Zapas: Różnice pomiędzy wersjami
m (Infobox update) |
(LinkTitles.) |
||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
'''Zapas w logistyce''' określa ilość dóbr wyrażoną w miarach ilościowych lub wartościowych. Dobra te mają ściśle określoną lokalizację, na przykład magazyn, produkcja czy kanał dystrybucji. | '''Zapas w logistyce''' określa ilość dóbr wyrażoną w miarach ilościowych lub wartościowych. Dobra te mają ściśle określoną lokalizację, na przykład [[magazyn]], [[produkcja]] czy [[kanał dystrybucji]]. | ||
W logistyce wyróżniono kategorie zapasów według: | W logistyce wyróżniono kategorie zapasów według: | ||
# podejścia do zapasów w produkcji: robót w toku, w rurociągu, | # podejścia do zapasów w produkcji: robót w toku, w rurociągu, | ||
# przeznaczenia zapasów: końcowy, wyprzedzający, kompensacyjny, na dociążenie, konsygnacyjny (prawa własności do zapasów zachowuje dostawca), obrotowy, w partiach, przestarzały, resztkowy, zabezpieczający, sezonowy, spekulacyjny, strategiczny, | # przeznaczenia zapasów: końcowy, wyprzedzający, kompensacyjny, na dociążenie, konsygnacyjny (prawa własności do zapasów zachowuje [[dostawca]]), obrotowy, w partiach, przestarzały, resztkowy, zabezpieczający, sezonowy, spekulacyjny, strategiczny, | ||
# zinwentaryzowanej wielkości zapasu: dostępny, zamknięcia, efektywny, na stanie, wolny, otwarcia, fizyczny, zadysponowany, różnica wynikająca z niedoborów, nadwyżkowy, | # zinwentaryzowanej wielkości zapasu: dostępny, zamknięcia, efektywny, na stanie, wolny, otwarcia, fizyczny, zadysponowany, różnica wynikająca z niedoborów, nadwyżkowy, | ||
# normatywów zapasów: bezpieczeństwa, maksymalny, w transporcie, minimalny.<ref>A.Szymonik i in. 2013, s. 87-88</ref> | # normatywów zapasów: bezpieczeństwa, maksymalny, w transporcie, minimalny.<ref>A.Szymonik i in. 2013, s. 87-88</ref> | ||
'''Zapasy w rachunkowości''' określane inaczej jako rzeczowe aktywa obrotowe to materiały, które zostały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, przetworzone lub wytworzone przez jednostkę wyroby i usługi gotowe do sprzedaży lub półprodukty, produkty w toku oraz nabyte towary, które w stanie nieprzetworzonym zostaną odsprzedane. W ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego aktywa te muszą być przeznaczone do zbycia lub zużycia lub jeżeli normalny cykl operacyjny właściwy dla danej firmy trwa dłużej niż 12 miesięcy to w jego ciągu.<ref>K. Czubakowska i in. 2014, s. 163</ref> | '''Zapasy w rachunkowości''' określane inaczej jako rzeczowe [[aktywa]] obrotowe to materiały, które zostały nabyte w celu zużycia na własne [[potrzeby]], przetworzone lub wytworzone przez jednostkę [[wyroby]] i [[usługi]] gotowe do sprzedaży lub półprodukty, produkty w toku oraz nabyte [[towary]], które w stanie nieprzetworzonym zostaną odsprzedane. W ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego aktywa te muszą być przeznaczone do zbycia lub zużycia lub jeżeli normalny [[cykl]] operacyjny właściwy dla danej firmy trwa dłużej niż 12 miesięcy to w jego ciągu.<ref>K. Czubakowska i in. 2014, s. 163</ref> | ||
<google>text</google> | <google>text</google> | ||
Kierownik jednostki gospodarczej ustala zasady ewidencji operacji gospodarczych co do obrotu zapasami. Zasady te opisane są w zakładowym planie kont. Jednostka gospodarcza jest zobowiązana określić sposób ewidencji wyceny zapasów. Wyróżnia się kilka ujęć ewidencji zapasów: | [[Kierownik]] jednostki gospodarczej ustala zasady ewidencji operacji gospodarczych co do obrotu zapasami. Zasady te opisane są w zakładowym planie kont. Jednostka gospodarcza jest zobowiązana określić sposób ewidencji wyceny zapasów. Wyróżnia się kilka ujęć ewidencji zapasów: | ||
