Wydatki niewygasające

Wydatki niewygasające wynikają z ustalenia Rady Ministrów jako odstępstwo od zasady, iż kwoty wydatków niezrealizowanych przed upływem roku budżetowego wygasają. "Wydatkiem budżetowym jest każde przeznaczenie środków publicznych, których nie można zaliczyć do rozchodów". Za wydatek niewygasający można także uznać praktycznie każdy wydatek budżetu, bardzo często na skutek uchwał organu stanowiącego wydatkami takimi stają się niektóre roczne limity na wydatki inwestycyjne. Wydatki publiczne odzwierciedlają realizację celów, zadań i funkcji władzy publicznej będących wynikiem przepisów prawa, programów politycznych oraz planów polityki finansowej (A. Michalec 2016, s. 25)

Jak podaje Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 o finansach publicznych art. 211. "Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest rocznym planem dochodów, wydatków i przychodów wraz z rozchodami tej jednostki". Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest uchwalany na rok budżetowy pokrywający się z rokiem kalendarzowym. Podstawą gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego w danym roku jest uchwała budżetowa, która składa się z budżetu jednostki samorządu terytorialnego i załączników (Dz. U. 2016 poz. 1870 Art. 211)

Wydatki wynikające z budżetu jednostki samorządu terytorialnego mają charakter limitu rocznego. Stanowią upoważnienie do zaciągania zobowiązań i dokonywania płatności finansowych do końca danego roku budżetowego. Tak więc z dniem 31 grudnia upływa prawo do dokonywania wydatków zaplanowanych w budżecie i planach finansowych jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego - wynika wygaśnięcie niewykonanych wydatków.

TL;DR

Wydatki niewygasające to wydatki budżetowe, które nie wygasają przed upływem roku budżetowego. Mogą być to m.in. wydatki inwestycyjne. Regulacje prawne dotyczące wydatków niewygasających znajdują się w ustawie o finansach publicznych. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może ustanowić wydatki niewygasające poprzez uchwałę, która musi zawierać określone elementy. Wydatki niewygasające obowiązują w roku kolejnym równolegle do budżetu rocznego.

Regulacje prawne wydatków niewygasających

Wydatki niewygasające regulują przede wszystkim ustawy o finansach publicznych Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r o finansach publicznych Dz. U. 2016 poz. 1870

• Art. 1. Ustawy przedstawia przepisy ogólne mówiące o zakresie, zasadach i funkcjonowaniu jednostek budżetowych, instytucji gospodarki budżetowej i państwowych funduszy celowych.
• art. 171. Ustawy o finansach publicznych mówi przeniesieniu wydatków polegające na zmniejszeniu lub zwiększeniu ich jednorazowo o kwotę powyżej 100 tys. zł ze zgodą Ministra Finansów. "O podjętych decyzjach ministrowie informują niezwłocznie Radę Ministrów, która może uchylić decyzje ministra"
• Art. 173. Reguluje niewykorzystanie środków z budżetu państwa przeznaczonych na finansowanie programów wieloletnich, które z zastrzeżeniem ust. 2, mogą być wykorzystane na inne cele za zgodą i decyzją Rady Ministrów.
• Art. 211. Określa budżet jednostki samorządu terytorialnego, jego plany i zadania.
• Art. 263. O niezrealizowanych kwotach wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Zasady uchwalenia wydatków niewygasających

Wyjątkiem od działania zasady wygasania limitów wydatków rocznych, jest przedstawiona w art. 263 ustawy o finansach publicznych, możliwość ustanowienia tzw. wykaz wydatków niewygasających. Według ustawy organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego musi podjąć uchwałę dotyczącą wykazu wydatków budżetu, które staną się wydatkami niewygasającymi, które nie wygasną z upływem roku budżetowego i można będzie podjąć ich realizację w roku następnym. A także określić dzień roku następnego, do którego wolno zaciągać związane z nimi zobowiązania i dokonywać tych wydatków natomiast nie dłuższe niż do dnia 30 czerwca następnego orku budżetowego (Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r o finansach publicznych)

Po ustaleniu takiego wykazu, na koniec roku, wydatki takie stają się samodzielnym planem. Z końcem roku w celu sfinansowania tych wydatków, zabezpiecza się środki poprzez przeniesienie środków finansowych z rachunku podstawowego budżetu na odrębne subkonta prowadzone dla takiego wydatku. Wydatki niewygasające obowiązują w roku kolejnym równolegle do budżetu rocznego.

W skutek pewnych okoliczności takich jak: złe warunki atmosferyczne lub nieprzewidziana awaria związana ze sprzętem, zachodzi konieczność realizacji wydatków związanych z zadaniami po upływie roku budżetowego. "Dzięki instytucji wydatków niewygasających jednostka samorządu terytorialnego nie musi planować wydatków na te zadania w każdorocznym budżecie" (A. Nowosławska-Cwynar 2011, s. 29)

Rozwiązaniem alternatywnym, do ustanowienia wydatków niewygasających, jest zaplanowanie stosownych limitów, dla danej grupy wydatków, w nowym budżecie. Jednakże w sytuacji takiej ich finansowanie odbywa się w miarę posiadanych środków na podstawowym rachunku budżetu i jest podporządkowane ustaleniom harmonogramu wykonania budżetu. Jeśli po zakończeniu realizacji zadania czy też po upływie czasu, na który ustalono wydatki niewygasające, na wyodrębnionym subkoncie pozostają środki finansowe, winny być one przelane na rachunek dochodów budżetu, co z kolei spowoduje wzrost dochodów budżetu roku bieżącego.

Zawartość uchwały o wydatkach niewygasających

Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podejmując uchwałę w sprawie wydatków niewygasających posiada wyłączną kompetencję. Uchwała musi zawierać stałe elementy:

1. Wskazanie kwoty wydatków, które nie wygasają,
2. Określenie udzielanego zamówienia publicznego, gdzie wydatki te są bezpośrednio związane,
3. Przedstawienie ostatecznego terminu zrobienia każdego wydatku (maksymalny termin wydatków),
4. Ustalenia, wykaz planu finansowego wydatków na działy, rozdziały i z wyodrębnieniem wydatków majątkowych.

Terminy podjęcia uchwały dotyczącej ustalenia wykazy wydatków niewygasających do końca roku to termin zawity i nie podlega przedłużeniu (Z. Prusek 2016, s. 1-4)

Wydatki niewygasające — artykuły polecane

Układ wykonawczy budżetu — Wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego — Uchwała budżetowa — Absolutorium — Budżet — Prowizorium budżetowe — Budżet partycypacyjny — Burmistrz — Regionalne izby obrachunkowe

Bibliografia

• Malinowska E., Misiąg W. (2002). Finanse publiczne w Polsce. Przewodnik wyd. oddk Gdańsk
• Malinowska-Misiąg E., Misiąg W. (2006). Finanse publiczne w Polsce, LexisNexis, Warszawa-Rzeszów
• Michalec A. (2016). Wydatki niewygasające, "Finanse Publiczne", nr 12
• Nowosławska-Cwynar A. (2011). Wydatki niewygasające - uregulowania prawne a orzecznictwo, "Budżet Samorządu Terytorialnego" Zeszyt 18
• Prusek Z. (2016). Uchwała nr XXX/154/2016, "Uchwała Rady Gminy Białaczów"
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych Dz.U. 2009 nr 157 poz. 1240

Autor: Katarzyna Szlachta, Małgorzata Syguła

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.