Uchwała budżetowa

Uchwała budżetowa jest aktem prawnym podejmowanym przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, z zachowaniem wymogów procedury budżetowej, który zawiera regulację podstawowych zagadnień finansów jednostki samorządu terytorialnego w roku kalendarzowym.

Uchwała budżetowa zawiera: 1) budżet - plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów jednostki samorządu terytorialnego, 2) załączniki.

TL;DR

Uchwała budżetowa to akt prawny, który reguluje finanse jednostki samorządu terytorialnego w danym roku kalendarzowym. Zawiera plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów. Uchwała określa również zasady prowadzenia gospodarki finansowej i może upoważniać zarząd do zaciągania kredytów i dokonywania zmian w budżecie. Załączniki do uchwały zawierają m.in. zestawienie dotacji i plany kosztów. Uchwała budżetowa nie jest aktem powszechnie obowiązującym, a jej wykonanie jest oceniane przez organ stanowiący.

Zawartość uchwały

Szacowane wartości i postanowienia w uchwale budżetowej: 1) planowane dochody i wydatki budżetu JST, z podziałem na bieżące i majątkowe; 2) planowany deficyt (oraz źródła jego pokrycia) lub nadwyżka (oraz jej przeznaczenie) budżetu JST; 3) planowane przychody i rozchody budżetu jednostki samorządu terytorialnego; 4) górna granica kwotowa na zaciągane kredyty i pożyczki oraz emitowane papiery wartościowe na pokrycie: przejściowego deficytu budżetowego JST jeśli wystąpi w ciągu roku, planowanego deficytu, spłaty rat kredytów i wykup obligacji, własnej części finansowania projektów unijnych; 5) wydatki na dany roku budżetowy wynikające z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez jednostkę samorządu terytorialnego; 6) szczegółowe zasady wykonywania budżetu JST, wynikające z odrębnych ustaw; 7) reguły prowadzenia gospodarki finansowej jednostkę pomocniczą w zakresie budżetu gminy; 8) odrębne postanowienia, które są wymagane przez organ stanowiący JST.

Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może upoważnić zarząd do: 1) zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania papierów wartościowych na pokrycie: przejściowego deficytu budżetowego JST jeśli wystąpi w ciągu roku, planowanego deficytu, spłaty rat kredytów i wykup obligacji, własnej części finansowania projektów unijnych; 2) dokonywania szczególnych zmian w budżecie (art. 258. Ustawy o finansach publicznych).

W uchwale budżetowej zamieszcza się wyłącznie przepisy związane z wykonywaniem budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Załączniki do uchwały budżetowej zawierają: 1) zestawienie kwot dotacji, które są planowane do udzielenia z budżetu jednostki samorządu terytorialnego; 2) plan dochodów i wydatków specjalnie wydzielonego rachunku dochodów samorządowych jednostek budżetowych, które prowadzą działalność na podstawie prawa oświatowego; 3) plany kosztów oraz przychodów zakładów budżetowych.

Ustalenia

Ustalenia zastrzeżone dla uchwały budżetowej:

1. postanowienia o prognozowanych dochodach jednostki samorządu terytorialnego, określonych w uchwale, według najważniejszych źródeł i działów klasyfikacji budżetowej,
2. postanowienia o planowanych wydatkach budżetu jednostki samorządu terytorialnego w podziale na działy i rozdziały klasyfikacji budżetowej, z wyróżnieniem:

• wydatków bieżących z wyróżnieniem: wynagrodzeń i pochodnych od wynagrodzeń, dotacji, wydatków na obsługę długu jednostki samorządu terytorialnego, wydatków z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez tą jednostkę,
• wydatków majątkowych: wydatków inwestycyjnych, zakupów inwestycyjnych oraz wydatków kapitałowych np. poprzez zwiększenie udziału w spółkach,