* ujęcie ilościowe (obroty i stany prezentowane są w jednostkach naturalnych), | * ujęcie ilościowe (obroty i stany prezentowane są w jednostkach naturalnych), | ||
* ujęcie ilościowo-wartościowe (obroty i sumy ujmuje się w jednostkach naturalnych i pieniężnych), | * ujęcie ilościowo-wartościowe (obroty i sumy ujmuje się w jednostkach naturalnych i pieniężnych), | ||
| Linia 33: | Linia 33: | ||
==Klasyfikacja i charakterystyka zapasów== | ==Klasyfikacja i charakterystyka zapasów== | ||
'''Materiały''' to składniki majątku obrotowego nabyte od dostawców przeznaczone do zużycia na rzecz każdego rodzaju działalności gospodarczej. Zużywane są całkiem w jednym cyklu produkcyjnym, a ich wartość w całości przenoszona jest na wytworzone produkty. Do materiałów zaliczamy: surowce, opakowania, paliwo, materiały podstawowe i pomocnicze, części zamienne oraz odpady z produkcji. | '''Materiały''' to składniki majątku obrotowego nabyte od dostawców przeznaczone do zużycia na rzecz każdego rodzaju działalności gospodarczej. Zużywane są całkiem w jednym cyklu produkcyjnym, a ich [[wartość]] w całości przenoszona jest na wytworzone produkty. Do materiałów zaliczamy: [[surowce]], [[opakowania]], paliwo, materiały podstawowe i pomocnicze, [[części zamienne]] oraz [[odpady]] z produkcji. | ||
'''Produkcja niezakończona''' składa się z półproduktów i produktów w toku, wraz z produktami gotowymi stanowią one produkty pracy. | '''Produkcja niezakończona''' składa się z półproduktów i produktów w toku, wraz z produktami gotowymi stanowią one produkty pracy. | ||
* Półprodukty to wyroby uzyskane z zakończonych procesów produkcyjnych przeniesione do magazynu w celu dalszego przerobu w tej samej firmie bądź przekazane do sprzedaży na zewnątrz. | * Półprodukty to wyroby uzyskane z zakończonych procesów produkcyjnych przeniesione do magazynu w celu dalszego przerobu w tej samej firmie bądź przekazane do sprzedaży na zewnątrz. | ||
* Produkcja w toku to produkty, dla których proces technologiczny nie zakończył się. Ich postać rzeczowa nie nadaje się do magazynowania. | * Produkcja w toku to produkty, dla których [[proces]] technologiczny nie zakończył się. Ich postać rzeczowa nie nadaje się do magazynowania. | ||
'''Produkty gotowe''' to zgodne z normami jakościowymi, zaakceptowane przez kontrole techniczną, zgodne z warunkami odbioru przez nabywców, przeznaczone do sprzedaży wyroby własnej produkcji. Produkty gotowe to na przykład wykonane usługi, prace projektowe, wyroby gotowe. Występują jedynie w przedsiębiorstwach wytwórczych. | '''[[Produkty gotowe]]''' to zgodne z normami jakościowymi, zaakceptowane przez kontrole techniczną, zgodne z warunkami odbioru przez nabywców, przeznaczone do sprzedaży wyroby własnej produkcji. Produkty gotowe to na przykład wykonane usługi, prace projektowe, wyroby gotowe. Występują jedynie w przedsiębiorstwach wytwórczych. | ||
'''Towary''' to nabyte dobra, które w stanie niezmienionym zostaną odsprzedane.<ref>K. Czubakowska i in. 2014, s. 164</ref> | '''Towary''' to nabyte dobra, które w stanie niezmienionym zostaną odsprzedane.<ref>K. Czubakowska i in. 2014, s. 164</ref> | ||
| Linia 52: | Linia 52: | ||
