Zaległość podatkowa
Zaległość podatkowa - sytuacja, w której należny podatek nie został zapłacony w wyznaczonym terminie.
Według Art. 51. Ordynacji podatkowej "Zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności. Za zaległość podatkową uważa się także niezapłaconą w terminie płatności zaliczkę na podatek, lub ratę podatku. Przepisy te stosuje się również do należności z tytułu podatków, zaliczek na podatki oraz rat podatków niewpłaconych w terminie płatności przez płatnika lub inkasenta".
Ordynacja podatkowa zawiera wyliczenie należności, które choć nie są zaległością (nie są podatkiem niezapłaconym w terminie), traktowane są na równi z zaległością. Dotyczy to:
- nadpłaty lub zwrotu podatku wykazanych w deklaracji, jeżeli zostały wykazane nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, a organ podatkowy dokonał zwrotu lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowych, bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych
- oprocentowania nienależnej nadpłaty bądź zwrotu podatku zwróconych lub zaliczonych na poczet zaległych, bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych
- wynagrodzenia płatników lub inkasentów pobranych nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej.
Nie jest to wyczerpująca regulacja, ponieważ nie obejmuje wszystkich sytuacji, w których podatnik ma obowiązek zwrotu nienależnie otrzymanych należności i które powinny być traktowane jako zaległość podatkowa (L.Etel et al 2015, s. 309, 310)
TL;DR
Zaległość podatkowa to niezapłacony podatek w terminie. Zaległość może wynikać z błędów interpretacji prawa lub niekompetencji urzędniczych. Odsetki za zwłokę są naliczane od zaległości podatkowych. Można skorzystać z preferencyjnej stawki odsetek za zwłokę, jeśli korekta deklaracji zostanie złożona wraz z pełną zapłatą w ciągu 7 dni. Zaległość podatkowa może być umorzona na wniosek podatnika, jeśli istnieje ważny interes podatnika lub interes publiczny. Decyzja o umorzeniu jest decyzją uznaniową organu podatkowego.
Powstanie zaległości podatkowej
Czasowa kolejność zdarzeń związanych z powstaniem zaległości podatkowej jest następująca:
- obowiązek podatkowy
- zobowiązanie podatkowe
- brak zapłaty podatku w terminie płatności
- zaległość podatkowa
Zaległość podatkowa ma charakter obiektywny i nie zależy od przyczyn jej powstania, w tym ewentualnej winy lub braku winy po stronie podatnika, płatnika lub inkasenta (M. Kwietko-Bębnowski 2013, s. 66)
Prowadząc działalność gospodarczą, trzeba uwzględnić fakt, że wskutek złej interpretacji zawiłego prawa, błędu pracownika, tzw. luki prawnej, dziury w ustawie czy niekompetencji urzędniczej, można w niezamierzony sposób spowodować zaległość podatkową i tym samym stać się przestępcą skarbowym (A. Nadolska 2012, s. 2)
"I tak w roku 2005 Global Refund, spółka zajmująca się zwrotem podatku VAT obcokrajowcom robiącym w Polsce zakupy, nie uzyskała od Ministerstwa Finansów przedłużenia pozwolenia na prowadzenie działalności. Przyczyną było to, że w jednym miesiącu źle odprowadziła podatek PIT od jednego z pracowników. Pomyliła się o 3783 zł. I choć sama skorygowała błąd, a należną kwotę odprowadziła wraz z odsetkami, Ministerstwo uznało, że zaistniała "zaległość podatkowa", która dyskwalifikuje Global Refund jako podmiot działający w sferze przedstawicielstwa podatkowego". (A. Nadolska 2012, s. 5)
Odsetki za zwłokę
Od zaległości podatkowych oraz innych należności związanych z zaległością podatkową zaliczane są odsetki za zwłokę. Odsetki za zwłokę nalicza podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny lub osoba trzecia odpowiadająca za zaległości podatkowe. Odsetki te naliczane są od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu, w którym płatnik bądź inkasent by zobowiązany dokonać wpłaty podatku na rachunek organu podatkowego, albo też od dnia zwrotu nadpłaty, zwrotu podatku, zwrotu oprocentowania lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowych lub na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych, czy też pobrania wynagrodzenia. "Stawka odsetek za zwłok wynosi 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, przy czym stawka nie może być niższa niż 8%". (A. Kaźmierski i in. 2014, s. 66, 67)
W sytuacji, kiedy podatnik/płatnik złoży prawnie skuteczną korektę deklaracji wraz z uzasadnieniem przyczyn i dokona zapłaty w całości, do 7 dni od dnia złożenia korekty, zaległości podatkowej, ma prawo skorzystać z preferencyjnej stawki odsetek za zwłokę. Stawka ta wynosi 75% stawki "regularnej". Możliwość ta jednak wygasa, gdy korekta deklaracji jest:
- złożona po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej lub po zakończeniu kontroli podatkowej
- dokonana w wyniku czynności sprawdzających.
Istotne jest to aby zaległość podatkowa została uregulowana w ciągu 7 dni od złożenia korekty deklaracji. W sytuacji, kiedy zaległość podatkowa ma być uregulowana poprzez zaliczenie na jej poczet nadpłaty, wówczas należy wykazać, że nadpłata istnieje i co z tego wynika, że 7-dniowy termin jest zachowany (A. Kaźmierski i in. 2014, s. 68)
Umorzenie zaległości podatkowej
Jeśli organ podatkowy wyda decyzję o umorzeniu zaległości podatkowej to umorzeniu ulegają także odsetki za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa. Umorzenie zaległości podatkowej następuje na wniosek podatnika, płatnika bądź inkasenta. Decyzję o umorzeniu podejmuje organ podatkowy. Umorzenie zaległości podatkowej może nastąpić w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym. Decyzja o umorzeniu zaległości podatkowej jest decyzją uznaniową, oznacza to, że organ podatkowy nie jest zobowiązany do wydania pozytywnej decyzji nawet w sytuacji, kiedy stwierdzi wystąpienie przesłanki istnienia ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego (A. Kaźmierski i in. 2014, s. 78, 79)
| Zaległość podatkowa — artykuły polecane |
| Odsetki podatkowe — Formularz PIT-4 — Rejestracja podatnika VAT — Prawa przedsiębiorców — Zwrot podatku — Zaliczka na podatek dochodowy — Umorzenie długu — Metoda kasowa — Certyfikat rezydencji — Metoda Stiegersa-Reeda |
Bibliografia
- Etel L. i in. (2015), Ordynacja podatkowa. Kierunkowe założenia nowej regulacji, Temida 2, Białystok
- Kaźmierski A. (red.) (2014), Meritum Podatki, Wolters Kluwer, Warszawa
- Kwietko-Bębnowski M. (2013), Ordynacja podatkowa: 366 wyjaśnień i interpretacji, Wolters Kluwer, Warszawa
- Nadolska A. (2012), Zarządzanie ryzykiem podatkowym. Konieczność czy alternatywa dla skutecznego rozwoju polskich przedsiębiorców?, Uniwersytet Gdański
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926
Autor: Paulina Nowak
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
