Alimenty

Alimenty - świadczenie w pieniądzu lub naturze wynikającego z obowiązku alimentacyjnego. Przez obowiązek alimentacyjny należy rozumieć obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby również środków wychowania . Generalną zasadą jest, iż uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych jest ten, kto znajduje się w niedostatku. Wyjątkiem od tej reguły obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie

Wartym do zapamiętania aspektem jest fakt, iż w przypadku, np. osiągnięcie pełnoletności przez dziecko obowiązek alimentacyjny nie ulega przerwaniu. W przypadku płacenia alimentów nie ma granicy dotyczącej wieku. Częstym przypadkiem są dzieci, które zakańczając 18 rok życia kontynuują naukę, ale nie podejmują w tym czasie zatrudnienia więc nie są w stanie samodzielnie się utrzymać. Jeżeli dochód z majątku, który posiada dziecko jest wystarczający na pokrycie kosztów związanych z potrzebami dziecka, rodzice nie są zobowiązani do uiszczania płatności z tytułu alimentów. Sytuacjami wyjątkowymi, kiedy rodzice mogą uchylić się od świadczeń są sytuacje w których:

• jest to dla rodziców nadmierny koszt wiążący się ze znacznym pogorszeniem ich sytuacji finansowej,
• dziecko nie wykazuje chęci i zaangażowania w próbę samodzielnego uzyskania dodatkowej pracy bądź źródła dochodu, które pomoże mu się usamodzielnić.

TL;DR

Artykuł omawia pojęcie alimentów, ich wysokość, zmianę wysokości, oraz obowiązek alimentacyjny między małżonkami, rodzicami a dziećmi, oraz innymi członkami rodziny. Artykuł podaje również informacje dotyczące dowodów w sprawie o alimenty oraz sytuacji, w których obowiązek alimentacyjny może się zakończyć.

Wysokość alimentów

Suma pieniężna przeznaczona na osobę, która nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać uzależniona jest od dwóch czynników:

• potrzeba osoby uprawnionej do otrzymania świadczeń alimentacyjnych (koszty związane z jedzeniem, odzież, wizyty lekarskie, lekarstwa, książki, wyprawka szkolna)
• możliwości finansowe osób zobligowanych do płacenia alimentów
• liczby dzieci (lub innych osób), które mają prawo otrzymywania alimentów od tego rodzica
• dochody dziecka (jeśli istnieją)

Każde dziecko (jednego rodzica) ma takie same prawa, niezależnie od pochodzenia (czy pochodzi ono ze związku małżeńskiego czy nie, bądź czy jest to dziecko z pierwszego czy też z drugiego małżeństwa). Wysokości świadczeń alimentacyjnych są ustalane na podstawie minimalnych stawek alimentów. Obliczenia na podstawie czynników pokazują jaki procent stawki minimalnej musi zapłacić rodzic w związku z alimentami.

Dowody w sprawie o alimenty Sprawa dotycząca przyznania alimentów, może być traktowana jak każda inna sprawa cywilna. Okazanie dowodu może być przedstawione w formie dokumentu, bądź zeznań świadków, a także w postaci opinii biegłych, przesłuchaniu stron czy np. dowodu z badania krwi

Zmiana wysokości alimentów

Prawo dopuszcza możliwość zmiany wysokości płaconych świadczeń alimentacyjnych jak również ich uchylenia. Sytuacja, która będzie dobrze uzasadniona może odnosić się do np. choroby dziecka i ewentualne koszty mające na celu zakup lekarstw bądź pokrycia kosztów leczenia, większe koszty związane z edukacją dziecka, większe dochody rodzica, które pozwalają na płacenie wyższych świadczeń alimentacyjnych. Sytuacja w której dochód dziecka jest wystarczający aby utrzymało się ono samo jest możliwość złożenia pozwu do sądu o uchylenie alimentów.

Obowiązek alimentacyjny

Obowiązek alimentacyjny istnieje pomiędzy:

• małżonkami
• ex-małżonkami (decyduje przypisanie winy w orzeczeniu rozwodowym)
• krewnymi w linii prostej
• osobami związanymi stosunkiem przysposobienia

Należy również pamiętać, iż obowiązek alimentacyjny ma charakter wzajemny tzn., że jeżeli jedna osoba jest potencjalnie zobowiązana z tytułu alimentów wobec drugiej osoby, to ta druga osoba jest również potencjalnie związana z tytułu alimentów wobec pierwszej. Decyduje tu znajdowanie się w niedostatku.