W sferze zbytu występują '''zapasy wyrobów gotowych'''. Są to produkty gotowe przeznaczone do sprzedaży. Muszą one zaspokajać potrzeby odbiorców, jednak potrzeby te są bardzo zróżnicowane. Dlatego zapasy wyrobów gotowych mają charakter produkcyjny bądź charakter konsumpcyjny. | W sferze zbytu występują '''zapasy wyrobów gotowych'''. Są to produkty gotowe przeznaczone do sprzedaży. Muszą one zaspokajać potrzeby odbiorców, jednak potrzeby te są bardzo zróżnicowane. Dlatego zapasy wyrobów gotowych mają charakter produkcyjny bądź charakter konsumpcyjny. | ||
Zapasy materialne spełniają różne funkcje i zajmują różne miejsca w procesie reprodukcji: w produkcji - zapasy materiałowe i produkcji niezakończonej oraz w obrocie - zapasy wyrobów gotowych u wytwórcy i w miejscach zbytu. Według rodzajowej klasyfikacji zapasów, zapasy to zasoby rzeczowe środków obrotowych przedsiębiorstwa. <ref>R. Łubniewski 2010, s. 11-12</ref> | Zapasy materialne spełniają różne funkcje i zajmują różne miejsca w procesie reprodukcji: w produkcji - zapasy materiałowe i produkcji niezakończonej oraz w obrocie - zapasy wyrobów gotowych u wytwórcy i w miejscach zbytu. Według rodzajowej klasyfikacji zapasów, zapasy to [[zasoby]] rzeczowe środków obrotowych przedsiębiorstwa. <ref>R. Łubniewski 2010, s. 11-12</ref> | ||
==Utrzymanie zapasów== | ==Utrzymanie zapasów== | ||
Na wyniki ekonomiczne jednostki gospodarczej duży wpływa ma prawidłowa gospodarka zapasami. Przedsiębiorstwa powinny utrzymywać zapasy na takim poziomie, aby zapewnić sobie nieprzerwany tok produkcji i jednocześnie nie spowodować wzrostu kosztów zaopatrzenia. Odpowiednia wielkość i struktura zapasów materiałowych gwarantuje ciągłość działalności gospodarczej przedsiębiorstwa.<ref>K. Czubakowska i in. 2014, s. 163</ref> | Na wyniki ekonomiczne jednostki gospodarczej duży wpływa ma prawidłowa [[gospodarka]] zapasami. Przedsiębiorstwa powinny utrzymywać zapasy na takim poziomie, aby zapewnić sobie nieprzerwany tok produkcji i jednocześnie nie spowodować wzrostu kosztów zaopatrzenia. Odpowiednia wielkość i struktura zapasów materiałowych gwarantuje ciągłość działalności gospodarczej przedsiębiorstwa.<ref>K. Czubakowska i in. 2014, s. 163</ref> | ||
Główną przyczyną utrzymania zapasów są zakłócenia w ciągłości i intensywności przepływów fizycznych oraz konieczność stabilizacji procesów gospodarczych.<ref>A.Szymonik i in. 2013, s. 87</ref> | Główną przyczyną utrzymania zapasów są zakłócenia w ciągłości i intensywności przepływów fizycznych oraz konieczność stabilizacji procesów gospodarczych.<ref>A.Szymonik i in. 2013, s. 87</ref> | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Czubakowska K. (red.) (2014). ''Rachunkowość przedsiębiorstw'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | * Czubakowska K. (red.) (2014). ''[[Rachunkowość]] przedsiębiorstw'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Łubniewski R. (2010). ''Zapasy w systemie logistycznym produkcji'', Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania "Edukacja", Wrocław | * Łubniewski R. (2010). ''Zapasy w systemie logistycznym produkcji'', Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania "Edukacja", Wrocław | ||
* Maćkowiak E. (2011). ''[http://go4busines.wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/41-2011/FRFU-41-189.pdf Rzeczowe aktywa obrotowe w ujęciu krajowych i międzynarodowych regulacji rachunkowości]'', ''ZN Uniwersytetu Szczecińskiego'', nr 668 | * Maćkowiak E. (2011). ''[http://go4busines.wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/41-2011/FRFU-41-189.pdf Rzeczowe aktywa obrotowe w ujęciu krajowych i międzynarodowych regulacji rachunkowości]'', ''ZN Uniwersytetu Szczecińskiego'', nr 668 | ||
