Odsetki podatkowe

Odsetki podatkowe, odsetki od zaległości budżetowych lub inaczej odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych, nalicza się w przypadku opóźnień w regulowaniu zobowiązań w stosunku do urzędu skarbowego i do ZUS-u. Niezapłacenie w terminie kwoty, którą podmiot (dłużnik) zobowiązany jest zapłacić przez nałożony na niego obowiązek podatkowy, wynikający z przepisów prawa podatkowego zdefiniowanych w ustawie, skutkuje "powstaniem stanu nienależytego wykonania zobowiązania" (R. Mastalski 2016, s 245), powoduje to powstanie zaległości podatkowej czyli swego rodzaju długu. Jak podaje dalej w "Prawie podatkowym" profesor R. Mastalski "musi istnieć wcześniej ważne zobowiązanie, wymagalność roszczenia oraz upływ terminu świadczenia" aby istniały podstawy do wystąpienia odsetek podatkowych. Odsetki podatkowe powstają gdy nie dotrzyma się terminu opłaty podatku, nie ma tu znaczenia przyczyna opóźnienia, chodzi o sam jego fakt. Zaległość podatkowa jest efektem spóźnienia się w opłacie kwoty całego podatku jak i również zaliczek bądź rat (art. 51 §1 i 2 OrdPU). Może dojść do sytuacji gdy nie będzie można wydać decyzji, która określi zaległość z powodu zakończenia roku podatkowego ale nie oznacza to, że wydanie takiej decyzji dotyczącej odsetek od zaległości będzie niemożliwe.

TL;DR

Odsetki podatkowe są naliczane w przypadku opóźnień w regulowaniu zobowiązań podatkowych. Odsetki zaczynają się naliczać od dnia, w którym upływa termin płatności podatku. Stawka odsetek wynosi 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ale nie może być niższa niż 8%. Odsetki za zaległe zaliczki są ustalane przez organ podatkowy na podstawie zeznania podatkowego.

Podstawy prawne

Pojęcie odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych sformułowane i określone jest przez Ordynację Podatkową. Ustęp 1 artykuł 53 Ordynacji Podatkowej mówi: "Od zaległości podatkowych, z zastrzeżeniem art. 52 § 1 pkt 2 i art. 54, naliczane są odsetki za zwłokę". Oznacza to, że od każdej zaległości w zapłacie podatku będą one naliczane. Wspomniane tutaj zastrzeżenia dotyczą:

• z artykułu 52 § 1 pkt 2 zwrotu (bez wezwania organu podatkowego) nadpłaty lub zwrotu podatku, które wcześniej zostały zwrócone przez organ lub zaliczone w ramach zaległości podatkowej dotyczy to również odsetek za zwłokę albo bieżących zobowiązań podatkowych a to wszystko wraz z oprocentowaniem,
• z artykułu 54 § 1 wnika, że odsetek podatkowych nie naliczamy:

1. gdy do zaległości zostały zaliczone kwoty objęte zabezpieczeniem (w trakcie jego trwania nie można naliczyć od kwoty odsetek),
2. za okresy czasu od dnia następnego po upływie terminu gdzie, pkt 2 artykułu odsyła do art. 227 § 1 a pkt 3 do art. 139 § 3.,
3. za kwoty, dla których zawieszono postępowanie,
4. kwotą będącym trzykrotnością opłaty wyznaczonej przez operatora, o którym mowa w ustawie z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe, gdy mówimy o uznaniu przesyłki listowej jako przesyłki poleconej;
5. za okres pomiędzy wszczęciem postępowania podatkowego a momentem dostarczenia decyzji sądowej w danej sprawie,
6. jeżeli zaległości związane z omyłkami lub błędami w deklaracji nie zostaną zauważone przez organ podatkowy przez 2 lata licząc od dnia następnego od dnia złożenia deklaracji,
7. w zakresie określonym przez inne akty prawne.

• ustępy 2, 3, 4 art 54 precyzują stosowanie podanych w ustępie pierwszym zwolnień. (M. Kwietko-Bębnowski 2013 s 76-78)

Obowiązek naliczania

Ordynacja określa w art 53 § 3 na kogo nałożony jest obowiązek naliczania odsetek, a są to podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny może to być również osoba trzecia odpowiadająca za zaległości podatkowe. Odsetki trzeba zapłacić bez wezwania nas do zapłaty przez organ.

Sposób naliczania

Z art 53 § 4 dowiadujemy się, że, odsetki zaczynają się naliczać od dnia kolejnego od dnia, w którym upływa termin płatności podatku lub termin wpłaty go na rachunek organu podatkowego (to ostatnie dotyczy płatnika i inkasenta).

Stawka odsetek budżetowych

Ustawa określa stopę oprocentowania odsetek jako równą sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8% (art. 56 § 1 OrdPU). Jest możliwość obniżenia stawki oprocentowania do 50%, trzeba jednak spełnić warunki, czyli złożyć poprawną prawnie korektę deklaracji maksymalnie do pół roku od terminu składania deklaracji oraz zapłacić zaległość w ciągu 7 dni od złożenia korekty. Stawka może też wzrosnąć do 150% swojej podstawowej wersji w sytuacjach określonych przez art. 56b OrdPU, które dotyczą zaległości w podatku od towarów i usług a także podatku akcyzowego.

Odsetki od zaliczek

Kiedy mamy do czynienia z odsetkami za zaległe we wpłacie zaliczki, odsetki za zwłokę na podstawie art 53a Ordynacji są ustalane przez organ podatkowy. Ich wysokość jest określana, na podstawie zeznania podatkowego za rok lub inny okres rozliczeniowy, na dzień złożenia owego zeznania. W przypadku gdy brak takiego dokumentu naliczamy je na ostatni dzień złożenia zeznania. Jest to moment ostateczny, do którego powinno się naliczyć odsetki od zaliczek na podatek (R. Mastalski 2016, s 247).

Odsetki podatkowe — artykuły polecane

Zaległość podatkowa — Odsetki ustawowe — Zaliczka na podatek dochodowy — Cesja leasingu — Podatek VAT - naliczony — Dłużnik wekslowy — Obowiązek podatkowy — Wadium — Kwota wolna od podatku

Bibliografia

• Adamek M. (2013), Bilansowe aspekty ewidencji księgowej odsetek za zwłokę w samorządowym organie podatkowym, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, nr 61, T. 2
• Gryziak B. (2017), Powrót podatnika marnotrawnego, czyli obniżenie stawki odsetek za zwłokę oraz ravvedimento operoso (studium prawnoporównawcze), Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ, Nr 8 (38)
• Kwietko-Bębnowski M. (2013), Ordynacja podatkowa: 366 wyjaśnień i interpretacji, Wolters Kluwer, Warszawa
• Mastalski R. (2006), Prawo Podatkowe, C.H. BECK, Warszawa
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926
• Wilk L. (2012), Zasada priorytetu egzekucji nad represją w prawie karnym skarbowym, Prokuratura i Prawo, Nr 7-8

Autor: Małgorzata Olszowska

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.