki, techniki i sztuki.
W ostatnim okresie lansuje się nową nazwę nauki o uniwersalnych cechach i własnościach systemów, z ang. systemics, co tłumaczymy jako systemologia.
Przykładowe typy i rodzaje systemów
Pojęcie system występuje w języku naturalnym i jest używane we wszystkich naukach świata, a jego znaczenie zależy od okoliczności i miejsca jego użycia.
- system e-biznesu
- system dedukcji w logice
- system prawny, system społeczny, system państwowy w naukach społecznych
- system liczbowy, system jedynkowy, dwójkowy, dziesiętny w matematyce
- system informatyczny, system operacyjny w informatyce
- system autonomiczny w cybernetyce
- system metryczny
- system geologiczny
- system bankowy
- system polityczny
- system nerwowy w anatomii
- system filozoficzny
- system słoneczny
- system kastowy
Bibliografia
- Bertalanffy L.(1984)Ogólna teoria systemów, Warszawa
- Encyklopedia powszechna PWN (1987) Wydanie III, Warszawa
- Laszlo E.(1978). Systemowy system świata, Warszawa
- Leksykon Marketingu (1998), PWE, Warszawa
- Habr J.(1976)Systemowa analiza i synteza, PWE, Warszawa
- Słownik Ekonomiczny Przedsiębiorcy (2010) ZNICZ, Szczecin
- Sroka H.(2005)Strategie i metodyka budowy systemów e-biznesu, Wydaw. Uczelniane Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego
Autor: Edyta Gwóźdź, Kaja Tuszyńska