* Skoczylas K. (2011). ''[http://wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/32-2011/FRFU-32-427.pdf Rachunkowość a zarządzanie zapasami w przedsiębiorstwie handlowym]'', ''ZN Uniwersytetu Szczecińskiego'', nr 625 | * Skoczylas K. (2011). ''[http://wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/32-2011/FRFU-32-427.pdf Rachunkowość a zarządzanie zapasami w przedsiębiorstwie handlowym]'', ''ZN Uniwersytetu Szczecińskiego'', nr 625 | ||
* Stępnicka N. (2013). ''[http://www.akademor.webd.pl/download/magazynowanie_teoria.pdf Zarządzanie logistyczne i gospodarka magazynowa w przedsiębiorstwach- wybrane aspekty teoretyczne]'', ''Miscellanea Oeconomicae'', nr 2/2013 | * Stępnicka N. (2013). ''[http://www.akademor.webd.pl/download/magazynowanie_teoria.pdf Zarządzanie logistyczne i gospodarka magazynowa w przedsiębiorstwach- wybrane aspekty teoretyczne]'', ''Miscellanea Oeconomicae'', nr 2/2013 | ||
* Szymonik A. (red.) (2013). ''Zarządzanie zapasami i łańcuchem dostaw'', Difin, Warszawa | * Szymonik A. (red.) (2013). ''[[Zarządzanie]] zapasami i łańcuchem dostaw'', Difin, Warszawa | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
Wersja z 17:49, 22 maj 2020
| Zapas |
|---|
| Polecane artykuły |
Zapas w logistyce określa ilość dóbr wyrażoną w miarach ilościowych lub wartościowych. Dobra te mają ściśle określoną lokalizację, na przykład magazyn, produkcja czy kanał dystrybucji. W logistyce wyróżniono kategorie zapasów według:
- podejścia do zapasów w produkcji: robót w toku, w rurociągu,
- przeznaczenia zapasów: końcowy, wyprzedzający, kompensacyjny, na dociążenie, konsygnacyjny (prawa własności do zapasów zachowuje dostawca), obrotowy, w partiach, przestarzały, resztkowy, zabezpieczający, sezonowy, spekulacyjny, strategiczny,
- zinwentaryzowanej wielkości zapasu: dostępny, zamknięcia, efektywny, na stanie, wolny, otwarcia, fizyczny, zadysponowany, różnica wynikająca z niedoborów, nadwyżkowy,
- normatywów zapasów: bezpieczeństwa, maksymalny, w transporcie, minimalny.[1]
Zapasy w rachunkowości określane inaczej jako rzeczowe aktywa obrotowe to materiały, które zostały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, przetworzone lub wytworzone przez jednostkę wyroby i usługi gotowe do sprzedaży lub półprodukty, produkty w toku oraz nabyte towary, które w stanie nieprzetworzonym zostaną odsprzedane. W ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego aktywa te muszą być przeznaczone do zbycia lub zużycia lub jeżeli normalny cykl operacyjny właściwy dla danej firmy trwa dłużej niż 12 miesięcy to w jego ciągu.[2]
Kierownik jednostki gospodarczej ustala zasady ewidencji operacji gospodarczych co do obrotu zapasami. Zasady te opisane są w zakładowym planie kont. Jednostka gospodarcza jest zobowiązana określić sposób ewidencji wyceny zapasów. Wyróżnia się kilka ujęć ewidencji zapasów:
- ujęcie ilościowe (obroty i stany prezentowane są w jednostkach naturalnych),
- ujęcie ilościowo-wartościowe (obroty i sumy ujmuje się w jednostkach naturalnych i pieniężnych),
- ujęcie wartościowe (obroty i stany prezentowane są w jednostkach pieniężnych).[3]
Klasyfikacja i charakterystyka zapasów
Materiały to składniki majątku obrotowego nabyte od dostawców przeznaczone do zużycia na rzecz każdego rodzaju działalności gospodarczej. Zużywane są całkiem w jednym cyklu produkcyjnym, a ich wartość w całości przenoszona jest na wytworzone produkty. Do materiałów zaliczamy: surowce, opakowania, paliwo, materiały podstawowe i pomocnicze, części zamienne oraz odpady z produkcji.
Produkcja niezakończona składa się z półproduktów i produktów w toku, wraz z produktami gotowymi stanowią one produkty pracy.