Alimenty między małżonkami

Jeżeli jeden z małżonków został uznany winnym rozkładu pożycia małżeńskiego ma on dużo gorszą sytuację z perspektywy spłacenia należności alimentacyjnych. Osoba ta nie może żądać alimentów od drugiego małżonka, który w tym wypadku jest niewinny. Małżonkowie, którzy są po rozwodzie mają obowiązek płacić należności alimentacyjne do momentu:

• śmierci jednego z małżonków
• zawarcia innego związku małżonka, który zobowiązany jest do płacenia alimentów
• upływu 5 lat od daty rozwodu (jeżeli winny małżonek jest płatnikiem alimentów)

Zawarcie związku przez jednego z małżonków nie ma bezpośredniego związku z możliwością niepłacenia alimentów, natomiast może wpłynąć na wysokość świadczeń alimentacyjnych. Sytuacją wyjątkową w przypadku przedłużenia okresu 5 lat od orzeczenia rozwodu jest, np. wypadek, przez który małżonek nie jest zdolny do podjęcia zatrudnienia, bądź nie jest on w stanie samodzielnie się utrzymać. Każda sprawa jest rozpatrywana indywidualnie przez Sąd.

Kiedy alimenty płacą dziadkowie i rodzeństwo?

W przypadku kiedy nie ma możliwości uzyskania alimentów od rodziców, można uzyskać je od innych członków rodziny, np. dziadkow, dorosłego rodzeństwa dziecka. Na pierwszym miejscu do pokrywania świadczeń zobowiązani są oczywiście rodzice, natomiast jeżeli nie są w stanie pokryć takich kosztów istnieje możliwość uzyskania świadczenia w kolejności od dziadków, a jeżeli takowych nie ma bądź nie są w stanie następnie można ubiegać się o alimenty u starszego rodzeństwa dziecka (Mowa tu tylko i wyłącznie o rodzeństwie samego dziecka, nie ma możliwości, że taki obowiązek spadnie na przyrodnie rodzeństwo).

Nałożenie obowiązku alimentów może zaistnieć w sytuacji śmierci obojga rodziców, bądź w sytuacji kiedy rodzice nie są w stanie (musi być tu przedłożone sensowne usprawiedliwienie niemożności uiszczenia świadczeń, natomiast nie są konieczne dowody) pokryć kosztów związanych z alimentami, obowiązek ten kończy się natomiast w sytuacji kiedy dziecko trafi do rodziny zastępczej lub będzie adoptowane.

W sytuacji gdy rodzic nie jest w stanie pokrywać całości kosztów alimentacyjnych, w pozwie można zażądać aby spłacał on część kwoty niezbędnej do pokrycia kosztów, a drugą część żądać od dziadków dziecka. Dziadkowie w przypadku, kiedy płacą alimenty na dziecko, w późniejszym okresie mogą żądać zwrotu wpłaconych alimentów ze strony rodziców dziecka. Obowiązek dziadków kończy się z chwilą gdy rodzic zmieni swoją sytuacje majątkową, np. podejmie pracę.

Alimenty — artykuły polecane

Zasiłek rodzinny — Świadczenie pielęgnacyjne — Zasiłek pielęgnacyjny — Źródła powstawania stosunku pracy — Urlop szkoleniowy — Dodatki do wynagrodzeń — Wniosek o urlop — Emerytura częściowa — Urlop

Bibliografia

• Chełstowska A. (2016), Alimenty na dzieci - diagnoza polskiego systemu i przegląd praktyk zagranicznych, Fundacja Instytut Spraw Publicznych, Warszawa
• Ignatowicz J. (1996), Prawo rodzinne - zarys wykładu, PWN, Warszawa
• Krajowy Rejestr Długów (2016), Raport z sondażu CATIBUS dla Krajowego Rejestru Długów - Postawy Polaków wobec niepłacenia alimentów
• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
• Winiarz J. (1996), Prawo rodzinne, PWN, Warszawa

Autor: Paweł Zygar, Ewelina Borsa