Różnice kursowe

Księgi rachunkowe należy prowadzić w walucie polskiej (art. 9 oraz art. 23 ust.3 ustawy o rachunkowości). Transakcje zawierane w walucie obcej powinny być przedstawione w formie zapisu dającego możliwość ustalenia wartości transakcji w walucie obcej jak i polskiej. Wartość transakcji wylicza się poprzez przemnożenie kwoty wyrażonej w walucie obcej przez kurs tej waluty w stosunku do złotego. Różnice wynikające ze zmian kursów walut w stosunku do waluty polskiej dla potrzeb prawa podatkowego lub bilansowego, warunkujące prawidłowe rozliczenie płatności nazywamy różnicami kursowymi.

TL;DR

Artykuł omawia zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych w walucie obcej i konieczność przeliczania transakcji na walutę polską. Przedstawione są różnice kursowe bilansowe i podatkowe oraz metody wyceny rozchodu walut. Różnice kursowe dodatnie zalicza się do przychodów finansowych, a ujemne do kosztów finansowych. W przypadku podatku dochodowego, uwzględnia się jedynie różnice kursowe zrealizowane. Przykład ilustruje obliczenie różnic kursowych przy zakupie materiału w walucie obcej.

Różnice kursowe bilansowe

Występują przy wycenie walut obcych na dzień bilansowy i powinny być wyksięgowane na początku następnego okresu. Do ewidencji rozrachunku walutowego korzystamy z kont zespołu 1 "Rachunek bankowy walutowy" albo "Inne rachunki bankowe - walutowe". Do tych kont księgi głównej tworzona może być analityka w której przypisuje się walutę. Jeżeli podmiot gospodarczy nie korzysta z konta walutowego, a ma do rozliczenia transakcję w walucie obcej, może ją wykazać na koncie "Rachunek bankowy (bieżący)". Gdy tak wygląda sytuacja to zlecone zostaje bankowi automatyczne przeliczenie wpłaconych środków pieniężnych po własnym kursie kupna, natomiast przy wypłacie po kursie sprzedaży (art 30 ust.2 pkt 1 ustawy o rachunkowości). Innymi słowy - trakcie roku obrachunkowego ujmuje się je w księgach rachunkowych po kursie kupna lub sprzedaży (z dnia dokonania transakcji) banku z którego korzysta dany podmiot gospodarczy.

Kiedy korzystamy z kont walutowych to wpływy walut w trakcie roku obliczamy według kursu średniego NBP, obowiązującego z dnia poprzedzającego wpływ waluty, natomiast rozchód walut wycenia się według wybranej metody.

Metody wyceny:

• zgodnie z zasadą - FIFO - pierwsze przyszło, pierwsze wyszło (w przypadku wyceny FIFO kursem historycznym nie wystąpią na rachunku walutowym różnice kursowe)
• zgodnie z zasadą - LIFO - ostatnie przyszło pierwsze wyszło
• średnią ważoną

Istnieje możliwość ustalenia kursu wyceny rozchodu pomiędzy kursem historycznym - to kurs w przeddzień wpływu walutowego, a kursem bieżącym - to średni kurs Narodowego Banku Polskiego z dnia poprzedzającego transakcję. Decyzja o wyborze konkretnej metody należy do kierownika jednostki. Sposób wyceny, który został wybrany należy dopisać do polityki rachunkowości. Powstałe dodatnie różnice kursowe zaliczane są do przychodów finansowych a ujemne do - kosztów finansowych. Ujemne różnice kursowe związane z wyceną na dzień bilansowy zmniejszają zysk bilansowy, ale nie zmniejszają dochodu do opodatkowania.

Różnice kursowe podatkowe

Różnice kursowe podatkowe - są ustalane, biorąc pod uwagę kryterium finalizacji rozliczeń kursowych i dzielą się na:

1. Zrealizowane - powstają w momencie uregulowania rozrachunków lub sprzedaży udziałów, papierów wartościowych i środków pieniężnych.

