Turystyka miejska

Miasta od wieków przyciągały turystów oferując im zakwaterowanie, wyżywienie, rozrywkę i inne atrakcje. Z istnieniem miast był ściśle związany rozwój turystyki uzdrowiskowej której początki sięgają XVI w. oraz późniejsze o 200 lat narodziny mody na wypoczynek nad morzem. Turystyka miejska stała się nie tylko istotnym elementem krajobrazu gospodarczego większości dużych miast, lecz także katalizatorem odrodzenia i rozwoju. Od kiedy Baltimore zasłynęło w latach 70 ubiegłego wieku przebudową terenów portowych na centrum biurowo-handlowo-rozrywkowe niezliczone miasta poszły w jego ślady, czyniąc turystykę istotnym elementem swojej strategii rozwoju społeczno-gospodarczego.

TL;DR

Turystyka miejska stała się istotnym elementem rozwoju miast i regionów. Miasta starają się przyciągnąć turystów poprzez różne metody, jednak zjawisko to może wiązać się z konfliktem interesów między mieszkańcami i władzami. Organizacja imprez sportowych i wydarzeń kulturalnych może przynieść korzyści ekonomiczne. Istnieją jednak także problemy związane z regulacjami prawno-podatkowymi oraz sezonowością turystyki, która może wpływać na życie codzienne mieszkańców.

Rozwój

Turystyka miejska jako zagadnienie różnorodne, złożone i dynamiczne wymyka się ścisłym definicjom i analizom, dlatego niektórzy badacze wola posługiwać się węższym pojęciem turystyki wielkomiejskiej. Nie ulega wątpliwości, ze turystyka na obszarach miejskich przyjmująca rozmaite formy (takie jak turystyka krajoznawcza, kulturalna czy imprezowa) stała się w skali globalnej czymś powszechnym. Nie brakuje w europie miast które co roku przyciągają rzesze gości z kraju i zagranicy, a organizacje wielkich imprez, takich jak igrzyska olimpijskie coraz częściej postrzega się jako skuteczny sposób na znaczne zwiększenie napływu turystów zarówno w krótszej jak i dłuższej perspektywie. Na przykład po olimpiadzie w 1992 r. liczba gości odwiedzających Barcelonę niemal się podwoiła, a Sheffield, które w 1991 r. było gospodarzem uniwersjady, w ciągu następnych ośmiu lat zarobiło ok. 30mln. funtów na organizacji kolejnych międzynarodowych zawodów sportowych.

Metody przyciągania turystów przez miasta

W ostatnich latach w sferze turystyki miejskiej nastąpiła pewna subtelna zmiana w relacji pomiędzy popytem a podażą. O ile kiedyś miasta były w stanie wyróżnić swoja ofertę turystyczna i przez tzw. marketing miejsca przyciągnąć konkretny typ zwiedzających, o tyle dzisiaj rynek miejscowości turystycznych jest tak zatłoczony, ze wiele z nich zatraciło swoja wyjątkowość. Turyści mogą teraz do woli przebierać w miejskich ofertach turystycznych w poszukiwaniu najodpowiedniejszego i najbardziej dostępnego zestawu usług oraz atrakcji. Niemal każde miasto stara się bowiem przyciągnąć uwagę potencjalnych zwiedzających. Jeśli weźmiemy pod uwagę zmiany w rozkładzie i sposobach spędzania czasu wolnego, poszerzenia przez biura podróży oferty kilkudniowych wyjazdów, rozpowszechnienie Internetu oraz rozwój sieci transportowej, w tym zwłaszcza pojawienie się w Europie tanich linii lotniczych to możemy powiedzieć ze miasta nastawione na turystykę stały się w pewnym sensie substytucyjne względem siebie. Wymaga to od nich zastosowania nowych strategii uwzględniających dynamikę otoczenia, w którym funkcjonują.

Efekty dla miasta i regionu

Nadrzędnym celem stymulowania turystyki miejskiej jest społeczno-gospodarczy rozwój danego miasta czy regionu. W odniesieniu do obszarów miejskich ostatnio często mówi się o ich ożywianiu. Turystyka służy wówczas za narzędzie wspomagające przeobrażanie centrów miast lub dzielnic portowych z myślą o przyciągnięciu zewnętrznych inwestorów, pobudzeniu wzrostu gospodarczego, przeprowadzeniu modernizacji oraz, szerzej ujmując, zmiany wizerunku miejsca i wzmocnienia jego potencjału marketingowego.