1. ustalenia dot. źródeł pokrycia deficytu budżetowego lub o przeznaczeniu planowanej nadwyżki budżetowej jednostki samorządu terytorialnego,
2. ustalenia o wyodrębnionych dochodach i wydatkach, związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych tej jednostce,
3. ustalenia o wyodrębnionych dochodach i wydatkach, związanych z realizacją zadań wspólnych realizowanych w drodze umów lub porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego,
4. ustalenia o wyodrębnionych wydatkach, które związane są z wieloletnimi programami inwestycyjnymi oraz o wydatkach na programy i projekty realizowane ze środków pochodzących z Unii Europejskiej,
5. w przypadku budżetów gmin i województw, wyodrębnione dochody z tytułu opłat za sprzedaż napojów alkoholowych oraz wydatki, na związany z nimi program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz program przeciwdziałania narkomanii,
6. ustalenia o zakresie i kwotach, udzielanych z budżetu, dotacji przedmiotowych oraz dotacji inwestycyjnych dla zakładu budżetowego,
7. inne ustalenia dotyczące dotacji z budżetu,
8. ustalenia o planach przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych oraz planach przychodów i wydatków funduszy celowych, a także o planach dochodów własnych jednostek budżetowych i wydatków nimi finansowanych,
9. ustalenia dot. limitów dla nowych zobowiązań w przedmiocie zaciągnięcia nowego długu publicznego,
10. limity dla zobowiązań zaciąganych w roku budżetowym a płatnych z budżetu roku następnego, które są niezbędne dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania jednostki samorządu terytorialnego,
11. upoważnienia w zakresie zaciągania umów związanych z włączonymi do uchwały budżetowej, limitami dla zobowiązań z tytułu wieloletnich programów inwestycyjnych.

Charakterystyka

W praktyce budżetowej ostatnich lat przyjęło się że w uchwale budżetowej zamieszczane są upoważnienia organu wykonawczego do udzielania pożyczek, poręczeń i gwarancji w roku budżetowym. Bardzo często towarzysząca projektowi budżetu wstępna prognoza kwoty długu jednostki samorządu terytorialnego przyjmowana jest przez organ stanowiący, jako załącznik do uchwały budżetowej.

Uchwała budżetowa jednostki samorządu terytorialnego, powinna zostać uchwalona do końca roku poprzedzającego rok budżetowy, którego ona dotyczy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, uchwałę tą można uchwalić w bieżącym roku budżetowym - nie później niż do dnia 31 stycznia. W takiej sytuacji podstawą prowadzenia gospodarki finansowej w jednostce samorządu terytorialnego jest projekt uchwały budżetowej przedłożony organowi stanowiącemu samorządu i regionalnej izbie obrachunkowej. Dochody i wydatki wykonane (na podstawie projektu) przed uchwaleniem budżetu należy wówczas odpowiednio uwzględnić w uchwalanej po dniu 1 stycznia uchwale budżetowej.

Uchwała budżetowa nie jest aktem normatywnym powszechnie obowiązującym. Adresatem i wykonawcą ustaleń uchwały budżetowej jest organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego.

Ustalenia finansowe uchwały budżetowej, uszczegóławiane są przez organ wykonawczy za pomocą układu wykonawczego budżetu. Wykonanie rocznej uchwały budżetowej, przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego, poddane jest ocenie ze strony organu stanowiącego, w ramach absolutorium budżetowego.

Uchwała budżetowa — artykuły polecane

Wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego — Budżet — Wydatki niewygasające — Układ wykonawczy budżetu — Rachunkowość budżetowa — Regionalne izby obrachunkowe — Obligacje komunalne — Urząd wojewódzki — Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

Bibliografia

• Leszczyńska-Konczanin B. (2016), Metodyka opracowywania, tryb zatwierdzania oraz wykonanie budżetów przez polskie gminy, Studia Oeconomica Posnaniensia, nr 4
• Malinowska E., Misiąg W. (2002), Finanse publiczne w Polsce. Przewodnik, ODDK, Gdańsk
• Malinowska-Misiąg E., Misiąg W. (2006), Finanse publiczne w Polsce, Lexis Nexis, Warszawa
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych Dz.U. 2009 nr 157 poz. 1240
• Zawora J. (2014), Obligacje komunalne jako zewnętrzne źródło finansowania zadań jednostek samorządu terytorialnego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki finansowe. Ubezpieczenia, nr 65

Autor: Katarzyna Szlachta, Jan Malinowski

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.