Popyt konsumpcyjny

Popyt konsumpcyjny
Polecane artykuły
Krzywa popytu Prawo malejącego popytu Linia ograniczenia budżetowego Elastyczność dochodowa popytu Popyt sztywny Elastyczność cenowa popytu Teoria wyboru konsumenta Prawo Engla Popyt

Popyt jest to zapotrzebowanie na dobra ekonomiczne (D. Dębski, s. 163).

“Popyt to ilość dobra, jaką nabywcy gotowi są zakupić przy różnym poziomie ceny” (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, s. 78).

Konsumpcja to jest proces, który opiera się na wykorzystaniu usług oraz oraz dóbr w celu zaspokojenia potrzeb ludzkich (I. Żuchowski, A. Brelik, s. 209).

Popyt konsumpcyjny jest relacją między ceną dobra a jego ilością, którą konsumenci są skłonni i są w stanie nabyć w danym czasie przy założeniu, że inne czynniki wpływające na popyt pozostają bez zmian (ceteris paribus). Dotyczy dóbr ostatecznych. Pojęcia nie należy mylić z pojęciem wielkość popytu, czy popytem potencjalnym. Popyt potencjalny jest to popyt, który który nie zależy od możliwości konsumenta. W przypadku poprawy sytuacji majątkowej konsumenta, popyt potencjalny może się przekształcić w popyt efektywny (konsumpcyjny).

Popyt konsumpcyjny oznacza przede wszystkim zapotrzebowanie ludności na usługi oraz towary, które znajdują pokrycie w posiadanych przez ludzi zasobach pieniężnych (D. Dębski, s. 163).

Struktura oraz wielkość popytu zależą od wielu czynników, które można zakwalifikować w różny sposób.

Czynniki wpływające na popyt (D. Dębski, s. 163):

• czynniki demograficzne oraz społeczne np.: liczba ludności, podział ludności według zawodów oraz wykształcenia, struktura ludności według wieku oraz płci, faza rozwoju rodziny, warunki spędzania czasu wolnego.
• czynniki klimatyczne oraz geograficzne,
• zdarzenie sezonowości,
• psychologiczne motywy zachowań konsumenta,
• siłę nabywczą ludności - środki pieniężne, którymi ludność rozporządza oraz które mogą zostać wydane na zakup usług albo pewnej ilości towarów. Siłą nabywczą zazwyczaj jest współzależna od dochodów ludności oraz od poziomu cen nabywanych usług i towarów.

Elementy charakteryzujące konsumenta oraz jego otoczenie rynkowe (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, s. 78):

• ceny pojedynczych dóbr,
• dochód konsumenta,
• gust konsumenta (koszyki dóbr, które dostarczają satysfakcję konsumentowi),
• założenie behawioralne konsumenta.

Ograniczenie budżetowe

Ceny dóbr oraz dochód konsumenta wyznaczają jego ograniczenie budżetowe (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, s. 131).

Ograniczenie budżetowe charakteryzuje koszyki (kombinacje ilościowe) dóbr, które są dostępne dla nabywcy. Ograniczenie budżetowe wyznacza maksymalną ilość jednego dobra, którą można nabyć przy pewnej zakupionej ilości drugiego dobra (D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, s. 131).

Prawa i paradoksy

Z różnorodnych paradoksów i praw popytu można wymienić następujące: prawo popytu, prawo Veblena, prawo Gossena, paradoks spekulacyjny, prawo Engla. Prawo popytu polega na tym, że spadek ceny powoduje wzrost wartości popytu (M. Smaga, T. Włudyka, s. 18). Ale na przykład prawo Veblena, działa sprzecznie z prawem popytu. Prawo Veblena dotyczy przede wszystkim dóbr luksusowych, gdzie podczas rosnącej wielkości popytu cena dobra również rośnie.

Prawo Gossena dotyczy dóbr pierwszej potrzeby, np. rodziny biedniejsze podczas wzrostu cen na dobra podstawowe nie mogąc kupować mniejszej ilości mięsa zrezygnują z tego dobra na korzyść dobra komplementarnego, czyli np. chleba kupując go więcej. Paradoks spekulacyjny dotyczy sytuacji, w jakich ceny dóbr rosną i konsumenci oczekują dalszego wzrostu cen. Ostatecznie konsumenci mimo wzrostu cen będą dalej kupować większą ilość dobra na które cena rośnie.

Prawidłowość zmian w wielkości i strukturze popytu konsumpcyjnego pod wpływem wzrostu przeciętnych dochodów ludności nazywa się prawem Engla. Badania, które dotyczą zależności wydatków od wysokości dochodów nabywców, zaprezentował niemiecki statystyk Ernest Engel w XIX wieku.

Prawo Engla polega na tym, że w miarę wzrostu przeciętnego dochodu na jednego członka rodziny nie tylko wzrasta ogólny popyt, ale również zmienia się struktura. Następuje obniżenie procentowego udziału wydatków na dobra niższego rzędu np. jedzenia oraz ubrań, a jednocześnie wzrasta udział wydatków na dobra wyższego rzędu np. nauka, kultura, podróże. Jednak trzeba podkreślić, że prawo Engla działa w stosunku do rodzin średniozamożnych, ponieważ w tych z bardzo małym dochodem, nawet niewielki przyrost dochodu powoduje wzrost wydatków na dobra niższego rzędu, aby zaspokoić potrzeby podstawowe (E. Adamowicz, s. 44).

Bibliografia

• Adamowicz E., Gregorczyk S., Romanowska M., Sopińska A., Wachowiak P., Ekonomia bez tajemnic, WSiP, Warszawa 2003, s. 44
• Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007, s. 78-83
• Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003, s. 74
• Dębski D., Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw, Warszawa 2006, s. 163
• Żuchowski I., Brelik A., Wybrane zagadnienia teorii zachowania konsumenta, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, 2007, s. 209
• Olejniczuk-Merta A., Konsumpcja i innowacje, Warszawa 2015, s. 95-100
• Smaga M., Włudyka T., Instytucje gospodarki rynkowej, Wolters Kluwer SA, Warszawa 2015, s. 18

Autor: Aleksiej Mamaj, Iryna Kudriashova