Problem w rozwoju turystyki miast

Wprowadzanie i rozwój turystyki miast jest procesem który musi łączyć ze sobą wiele czynników i spełniać interesy wielu podmiotów. Konflikt interesów to jedna z najczęstszych przyczyn ograniczania rozwoju turystyki miast. Najpowszechniejszym kłopotem jest odmienne podejście władz i mieszkańców co do zjawiska turystyki. Władze bardzo często inwestują w sferę turystyczną, aby uatrakcyjnić miasto dla osób z zewnątrz, przy czym wykorzystują na to środki które według mieszkańców powinny być przekazane na cele poprawiające ich komfort życia. Kolejnym problemem jest charakter jaki nabywa miasto wraz z popularyzacją funkcji turystycznej. Natłok turystów w najatrakcyjniejszych częściach miasta powoduje zabicie ich lokalnej, kameralnej funkcji. Następuje zjawisko zabierania miasta mieszkańcom, co powoduje ogromne napięcia pomiędzy mieszkańcami żyjącymi z turystyki, a tymi którzy mają inne źródła dochodów. Konflikt ten stał się ostatnio popularny między innymi w Barcelonie, gdzie mieszkańcy otwarcie protestują przeciw zbyt dużej liczbie turystów .

Inną barierą jest działanie organów państwa w zakresie promocji turystyki miast. Uregulowanie odpowiednich aktów prawnych, zważanie na prawo europejskie, czy współpraca samorząd-władza centralna często hamuje tempo rozwoju turystyki miast, gdyż ta stosunkowo nowa odnoga turystki potrzebuje stabilnej koncepcji społeczno-gospodarczej oraz stabilnej sytuacji prawnej, by efektywnie działać. Nieefektywność w działaniu państwa na rzecz turystyki jest z kolei następnym powodem nieufności mieszkańców miast co do inwestycji związanych ściśle z turystyką .

Następnym ograniczeniem jest sezonowość turystyki miast. Powoduje ona problemy związane z oceną liczby użytkowników bazy noclegowej, sanatoryjnej, gastronomicznej, a także handlu oraz infrastruktury technicznej. Wiąże się to siłą rzeczy z niestabilnością liczby miejsc pracy, a także sezonowym dużym obciążeniem infrastruktury drogowej, obniżającym atrakcyjność oferty miasta, ale przede wszystkim powodującym pogorszenie w sezonie warunków życia mieszkańców, które wraca do normy wraz z końcem sezonu turystycznego .

Turystyka miejska — artykuły polecane

Sezonowość popytu turystycznego — Turystyka rowerowa — Funkcje turystyki — Konsekwencje rozwoju turystyki — Suburbanizacja — Turystyka biznesowa — Szlak turystyczny — Turystyka — Sport zimowy

Bibliografia

• Ashworth G., Page S. (2011), Urban tourism research: Recent progress and current paradoxes, Tourism Management, 32(1)
• Bramwell B. (1998), User satisfaction and product development in urban tourism, Tourism Management, 19(1)
• Czarnecki B. (2015), Turystyka jako czynnik rozwoju miasta, Białystok
• Douglas, N., & Derrett, R. (2001.) Special interest tourism. John Wiley and Sons Australia, Ltd
• Edwards D., Griffin T., Hayllar B. (2008), Urban tourism research: developing an agenda., Annals of Tourism Research, 35(4), 1032-1052
• Law C. (1993), Urban tourism: attracting visitors to large cities, Mansell Publishing Limited
• Maitland R., Ritchie B. (red.) (2009), City tourism: National capital perspectives, Cabi
• Pender L., Sharpley R. (2008), Zarządzanie turystyką, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Szubert-Zarzeczny U. (2012), Turystyka na obszarach miejskich uwarunkowania rozwoju narzędzia promocji, Katowice
• Żabińska T. (2012), Turystyka w dużych miastach metropoliach. Wybrane problemy rozwoju i zarządzania, Katowice

Autor: Dariusz Stachura Michał Kapusta