Efektywność energetyczna
Efektywność energetyczna jest to stosunek uzyskanej wielkości efektu użytkowego danego obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, w typowych warunkach ich użytkowania lub eksploatacji, do ilości zużycia energii przez ten obiekt, urządzenie techniczne lub instalację, niezbędnej do uzyskania tego efektu[1]. Efektywność energetyczna wiąże się z obszarem wykorzystywania i użytkowania energii i jest szczególnie ważna w procesie zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii, bezpieczeństwa ekologicznego, wzrostu konkurencyjności polskich przedsiębiorstw i wielu innych elementach. Kwestia efektywności energetycznej traktowana jest priorytetowo bowiem postęp w tej dziedzinie ma duże znaczenie dla realizacji wszystkich celów polityki energetycznej i większości celów polityki ekologicznej i klimatycznej. Jednym z celów strategicznych polityki energetycznej i ekologicznej państwa jest poprawa efektywności energetycznej gospodarki[2].
TL;DR
Artykuł dotyczy efektywności energetycznej i jej znaczenia dla bezpieczeństwa dostaw energii, konkurencyjności przedsiębiorstw i polityki ekologicznej. Omawia uwarunkowania prawne związane z efektywnością energetyczną oraz przedsięwzięcia, które mogą ją poprawić. Podano również wzór na efektywność energetyczną oraz prognozy dotyczące efektywności energetycznej gospodarki Polski. Artykuł porównuje również cechy konwencjonalnego i zrównoważonego systemu energetycznego.
Uwarunkowania prawne
Jak podaje W. Dołęga "podstawowym aktem prawnym w obszarze efektywności jest ustawa o efektywności energetycznej, która implementuje na grunt krajowy dyrektywę. Ustawa o efektywności energetycznej dotyczy energii elektrycznej, ciepła i gazu ziemnego. Postanowienia ustawy dotyczą: przedsiębiorstw energetycznych, odbiorców końcowych nośników energii oraz jednostek sektora publicznego. Ustawa wprowadza rozwiązania systemowe umożliwiające:
- zwiększenie efektywności wytwarzania i dostarczania paliw i energii
- zwiększenie efektywności wykorzystania energii przez odbiorców końcowych.
W ustawie przyjęto, że poprawie efektywności energetycznej służą w szczególności następujące rodzaje przedsięwzięć:
- izolacja instalacji przemysłowych,
- przebudowa lub remont budynków,
- modernizacja: urządzeń przeznaczonych do użytku domowego, oświetlenia, urządzeń potrzeb własnych, urządzeń i instalacji wykorzystywanych w procesach przemysłowych, lokalnych sieci ciepłowniczych i lokalnych źródeł ciepła,
- odzysk energii w procesach przemysłowych,
- ograniczenie: przepływów mocy biernej, strat sieciowych w ciągach liniowych, strat w transformatorach".[3]
Wzór na efektywność energetyczną
Efektywność energetyczną dowolnego procesu można najprościej zdefiniować jako
gdzie:
- E - efekt, tj. wymierny wynik danego procesu, np. ilość wyprodukowanego cementu,
- W - wkład, tj. ilość energii (elektrycznej, ciepła lub ton paliwa umownego) zużytej do osiągnięcia efektu E.
W ten sposób można m.in. określić efektywność energetyczną gospodarki; wówczas E byłoby wartością dochodu narodowego, wyrażonego np. jako PKB. Odwrotność efektywności energetycznej procesu, czyli W/E, jest jego energochłonnością.[4]
Prognozy efektywności energetycznej gospodarki Polski
Według O. Mikuckiego "przy zakładanym wzroście PKB i przewidywanym zapotrzebowaniu na energię, w perspektywie 2025 r. założono spadek energochłonności PKB o ok. 50% oraz elektrochłonności do ok. 60% obecnego poziomu. Pozwoliłoby to zbliżyć efektywność polskiej gospodarki do poziomu krajów wysokorozwiniętych. Niska efektywność energetyczna jest typowym problemem państw nowo przyjętych do UE, w których energochłonność gospodarki jest znacznie wyższa niż w krajach UE w składzie sprzed rozszerzenia (UE-15). Od 1995 r. notowany jest w Polsce wzrost konsumpcji energii elektrycznej przez gospodarstwa domowe, spowodowany wzmożonym wykorzystaniem szeregu urządzeń elektrycznych przy jednoczesnym braku dostatecznego zainteresowania ich efektywnością energetyczną".[5]
Porównanie cech konwencjonalnego i zrównoważonego systemu energetycznego
| Konwencjonalny system energetyczny | Zrównoważony system energetyczny |
|---|---|
| - nacisk na wzrost PKB, | - nacisk na długoterminowe cele ekonomiczne i środowiskowe, |
| - przewaga paliw kopalnych, | - wzrost wykorzystania OZE, |
| - polityka energetyczna skoncentrowana na wytwarzaniu, | - polityka energetyczna ukierunkowana na ochronę zasobów naturalnych, |
| - scentralizowane usługi energetyczne, | - generacja rozproszona, - rosnące zaufanie do systemów średniej skali, |
| - dominowanie celów ekonomicznych. | - wyważenie pomiędzy celami społecznymi, środowiskowymi i ekonomicznymi. |
| Efektywność energetyczna — artykuły polecane |
| Bezpieczeństwo energetyczne — Konsumpcja zrównoważona — Surowce wtórne — Badania i rozwój — Polityka spójności — Dane statystyczne — Agenda 21 — Miasto przyszłości — Strategia Europa 2020 |
Przypisy
Bibliografia
- Dołęga W. (2014), Efektywność energetyczna w aspekcie bezpieczeństwa dostaw energii i bezpieczeństwa ekologicznego, Rynek Energii, nr 1
- Jędral W. (2011), Efektywność energetyczna jako ważny zasób energetyczny - porównanie z wybranymi źródłami energii, Rynek Energii
- Mikucki O. (2005), Energochłonność jako czynnik nowoczesnej gospodarki, Czysta Energia, nr 2
- Szczerbowski R. (2013), Bezpieczeństwo energetyczne Polski - mix energetyczny i efektywność energetyczna, Polityka energetyczna, Zeszyt nr 4
- Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej Dz.U. 2016 poz. 831
Autor: Aleksandra Kotapka
