Cel inflacyjny

Cel inflacyjny - Poziom, wokół którego bank centralny zobowiązuje się stabilizować inflację.

Cel inflacyjny banku centralnego - Banki centralne przyjmowały w ostatnich dziesięcioleciach wiele różnych podejść do polityki pieniężnej. Gama stosowanych rozwiązań sięga od podejść wysoce uznaniowych (dyskrecjonalnych), które koordynują politykę pieniężną i fiskalną pod kierunkiem rządu, do podejść wysoce zautomatyzowanych, z ustalonymi docelowymi wielkościami podaży pieniądza lub rezerw bankowych.

TL;DR

Cel inflacyjny banku centralnego to poziom, wokół którego bank centralny zobowiązuje się stabilizować inflację. Banki centralne przyjmują różnorodne podejścia do polityki pieniężnej, ale coraz więcej krajów wprowadza cel inflacyjny. Cel ten polega na utrzymaniu niskiej i stabilnej inflacji. Banki centralne chcą uniknąć deflacji i stwarzają sobie margines bezpieczeństwa, ustalając cel inflacyjny. Banki centralne reagują na odchylenia inflacji od celu oraz na odchylenia tempa wzrostu gospodarczego od tempa potencjalnego. Procedury związane z celami inflacyjnymi obejmują ogłoszenie celu inflacyjnego i uwzględnienie krótkookresowych celów stabilizacyjnych. Istnieje także alternatywny model określania celu inflacyjnego oparty na hipotezie inflacji neutralnej.

Ustalenie celu inflacyjnego

Polega, na ogłoszeniu oficjalnego docelowego przedziału dla stopy inflacji oraz wyraźnej deklaracji, że niska i stabilna inflacja jest nadrzędnym celem polityki pieniężnej. Podejście to w odmianie twardej lub miękkiej zostało przyjęte w ostatnich latach przez wiele krajów uprzemysłowionych, w tym Kanadę, Wielką Brytanię, Australię i Nową Zelandię, a w formie pośredniej przez Niemcy. Traktat wprowadzający nową europejską waluty euro nakłada na Europejski Bank Centralny obowiązek dbania o stabilność cen jako cel nadrzędny.

Strategia celu inflacyjnego

"Charakterystyczne dla strategii celu inflacyjnego jest to, ze celem banku centralnego nie jest stabilizacja cen (zerowa inflacja), lecz stabilizowanie inflacji na określonym poziomie, na przykład 2%. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest to, ze niska inflacja sprzyja wprawdzie stabilnemu wzrostowi gospodarczemu, ale banki centralne stają się "nerwowe", gdy rośnie prawdopodobieństwo deflacji (spadku cen krajowych). Na wzrost inflacji bank centralny może skutecznie zareagować, podnosząc stopę procentową. Z deflacją jest gorzej. Może się okazać, ze bank centralny nie będzie w stanie skutecznie przeciwdziałać wzrostowi realnych stóp procentowych (na skutek spadku cen krajowych), ponieważ może on obniżyć stopy procentowe "tylko" do zera".

"Dlatego banki centralne nerwowo reagują na ryzyko wejścia gospodarki w deflację. Robią wówczas to, co im w takiej sytuacji pozostaje. Silnie obniżają stopę procentową i "pompują" płynne rezerwy do banków komercyjnych, by te zwiększyły podaż taniego kredytu. Bywa, ze robią to szybko i na dużą skałę. Wiedzą bowiem, ze mogą przed deflacją "nie zdążyć". Ustalając cel inflacyjny na poziomie "oddalonym" od zera, banki centralne stwarzają sobie margines bezpieczeństwa, by deflacja ich nie zaskoczyła".

"Banki centralne nie zobowiązują się, ze inflacja będzie cały czas utrzymywała się na poziomie celu. Zobowiązują się sprowadzać ją po określonym okresie do celu, jeśli nastąpi jej wzrost albo spadek. Jest tak dlatego, ze banki centralne nie chcą, by stabilizowanie inflacji powodowało zbyt duże wahania tempa wzrostu gospodarczego".

