Umiejętności miękkie

Umiejętności miękkie to cechy psychofizyczne i umiejętności społeczne, które decydują o tym, jak się zachowujesz, dogadujesz z innymi ludźmi czy też organizujesz swoją pracę.

TL;DR

Umiejętności miękkie to cechy i umiejętności społeczne, które wpływają na zachowanie, relacje z innymi i organizację pracy. Są coraz ważniejsze na rynku pracy. Przykłady to pracowitość, analityczne myślenie, zarządzanie sobą w czasie. Młodzi pracownicy mają trudności z pewnością siebie, autoprezentacją i pracą zespołową. Pracodawcy doceniają elastyczność i umiejętność szybkiego uczenia się. Rozwój umiejętności miękkich jest ważny dla sukcesu zawodowego.

Definicja i ogólna charakterystyka

Umiejętności miękkie (soft skills) to najogólniej ujmując kompetencje, "wynikające z cech osobowości, z których część (np. umiejętność pracy w grupie) da się wytrenować, ale inne (np. odpowiedzialność) treningowi nie podlegają" [Jasińska M. Podgórska K. 2015, s. 16-20]. Inne podejście przedstawia kompetencje miękkie jako kompetencje osobiste, społeczne, interpersonalne i komunikacyjne [Fastnacht D. 2006, s. 109-114]. WHO w 1994 roku zdefiniowało też je jako "umiejętności życiowe", które rozumiane są jako "zdolność do adaptacji i pozytywnych zachowań, które umożliwiają jednostce skuteczne radzenie sobie z wymaganiami i wyzwaniami życia codziennego" [Jasińska M. Podgórska K. 2015, s. 16-20]. C. Hannaway oraz G. Hunt określają je jako jedną z cech osobniczych - cechy psychologiczne tj. "umiejętności przywódcze, dojrzałość, oddanie, kreatywność" [Hannaway C. Hunt G. 1994, s. 92].

Warto jest zaznaczyć, iż w literaturze możemy spotkać się z różnymi definicjami umiejętności czy też kompetencji miękkich. Wielorakość ich i różnorodność wynika z faktu, iż w zależności od tego czym zajmuje się osoba definiująca ten termin, będzie inaczej go definiować. Jak pokazują badania naukowe przeprowadzone w 2015 roku przez eLene4Work, wśród grupy studentów oraz pracodawców i nauczycieli akademickich, każda z grup rozumie owe pojęcie na swój sposób. Oczywistym jest, iż istnieje wiele różnic w tym aspekcie, ale z badań wyodrębniono również wspólne wnioski [Jasińska M. Podgórska K. 2015, s. 16-20]. Najistotniejszym, co udało się osiągnąć w badaniu, jest dojście do konkluzji zarówno po stronie pracodawców, jak i pracobiorców, iż umiejętności miękkie odgrywają coraz ważniejszą rolę na rynku pracy. Potwierdza to fakt, iż udział studentów w organizacjach i firmach stale rośnie. Jednym z czynników jest właśnie to, iż przełożeni stawiają chęci do pracy i zaangażowanie nad wiedzą merytoryczną. Studenci, pomimo braku posiadania pełnego wykształcenia, posiadają takie cechy, które czynią ich atrakcyjnymi w oczach pracodawców [Jeruszka U. 2016, s. 31-43]. Jak podaje jeden z badanych pracodawców, "z pracownika, który nie ma umiejętności twardych, da się coś zrobić. A z tego, który nie ma miękkich - nie bardzo" [Jasińska M. Podgórska K. 2015, s. 16-20]. Przeciwieństwem umiejętności miękkich są kompetencje twarde, które ściśle związane są z wymaganiami merytorycznymi odnoszącymi się do konkretnego stanowiska [Fastnacht D. 2006, s. 109-114].

Przykłady umiejętności miękkich

Do najbardziej pożądanych na rynku pracy umiejętności miękkich zalicza się:

• pracowitość, zaangażowanie i umiejętność pracy w grupie [Jasińska M. Podgórska K. 2015, s. 16-20]
• analityczne i strategiczne myślenie,
• samo motywacja, samodyscyplina [Jasińska M. Podgórska K. 2015, s. 16-20]
• zarządzanie sobą w czasie, chęć nabywania nowych kompetencji
• odporność na stres

Pozostałe umiejętności miękkie to m.in. "kreatywność, odpowiedzialność, umiejętności negocjacyjne, komunikatywność, umiejętność logicznego myślenia i kojarzenia faktów, samodzielność, kreatywne i krytyczne myślenie" [Jasińska M. Podgórska K. 2015, s. 16-20].

