Bezpieczeństwo energetyczne

Bezpieczeństwo energetyczne - "stan gospodarki umożliwiający pokrycie perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię, w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska"(Ustawa Prawo energetyczne 1997, s. 10).

TL;DR

Bezpieczeństwo energetyczne to zapewnienie odpowiedniej podaży energii dla odbiorców w sposób ekonomicznie uzasadniony i zgodny z ochroną środowiska. Trzy główne aspekty to zrównoważenie podaży i zapotrzebowania, konkurencyjność sektora energetycznego i ochrona środowiska. Odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna, wiatrowa, geotermalna i biomasa, są coraz bardziej popularne. Istnieją jednak barier, takie jak wysokie koszty, długi okres zwrotu z inwestycji i brak wsparcia organizacyjnego. Polska podejmuje działania w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, takie jak poszukiwanie nowych źródeł energii, modernizacja infrastruktury i dywersyfikacja dostaw.

Trzy najważniejsze aspekty bezpieczeństwa energetycznego

1. Aspekt energetyczny - należy zadbać o zachowanie bilansu energetycznego kraju poprzez zrównoważenie podaży do prognoz dotyczących zapotrzebowania na energię, a także paliwa, jednocześnie nie ograniczając zaspokojenia potrzeb użytkowników na energię użyteczną. Istotne jest utrzymanie infrastruktury technicznej w odpowiednim stanie. Natomiast zróżnicowanie używanych źródeł oraz kierunków importu i eksportu energii ogranicza możliwość pojawienia się problemów energetycznych kraju w związku z możliwymi zakłóceniami w dostępności jednego ze składników bazy paliwowo - energetycznej.

2. Aspekt ekonomiczny - należy pokryć zapotrzebowanie energetyczne odbiorców końcowych, po akceptowalnych społecznie cenach, które zawarte są w jawnych umowach. Czynnikiem, który wpływa na ceny energii jest również koszt zabezpieczenia dostaw, w związku z tym obecnie istotne jest dążenie do internacjonalizacji tych kosztów. Znaczące jest także osiągnięcie konkurencyjności krajowego sektora energetycznego na rynkach międzynarodowych.

3. Aspekt ekologiczny - należy dostosować działania do obowiązujących zasad ochrony środowiska naturalnego. Produkcja energii nie może przyczyniać się do degradacji środowiska naturalnego oraz wprowadzać w nim nieodwracalnych zmian, włącznie z wyczerpaniem zasobów energetycznych (A. Borgosz - Koczwara, K. Herlender 2008, s. 2)

Alternatywne źródła energii w kontekście bezpieczeństwa energetycznego

Dzięki zastosowaniu odnawialnych źródeł energii oszczędzane są zasoby surowców, ograniczona jest emisja szkodliwych substancji do atmosfery i wód, następuje również minimalizacja wytwarzania odpadów. W związku z korzyściami płynącymi z zastosowania alternatywnych źródeł, coraz to częściej można zauważyć wspieranie tego przedsięwzięcia.

Do najczęściej wykorzystywanych źródeł energii odnawialnej zaliczana jest (A. Borgosz - Koczwara, K. Herlender 2008, s. 3):

• energia słoneczna (kolektory słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne),
• energia wiatru (energetyka wiatrowa),
• energie geotermalna (pompa ciepła),
• biomasa.

Kraje członkowskie Unii Europejskiej mają obowiązek dostosowania się do postanowień dyrektywy 77/2001/WE, która to wyraźnie zaznacza konieczność wykorzystywania energii elektrycznej czerpanej ze źródeł odnawialnych. Lata dziewięćdziesiąte były przełomowe, jeśli chodzi o wzrost zastosowania źródeł odnawialnych. Oszacowano, że wykorzystanie energii słonecznej zwiększyło się dwukrotnie, a energii wiatrowej aż czterokrotnie. Prognozy wskazują na dalszy rozwój odnawialnych źródeł energii. Prawdopodobnie głównymi odbiorcami mogą być sektory rolnictwa, mieszkalnictwa i komunikacji.

Bariery rozwoju energetyki odnawialnej

Mimo, że OZE odznacza się dużym potencjałem, wciąż istnieje wiele przeszkód rozbudowy systemu zastosowania energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii elektrycznej. Głównymi barierami mogą być(A. Pach-Gurgul 2012, s. 229-234):

• duże nakłady finansowe,
• długotrwały okres zwrotu z inwestycji,
• niedostateczna organizacja wsparcia,
• nieczytelne przepisy skarbowe,
• niedostosowanie pomieszczeń do zamontowania tego typu źródeł.

Bezpieczeństwo energetyczne Polski

Polska polityka energetyczna jest zobowiązana do podejmowania szeregu działań przeciwdziałających pogorszeniu się sytuacji odbiorców energii na terenie kraju. Sytuacja energetyczna w Polsce uzależniona jest w dużej mierze od zewnętrznych dostaw ropy naftowej i gazu ziemnego. Stan infrastruktury transportowej i wydobywczej, a także ograniczenia z zakresu ochrony środowiska to kolejne aspekty, które wymagają podejmowania działań ze strony władz i są wyznaczane przez szereg dokumentów przykładowo tj. Prawo energetyczne, czy Polityka energetyczna Polski do roku 2030.

Podstawowe działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego w Polsce(P. Ziembicki, T. Nowak 2016, s. 29-32):

• poszukiwania oraz eksploatacja nowych źródeł energii - gazu (w tym łupkowego), ropy naftowej, a także węgla brunatnego,
• modernizacja sieci przesyłowych oraz budowa nowych mocy wytwórczych,
• dywersyfikacja dostaw ropy naftowej (95% dostaw pochodzi z Rosji) do czego przyczyniło się otwarcie gazoportu w Świnoujściu w 2015 roku,
• powolne zmniejszanie udziału węgla brunatnego w gospodarce energetycznej ze względu na jego ograniczone zasoby oraz ograniczenia wynikające z dyrektyw Unii Europejskiej,
• wdrażanie czystych technologii energetycznych,
• wspieranie inicjatyw w zakresie oszczędności energii (np. dotacje termomodernizacji budynków),
• podnoszenie efektywności energetycznej budownictwa,
• racjonalne planowanie systemów energetyki komunalnej w ujęciu lokalnym.

Bezpieczeństwo energetyczne — artykuły polecane

Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu — Efektywność energetyczna — Zasoby odnawialne — Dekarbonizacja — Inteligentne systemy transportowe — Circular economy — Zmiany klimatu — Polityka spójności — Zielona rewolucja

Bibliografia

• Bojarski W. (2004), Bezpieczeństwo energetyczne, Wokół Energetyki - czerwiec
• Borgosz-Koczwara M., Herlender K. (2008), Bezpieczeństwo energetyczne, a rozwój odnawialnych źródeł energii, Energetyka - marzec
• Pach-Gurgul A. (2012), Jednolity rynek energii elektrycznej w Unii Europejskiej w kontekście bezpieczeństwa energetycznego w Polsce, Difin, Warszawa
• Szczerbowski R. (2013), Bezpieczeństwo energetyczne Polski - mix energetyczny i efektywność energetyczna, Polityka energetyczna tom 16, zeszyt 4
• Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne. Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348
• Ziembicki P., Nowak T. (2016), Bezpieczeństwo energetyczne Polski, Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski nr 44, s. 29-32

Autor: Paula Iskańska