"Sposób prowadzenia polityki pieniężnej przez banki centralne opisuje reguła Taylora. Zakłada ona, że banki centralne reagują zmianą stóp procentowych na odchylenia inflacji od wyznaczonego celu oraz na odchylenia tempa wzrostu gospodarczego od tempa potencjalnego:

$i_{BC}=i_{R}+\pi _{i}+\gamma _{1}(\pi _{i}-\pi ^{*})+\gamma _{2}(y_{i}-y^{*}),$

gdzie:

• $i_{BC}$ - stopa banku centralnego,
• $i_{R}$ - wysokość realnej stopy procentowej,
• $\pi _{i}$ - inflacja (oczekiwana),
• $\pi ^{*}$ - cel inflacyjny,
• $y_{i}$ - tempo wzrostu gospodarczego,
• $y^{*}$ - potencjalne tempo wzrostu.

Badania empiryczne wskazują, ze oszacowanie relatywnych wag (1, 2), jakie dany bank centralny przykłada do stabilizowania inflacji i tempa wzrostu, pozwala przewidywać (z mniejszą lub większą dokładnością) jego decyzje dotyczące zmian stop procentowych".

Procedury

Procedury związane z przyjęciem celu inflacyjnego obejmują następujące działania.

• Rząd lub bank centralny zapowiada, że polityka pieniężna będzie dążyć do utrzymania inflacji w pobliżu pewnej określonej wielkości.
• Wielkość ta zazwyczaj określona jest jako przedział, np. 1-3% rocznie, a nie jako dosłowna stabilność cen. Na ogol cel rządu pokrywa się z tzw. inercyjną stopą inflacji (rdzeniową), wyrażoną wskaźnikiem cen towarów konsumpcyjnych z pominięciem cen artykułów żywnościowych i energii, nacechowanych dużą zmiennością, i z wyłączeniem podatków zwiększających ceny.
• Inflacja jest głównym, nadrzędnym celem polityki w średnim i długim okresie. Kraje, które przyjęły to podejście, zawsze jednak pozostawiają pewien margines dla realizacji krótkookresowych celów stabilizacyjnych, zwłaszcza w odniesieniu do produkcji, bezrobocia, stabilności finansów publicznych i kursu walutowego. Te cele krótkookresowe uwzględniają możliwy wpływ wstrząsów podażowych na produkcję i bezrobocie, w związku, z czym tymczasowe odejście od celu inflacyjnego dla uniknięcia nadmiernego bezrobocia lub strat w produkcji może się okazać pożądane.

Inflacja neutralna jako podstawa polityki banku centralnego

"Obserwacja współzależności pomiędzy tempem wzrostu cen a wzrostem gospodarczym zarówno w krajach uprzemysłowionych, jak i w krajach o najdynamiczniejszych gospodarkach, pozwala postawić tezę, że polityka gospodarcza oparta na ścisłej kontroli inflacji w celu utrzymania jej na apriorycznie ustalonym, niskim poziomie, nie stwarza dobrych warunków dla długotrwałego, stabilnego wzrostu gospodarczego i musi być zastąpiona zupełnie innym podejściem teoretycznym, bardziej przyjaznym dla wzrostu gospodarczego.

Alternatywny model określania celu inflacyjnego przez bank centralny mógłby opierać się na hipotezie inflacji neutralnej lub Non-Decreasing Economic Growth Rate of Inflation (NDEGRI), rozumianej jako średni - w ciągu 5-10 lat - wzrost cen, który współistnieje z najwyższymi wskaźnikami wzrostu gospodarczego, przy których oczekiwania inflacyjne mają stabilny charakter (tj. inflacja nie wykazuje tendencji do przyspieszania)".

Cel inflacyjny — artykuły polecane

Strategia polityki pieniężnej — Cele polityki pieniężnej — Polityka kursu walutowego — Inflacja jawna — Inflacja ukryta — System płynnego kursu walutowego — Pegging — Megainflacja — Rewaluacja

Bibliografia

• Bednarczyk J. (2009), Inflacja neutralna a wzrost gospodarczy w krajach Unii Europejskie. Polityka gospodarcza a rozwój kraju, Polskie Towarzystwo Naukowe, Warszawa
• Bednarczyk J. (2011), Hipoteza inflacji neutralnej a problemy wzrostu gospodarczego w krajach strefy euro, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica Nr 248
• Samuelson P., Nordhaus W., (2007), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Sławińki A. (2006), Rynki finansowe, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Wojtyna A. (2012), Banki centralne po kryzysie: czy konieczne są zmiany instytucjonalne w strategii bezpośredniego celu inflacyjnego, PWE, Warszawa

Autor: Katarzyna Ciępka, Jacek Skalski