Na stanowiskach kierowniczych, menedżerskich poszukiwane są umiejętności przywódcze, czy też, jak zauważa R. Walkowiak "identyfikowania potrzeb szkoleniowych, zachęcania do samodoskonalenia czy zachęcanie do dzielenia się wiedzą a także udział w realizacji procesów szkoleniowych" [Walkowiak R. 2007, s. 17-34]. Wszystkie te około przywódcze kompetencje związane są z jedną, dominującą nad nimi, i scalającą je w grupę, a mianowicie proaktywność.

Umiejętności miękkie, które najtrudniej przyswoić

Wspomniane powyżej badania projektu eLene4Work pokazały również, z jakimi kompetencjami miękkimi młodzi pracownicy, lub studenci, którzy dopiero zaczynają budować swoją karierę zawodową mają największy problem. Większość młodych pracowników cechuje brak pewności siebie oraz wiary we własne możliwości. Pracodawcy dostrzegają deficyt dobrej i efektywnej autoprezentacji czy brak konsekwencji w realizacji długoterminowych projektów [Jasińska M. Podgórska K. 2015, s. 16-20]. Pracodawcy zauważają również problem w pracach zespołowych, nadmiernego indywidualizmu wśród młodego pokolenia czy też trudności w komunikacji. To co jest również wyzwaniem w zarządzaniu personelem, to istniejąca bariera w podejmowaniu zobowiązań przez pracowników.

Umiejętności miękkie a elastyczność kompetencyjna

Warto podkreślić, iż "umiejętności miękkie to te umiejętności, które charakteryzuje pewna elastyczność zastosowania" [Jasińska M. Podgórska K. 2015, s. 16-20] Właśnie ten czynnik, elastyczność, pracodawcy coraz częściej doceniają. W czasach, w których stabilność i niezmienność procedur, czy rozwiązań, a nawet prowadzenia projektów biznesowych, praktycznie nie istnieje, to właśnie elastyczność, a co za tym idzie umiejętność szybkiego uczenia się i odnajdywania w nowej sytuacji są poszukiwane wśród aplikantów. Jak pisze D. Fastnach pracownik przyszłości musi posiadać przede wszystkich elastyczność kompetencyjną. [Fastnacht D. 2006, s. 109-114].

Jak rozwijać umiejętności miękkie?

Panujący obecnie trend na rynku pracy pokazuje, jak duże powodzenie mają pracownicy, u których kompetencje miękkie są wysokorozwinięte [Fastnacht D. 2006, s. 109-114] Co więcej, rozwijanie tych umiejętności jest niezbędne na coraz wysokich stanowiskach, do pełnienia określonych ról i funkcji w organizacjach. Trzeba być świadomym, iż wzmacnianie umiejętności miękkich wiąże się m.in. z zwalczaniem reakcji nawykowych, weryfikacją spostrzegania siebie samego i z trenowaniem owych kompetencji w relacjach z społeczeństwem [Fastnacht D. 2006, s. 109-114]. To ostatnie, niezwykle trudne zajmuje najwięcej czasu i energii, jednocześnie jest determinantą powodzenia na tym polu rozwoju kariery zawodowej.

Umiejętności miękkie — artykuły polecane

Niska samoocena — Kariera — Umiejętności interpersonalne — Przywództwo sytuacyjne — Kompetencje społeczne — Model Belbina — Predyspozycje — Rodzaje zespołów — Prokrastynacja

Bibliografia

• Cewińska J., Wojtaszczyk K. (2011), Realne zarządzanie zasobami ludzkimi w wirtualnym świecie
• Fastnacht D. (2006), Miękkie kompetencje w zarządzaniu, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach nr 1
• Hannaway C., Hunt G. (1994), Umiejętności menedżerskie, Kopia, Warszawa
• Jasińska M., Podgórska K. (2015), Między oczekiwaniami a rzeczywistością - umiejętności miękkie osób wchodzących na rynek pracy, e-mentor, nr 5
• Jeruszka U. (2016), Kompetencje. Aspekty teoretyczne i praktyczne, Difin, Warszawa
• Moczydłowska J. (2008), Zarządzanie kompetencjami zawodowymi a motywowanie pracowników, Difin, Warszawa
• Osiński Z. (2010), Kompetencje miękkie absolwenta humanistycznych studiów wyższych, a metody prowadzenia zajęć, Studia wyższe z perspektywy rynku pracy, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej Siedlce
• Walkowiak R. (2007), Zarządzanie zasobami ludzkimi. Kompetencje, nowe trendy, efektywność, Dom Organizatora, Toruń

Autor: Paulina Gąsiorek