Cele polityki pieniężnej: Różnice pomiędzy wersjami
m (Infobox update) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''[[Polityka]] pieniężna''' odrywa kluczową rolę, poprzez [[udział]] w realizacji polityki gospodarczej państwa. [[Cele]] polityki pieniężnej to oczekiwany stan do którego dąży [[bank centralny]], stosując [[instrumenty polityki pieniężnej]] zgodnie z przyjętą strategią. Na poziom cen wpływa ilość pieniądza w gospodarce. W związku z tym przyjmuje się, że utrzymanie stabilności [[cena|cen]], jest głównym celem polityki pieniężnej. Istnieją jeszcze inne cele, wśród nich wyróżnia się trzy grupy: strategiczne, pośrednie i operacyjne (P. Niczyporuk 2011, s. 129). | |||
==TL;DR== | |||
Artykuł opisuje cele polityki pieniężnej, w tym utrzymanie stabilności cen, wysoki poziom zatrudnienia, wzrost gospodarczy i stabilność kursu walutowego. Bank centralny przyjmuje cele finalne i pośrednie, które są osiągalne za pomocą instrumentów polityki pieniężnej. Cel operacyjny jest zmienną krótkoterminową zależną od przyjętego celu pośredniego. Bank centralny kontroluje stopy procentowe i agregaty pieniężne. | |||
==Cele polityki pieniężnej== | ==Cele polityki pieniężnej== | ||
*'''Wysoki poziom zatrudnienia''' | * '''Wysoki poziom zatrudnienia''' | ||
Na poziom [[zatrudnienie|zatrudnienia]] [[bank centralny]] nie ma bezpośredniego wpływu, ale wywiera pośredni wpływ poprzez stopę procentową pieniądza oraz wielkość podaży. [[Rząd]] i parlament ma większy wpływ na kształtowanie poziomu zatrudnienia. | Na poziom [[zatrudnienie|zatrudnienia]] [[bank centralny]] nie ma bezpośredniego wpływu, ale wywiera pośredni wpływ poprzez stopę procentową pieniądza oraz wielkość podaży. [[Rząd]] i parlament ma większy wpływ na kształtowanie poziomu zatrudnienia. | ||
* '''Wzrost gospodarczy''' | * '''Wzrost gospodarczy''' | ||
Tak jak w przypadku poziomu zatrudnienia, polityka pieniężna ma jedynie wpływ pośredni na [[wzrost gospodarczy]]. Bank centralny, poprzez zmniejszenie stopy procentowej, może zainicjować [[inwestowanie]] ze strony przedsiębiorstw. Kształtowanie polityki pieniężnej przez [[podaż]] pieniądza oraz stopy procentowej wpływają na wzrost gospodarczy. Jeśli nastąpi tylko wzrost podaży pieniądza, doprowadzi to do wzrostu inflacji, która może zaszkodzić gospodarce. | Tak jak w przypadku poziomu zatrudnienia, polityka pieniężna ma jedynie wpływ pośredni na [[wzrost gospodarczy]]. Bank centralny, poprzez zmniejszenie stopy procentowej, może zainicjować [[inwestowanie]] ze strony przedsiębiorstw. Kształtowanie polityki pieniężnej przez [[podaż]] pieniądza oraz stopy procentowej wpływają na wzrost gospodarczy. Jeśli nastąpi tylko wzrost podaży pieniądza, doprowadzi to do wzrostu inflacji, która może zaszkodzić gospodarce. | ||
* '''Stabilność poziomu cen''' | * '''Stabilność poziomu cen''' | ||
Stabilność poziomu cen jest celem najbliższym bankom centralnym, ponieważ związany jest z kategorią [[pieniądz|pieniądza]]. Poprzez [[kontrolowanie]] stopy wzrostu cen, czyli inflacji, bank centralny ma wpływ na chęć inwestowania i kredytowania. | Stabilność poziomu cen jest celem najbliższym bankom centralnym, ponieważ związany jest z kategorią [[pieniądz|pieniądza]]. Poprzez [[kontrolowanie]] stopy wzrostu cen, czyli inflacji, bank centralny ma wpływ na chęć inwestowania i kredytowania. | ||