- Półprodukty to wyroby uzyskane z zakończonych procesów produkcyjnych przeniesione do magazynu w celu dalszego przerobu w tej samej firmie bądź przekazane do sprzedaży na zewnątrz.
- Produkcja w toku to produkty, dla których proces technologiczny nie zakończył się. Ich postać rzeczowa nie nadaje się do magazynowania.
Produkty gotowe to zgodne z normami jakościowymi, zaakceptowane przez kontrole techniczną, zgodne z warunkami odbioru przez nabywców, przeznaczone do sprzedaży wyroby własnej produkcji. Produkty gotowe to na przykład wykonane usługi, prace projektowe, wyroby gotowe. Występują jedynie w przedsiębiorstwach wytwórczych.
Towary to nabyte dobra, które w stanie niezmienionym zostaną odsprzedane.[4]
Grupy zapasów
Grupy zapasów są różnorodne, ponieważ pełnią wielorakie bądź odmienne funkcje w procesach produkcji i obrotu.
W fazie przedprodukcyjnej występują zapasy materiałowe. Niezbędne są one do utrzymania ciągłości i proporcji w produkcji wskutek wyrównania różnic między intensywnością a cyklicznością dostaw materiałów i zużyciem materiałów w procesie produkcji. Należy utrzymywać te grupę zapasów, aby proces wytwórczy funkcjonował poprawnie. Ich rozmieszczenie i poziom powinny być uzasadnione potrzebami produkcji i obrotu.
W fazie produkcyjnej znajdują się zapasy produkcji niezakończonej. Obejmują one produkcję w toku, półfabrykaty oraz wyroby własne wymagające wykończenia. Poziom tej grupy zapasów narasta w poszczególnych fazach produkcji i osiąga maksimum w momencie przyjęcia postaci gotowego wyrobu.
W sferze zbytu występują zapasy wyrobów gotowych. Są to produkty gotowe przeznaczone do sprzedaży. Muszą one zaspokajać potrzeby odbiorców, jednak potrzeby te są bardzo zróżnicowane. Dlatego zapasy wyrobów gotowych mają charakter produkcyjny bądź charakter konsumpcyjny.
Zapasy materialne spełniają różne funkcje i zajmują różne miejsca w procesie reprodukcji: w produkcji - zapasy materiałowe i produkcji niezakończonej oraz w obrocie - zapasy wyrobów gotowych u wytwórcy i w miejscach zbytu. Według rodzajowej klasyfikacji zapasów, zapasy to zasoby rzeczowe środków obrotowych przedsiębiorstwa. [5]
Utrzymanie zapasów
Na wyniki ekonomiczne jednostki gospodarczej duży wpływa ma prawidłowa gospodarka zapasami. Przedsiębiorstwa powinny utrzymywać zapasy na takim poziomie, aby zapewnić sobie nieprzerwany tok produkcji i jednocześnie nie spowodować wzrostu kosztów zaopatrzenia. Odpowiednia wielkość i struktura zapasów materiałowych gwarantuje ciągłość działalności gospodarczej przedsiębiorstwa.[6]
Główną przyczyną utrzymania zapasów są zakłócenia w ciągłości i intensywności przepływów fizycznych oraz konieczność stabilizacji procesów gospodarczych.[7]
Bibliografia
- Czubakowska K. (red.) (2014). Rachunkowość przedsiębiorstw, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Łubniewski R. (2010). Zapasy w systemie logistycznym produkcji, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania "Edukacja", Wrocław
- Maćkowiak E. (2011). Rzeczowe aktywa obrotowe w ujęciu krajowych i międzynarodowych regulacji rachunkowości, ZN Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 668
- Skoczylas K. (2011). Rachunkowość a zarządzanie zapasami w przedsiębiorstwie handlowym, ZN Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 625
- Stępnicka N. (2013). Zarządzanie logistyczne i gospodarka magazynowa w przedsiębiorstwach- wybrane aspekty teoretyczne, Miscellanea Oeconomicae, nr 2/2013
- Szymonik A. (red.) (2013). Zarządzanie zapasami i łańcuchem dostaw, Difin, Warszawa
Przypisy
Autor: Klara Jowsa