2 Niezrealizowane - różnice kursowe tylko wycenione czyli faktycznie niezapłacone i nie zrealizowane, powstałe w związku z wyceną bilansową różnic kursowych nie uregulowanych do końca roku obrachunkowego: rozrachunków, pożyczek i kredytów, a także środków pieniężnych w kasie i na rachunku bankowym.

Dla celów podatkowych uwzględnia się jedynie różnice kursowe zrealizowane zgodnie z art. 15a ustawy o podatku dochodowym osób prawnych. Różnice kursowe mogą być:

• dodatnie (przychody podatkowe) - powstają kiedy wartość przychodu w dniu jego otrzymania jest wyższa od wartości należnej w walucie obcej po wymianie na złote według średniego kursu NBP z ostatniego dnia roboczego przed dniem uzyskania przychodu, przeliczonego według użycia zaistniałego kursu waluty z tego dnia.
• ujemne (koszty uzyskania przychodów) - powstają kiedy wartość przychodu w dniu jego otrzymania jest niższa od wartości należnej w walucie obcej po wymianie na złote według średniego kursu NBP z ostatniego dnia roboczego przed dniem uzyskania przychodu, przeliczonego według użycia zaistniałego kursu waluty z tego dnia

Zatem różnice kursowe dodatnie należy rozliczyć na dobro przychodów finansowych, ujemne do kosztów uzyskania przychodów. Dla celów podatku dochodowego są uwzględniane kwoty netto zarówno przychodów jak i kosztów, różnice w kwocie VAT są indyferentne czyli nie mają wpływu na podatek.

Przykład

Przedsiębiorca kupił materiał od kontrahenta ze Słowacji na kwotę 1000 EUR. Dokument sprzedaży został wystawiony w dniu 17.05.2017. Przedpłata została dokonana przelewem w dniu 10.05.2017.

• średni kurs walut NBP z dnia 17.05.2017 to 1 EUR= 4.1912 PLN (Sprawdzamy w tabeli kursów średnich walut obcych NBP)

1000 EUR x 4,1912= 4191,20 PLN

• średni kurs walut NBP z dnia 10.05.2017 to 1 EUR=4.2155 (Sprawdzamy w tabeli kursów średnich walut obcych NBP)

1000 EUR x 4,2155= 4215,50 PLN

• Obliczamy teraz różnicę pomiędzy datą wystawienia faktury a datą zapłaty

4191,20-4215,50=-24,30 PLN

Różnice kursowe wynoszą -24,30 PLN

Różnice kursowe wyszły ujemne ewidencjonujemy je jako koszty finansowe

Różnice kursowe — artykuły polecane

Wycena zagranicznych środków pieniężnych — Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego — Rozliczenia międzyokresowe przychodów — Wycena bilansowa — Wycena aktywów finansowych — Przychody finansowe — Inne inwestycje krótkoterminowe — Odpisy aktualizujące należności — Koszty finansowe

Bibliografia

• Chałupczak J. (2016), Rachunkowość finansowa zbiór zadań z rozwiązaniami, ODDK - Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk
• Drągowski A. (2006), Podatki - zbiór ujednoliconych przepisów, Wydawnictwo Drągowski, Warszawa
• Gierba B. (red.) (2016), Rachunkowość finansowa, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa
• Kubacki R. (2006), Koszty uzyskania przychodów w podatkach dochodowych, Unimex, Wrocław
• Lew A. (2015), Badanie przez biegłego rewidenta przychodów i kosztów jako elementów podatnych na oszustwa księgowe, Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Nr 399
• Olchowicz I., Tłaczała A. (2015), Sprawozdawczość finansowa według krajowych i międzynarodowych standardów, Difin, Warszawa
• Zbaraszewska A. (2011), Noty wykorzystywane przy sporządzaniu rachunku przepływów pieniężnych metodą pośrednią, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki finansowe. Ubezpieczenia, nr 41

Autor: Paulina Blukacz, Agnieszka Pabian

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.