*'''Stabilność kursu walutowego''' | * '''Stabilność kursu walutowego''' | ||
Cel stabilności [[kurs walutowy|kursu walutowego]] nie jest celem nadrzędnym, któremu jest podporządkowana [[podaż pieniądza]]. Gdyż poziom kursu walutowego zależy od wielu zewnętrznych czynników (T. Gruszecki 2004, s. 132-137). | Cel stabilności [[kurs walutowy|kursu walutowego]] nie jest celem nadrzędnym, któremu jest podporządkowana [[podaż pieniądza]]. Gdyż poziom kursu walutowego zależy od wielu zewnętrznych czynników (T. Gruszecki 2004, s. 132-137). | ||
<google>n</google> | |||
==Rodzaje celów banku centralnego== | ==Rodzaje celów banku centralnego== | ||
*'''[[Cel]] finalny (strategiczny) polityki pieniężnej''' | * '''[[Cel]] finalny (strategiczny) polityki pieniężnej''' | ||
Jest najważniejszym celem polityki pieniężnej banku centralnego, kształtującym długookresową sytuację makroekonomiczną gospodarki. | Jest najważniejszym celem polityki pieniężnej banku centralnego, kształtującym długookresową sytuację makroekonomiczną gospodarki. | ||
Banki centralne mogą wyznaczać jako cel finalny: stabilność cen, wysoki poziom zatrudnienia, stabilność stóp procentowych, stabilność rynków finansowych i walutowych. | Banki centralne mogą wyznaczać jako cel finalny: stabilność cen, wysoki poziom zatrudnienia, stabilność stóp procentowych, stabilność rynków finansowych i walutowych. | ||
Niemożliwe jest bezpośrednie oddziaływanie banku centralnego na wyznaczony cel finalny przez stosowanie instrumentów polityki pieniężnej, gdyż wpływają one na docelowe wielkości po pewnym czasie (około roku). [[Zbyt]] długi czas oczekiwania na efekt prowadzonej polityki prowadziłby do pomyłem, czyniąc ją nieskuteczną. Problem ten jest rozwiązany poprzez stosowanie koncepcji celu pośredniego. | Niemożliwe jest bezpośrednie oddziaływanie banku centralnego na wyznaczony cel finalny przez stosowanie instrumentów polityki pieniężnej, gdyż wpływają one na docelowe wielkości po pewnym czasie (około roku). [[Zbyt]] długi czas oczekiwania na efekt prowadzonej polityki prowadziłby do pomyłem, czyniąc ją nieskuteczną. Problem ten jest rozwiązany poprzez stosowanie koncepcji celu pośredniego. | ||
*'''Cel pośredni (taktyczny) polityki pieniężnej''' | * '''Cel pośredni (taktyczny) polityki pieniężnej''' | ||
W zależności od strategii polityki pieniężnej, [[bank]] centralny przyjmuje za cel pośredni wartości, które są w zasięgu oddziaływania instrumentów polityki pieniężnej. Bank centralny może za cel pośredni przyjąć wielkość agregatów pieniężnych ([[Agregat M1|M1]],[[Agregat M2|M2]],[[Agregat M3|M3]]) lub [[wartość]] [[stopa procentowa|stopy procentowej]] (krótkoterminowej lub długoterminowej). Mają one bezpośredni wpływ na cele finalne. Brak bezpośredniego oddziaływania instrumentów polityki pieniężnej na cel taktyczny, sprawia, że konieczne jest wyznaczanie celu operacyjnego. | W zależności od strategii polityki pieniężnej, [[bank]] centralny przyjmuje za cel pośredni wartości, które są w zasięgu oddziaływania instrumentów polityki pieniężnej. Bank centralny może za cel pośredni przyjąć wielkość agregatów pieniężnych ([[Agregat M1|M1]],[[Agregat M2|M2]],[[Agregat M3|M3]]) lub [[wartość]] [[stopa procentowa|stopy procentowej]] (krótkoterminowej lub długoterminowej). Mają one bezpośredni wpływ na cele finalne. Brak bezpośredniego oddziaływania instrumentów polityki pieniężnej na cel taktyczny, sprawia, że konieczne jest wyznaczanie celu operacyjnego. | ||
*'''Cel operacyjny polityki pieniężnej''' | * '''Cel operacyjny polityki pieniężnej''' | ||
Jest to [[zmienna]] krótkookresowa, znajdująca się pod bezpośrednim oddziaływaniem instrumentów polityki pieniężnej banku centralnego. | Jest to [[zmienna]] krótkookresowa, znajdująca się pod bezpośrednim oddziaływaniem instrumentów polityki pieniężnej banku centralnego. | ||
Bank centralny może przyjąć jako ten cel agregaty rezerw lub krótkoterminowe [[stopy procentowe]]. Agregatem rezerw mogą być: [[rezerwa]], rezerwa niepożyczkowa (rezerwa całkowita pomniejszona o rezerwę pożyczkową), [[Agregat M0|baza monetarna]], niepożyczkowa [[baza monetarna]] (baza monetarna pomniejszona o rezerwę pożyczkową). Bank centralny może kontrolować tylko jedną z tych wielkości, ponieważ | Bank centralny może przyjąć jako ten cel agregaty rezerw lub krótkoterminowe [[stopy procentowe]]. Agregatem rezerw mogą być: [[rezerwa]], rezerwa niepożyczkowa (rezerwa całkowita pomniejszona o rezerwę pożyczkową), [[Agregat M0|baza monetarna]], niepożyczkowa [[baza monetarna]] (baza monetarna pomniejszona o rezerwę pożyczkową). Bank centralny może kontrolować tylko jedną z tych wielkości, ponieważ | ||
przyjęcie poziomu stopy procentowej za cel prowadzi do wahania [[podaż pieniądza|podaży pieniądza]], z kolei przyjmowani ustalonej wielkości agregatów powoduje wahania stopy procentowej. Cel operacyjny wyznacza się w zależności od przyjętego celu pośredniego. Jeżeli będzie nim [[stopa procentowa]] to za cel operacyjny przyjmuje się stopę procentową, natomiast gdy będzie nim agregat pieniężny, to celem operacyjnym będzie agregat rezerw. Obecnie banki centralne przyjmują za cel operacyjny wysokość stóp procentowych. | przyjęcie poziomu stopy procentowej za cel prowadzi do wahania [[podaż pieniądza|podaży pieniądza]], z kolei przyjmowani ustalonej wielkości agregatów powoduje wahania stopy procentowej. Cel operacyjny wyznacza się w zależności od przyjętego celu pośredniego. Jeżeli będzie nim [[stopa procentowa]] to za cel operacyjny przyjmuje się stopę procentową, natomiast gdy będzie nim agregat pieniężny, to celem operacyjnym będzie agregat rezerw. Obecnie banki centralne przyjmują za cel operacyjny wysokość stóp procentowych. | ||
Bank centralny może bezpośrednio kształtować ich wysokość poprzez [[operacje otwartego rynku]] oraz na bieżąco analizować [[dane]] na ich temat. | Bank centralny może bezpośrednio kształtować ich wysokość poprzez [[operacje otwartego rynku]] oraz na bieżąco analizować [[dane]] na ich temat. | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Polityka pieniężna]]}} — {{i5link|a=[[System płynnego kursu walutowego]]}} — {{i5link|a=[[Cel inflacyjny]]}} — {{i5link|a=[[Agregat M0]]}} — {{i5link|a=[[Inflacja tłumiona]]}} — {{i5link|a=[[Strategia polityki pieniężnej]]}} — {{i5link|a=[[Polityka kursu walutowego]]}} — {{i5link|a=[[Efekt wypychania]]}} — {{i5link|a=[[Inflacja popytowa]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Baka W. (2008), | <noautolinks> | ||
* Gruszecki T. (2004), ''Teoria pieniądza i polityka pieniężna'', Oficyna Ekonomiczna, Kraków | * Baka W. (2008), ''Studia z bankowości centralnej i polityki pieniężnej'', Difin, Warszawa | ||
* Mishkin F. (2002),'' | * Gruszecki T. (2004), ''Teoria pieniądza i polityka pieniężna. Rys historyczny i praktyka gospodarcza'', Oficyna Ekonomiczna, Kraków | ||
* Niczyporuk P., Talecka A. (2011), '' | * Mishkin F. (2002), ''Ekonomika pieniądza, bankowości i rynków finansowych'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Niczyporuk P., Talecka A. (2011), ''Bankowość. Podstawowe zagadnienia'', Temida2, Białystok | |||
* Przybylska-Kapuścińska W. (2006), [ | * Przybylska-Kapuścińska W. (2006), ''[https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/EiP/article/viewFile/EiP.2006.013/582 Ocena realizacji polityki pieniężnej Narodowego Banku Polskiego]'' | ||
* Szpunar P. (2000), ''Polityka pieniężna. Cele i warunki skuteczności'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Tycjan Mróz, Ingrid Pilch}} | {{a|Tycjan Mróz, Ingrid Pilch}} | ||
[[Kategoria:Pieniądz]] | |||
{{#metamaster:description|Cele polityki pieniężnej to stabilność cen i dobra kondycja gospodarki. Dowiedz się więcej.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 22:50, 6 gru 2023
Polityka pieniężna odrywa kluczową rolę, poprzez udział w realizacji polityki gospodarczej państwa. Cele polityki pieniężnej to oczekiwany stan do którego dąży bank centralny, stosując instrumenty polityki pieniężnej zgodnie z przyjętą strategią. Na poziom cen wpływa ilość pieniądza w gospodarce. W związku z tym przyjmuje się, że utrzymanie stabilności cen, jest głównym celem polityki pieniężnej. Istnieją jeszcze inne cele, wśród nich wyróżnia się trzy grupy: strategiczne, pośrednie i operacyjne (P. Niczyporuk 2011, s. 129).
TL;DR
Artykuł opisuje cele polityki pieniężnej, w tym utrzymanie stabilności cen, wysoki poziom zatrudnienia, wzrost gospodarczy i stabilność kursu walutowego. Bank centralny przyjmuje cele finalne i pośrednie, które są osiągalne za pomocą instrumentów polityki pieniężnej. Cel operacyjny jest zmienną krótkoterminową zależną od przyjętego celu pośredniego. Bank centralny kontroluje stopy procentowe i agregaty pieniężne.
Cele polityki pieniężnej
- Wysoki poziom zatrudnienia
Na poziom zatrudnienia bank centralny nie ma bezpośredniego wpływu, ale wywiera pośredni wpływ poprzez stopę procentową pieniądza oraz wielkość podaży. Rząd i parlament ma większy wpływ na kształtowanie poziomu zatrudnienia.
- Wzrost gospodarczy
Tak jak w przypadku poziomu zatrudnienia, polityka pieniężna ma jedynie wpływ pośredni na wzrost gospodarczy. Bank centralny, poprzez zmniejszenie stopy procentowej, może zainicjować inwestowanie ze strony przedsiębiorstw. Kształtowanie polityki pieniężnej przez podaż pieniądza oraz stopy procentowej wpływają na wzrost gospodarczy. Jeśli nastąpi tylko wzrost podaży pieniądza, doprowadzi to do wzrostu inflacji, która może zaszkodzić gospodarce.
- Stabilność poziomu cen
Stabilność poziomu cen jest celem najbliższym bankom centralnym, ponieważ związany jest z kategorią pieniądza. Poprzez kontrolowanie stopy wzrostu cen, czyli inflacji, bank centralny ma wpływ na chęć inwestowania i kredytowania.
- Stabilność kursu walutowego
Cel stabilności kursu walutowego nie jest celem nadrzędnym, któremu jest podporządkowana podaż pieniądza. Gdyż poziom kursu walutowego zależy od wielu zewnętrznych czynników (T. Gruszecki 2004, s. 132-137).
Rodzaje celów banku centralnego
- Cel finalny (strategiczny) polityki pieniężnej
Jest najważniejszym celem polityki pieniężnej banku centralnego, kształtującym długookresową sytuację makroekonomiczną gospodarki. Banki centralne mogą wyznaczać jako cel finalny: stabilność cen, wysoki poziom zatrudnienia, stabilność stóp procentowych, stabilność rynków finansowych i walutowych. Niemożliwe jest bezpośrednie oddziaływanie banku centralnego na wyznaczony cel finalny przez stosowanie instrumentów polityki pieniężnej, gdyż wpływają one na docelowe wielkości po pewnym czasie (około roku). Zbyt długi czas oczekiwania na efekt prowadzonej polityki prowadziłby do pomyłem, czyniąc ją nieskuteczną. Problem ten jest rozwiązany poprzez stosowanie koncepcji celu pośredniego.
- Cel pośredni (taktyczny) polityki pieniężnej
W zależności od strategii polityki pieniężnej, bank centralny przyjmuje za cel pośredni wartości, które są w zasięgu oddziaływania instrumentów polityki pieniężnej. Bank centralny może za cel pośredni przyjąć wielkość agregatów pieniężnych (M1,M2,M3) lub wartość stopy procentowej (krótkoterminowej lub długoterminowej). Mają one bezpośredni wpływ na cele finalne. Brak bezpośredniego oddziaływania instrumentów polityki pieniężnej na cel taktyczny, sprawia, że konieczne jest wyznaczanie celu operacyjnego.
- Cel operacyjny polityki pieniężnej
Jest to zmienna krótkookresowa, znajdująca się pod bezpośrednim oddziaływaniem instrumentów polityki pieniężnej banku centralnego. Bank centralny może przyjąć jako ten cel agregaty rezerw lub krótkoterminowe stopy procentowe. Agregatem rezerw mogą być: rezerwa, rezerwa niepożyczkowa (rezerwa całkowita pomniejszona o rezerwę pożyczkową), baza monetarna, niepożyczkowa baza monetarna (baza monetarna pomniejszona o rezerwę pożyczkową). Bank centralny może kontrolować tylko jedną z tych wielkości, ponieważ przyjęcie poziomu stopy procentowej za cel prowadzi do wahania podaży pieniądza, z kolei przyjmowani ustalonej wielkości agregatów powoduje wahania stopy procentowej. Cel operacyjny wyznacza się w zależności od przyjętego celu pośredniego. Jeżeli będzie nim stopa procentowa to za cel operacyjny przyjmuje się stopę procentową, natomiast gdy będzie nim agregat pieniężny, to celem operacyjnym będzie agregat rezerw. Obecnie banki centralne przyjmują za cel operacyjny wysokość stóp procentowych. Bank centralny może bezpośrednio kształtować ich wysokość poprzez operacje otwartego rynku oraz na bieżąco analizować dane na ich temat.
| Cele polityki pieniężnej — artykuły polecane |
| Polityka pieniężna — System płynnego kursu walutowego — Cel inflacyjny — Agregat M0 — Inflacja tłumiona — Strategia polityki pieniężnej — Polityka kursu walutowego — Efekt wypychania — Inflacja popytowa |
Bibliografia
- Baka W. (2008), Studia z bankowości centralnej i polityki pieniężnej, Difin, Warszawa
- Gruszecki T. (2004), Teoria pieniądza i polityka pieniężna. Rys historyczny i praktyka gospodarcza, Oficyna Ekonomiczna, Kraków
- Mishkin F. (2002), Ekonomika pieniądza, bankowości i rynków finansowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Niczyporuk P., Talecka A. (2011), Bankowość. Podstawowe zagadnienia, Temida2, Białystok
- Przybylska-Kapuścińska W. (2006), Ocena realizacji polityki pieniężnej Narodowego Banku Polskiego
- Szpunar P. (2000), Polityka pieniężna. Cele i warunki skuteczności, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
Autor: Tycjan Mróz, Ingrid Pilch
