Konsumpcja: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Konsumpcja''' to [[proces]] zaspokajania ludzkich [[potrzeby|potrzeb]] poprzez użytkowanie posiadanych [[dobro konsumpcyjne|dóbr]]. | '''Konsumpcja''' to [[proces]] zaspokajania ludzkich [[potrzeby|potrzeb]] poprzez użytkowanie posiadanych [[dobro konsumpcyjne|dóbr]]. | ||
| Linia 21: | Linia 6: | ||
* konsumpcja jako sfera reprodukcji społecznej. | * konsumpcja jako sfera reprodukcji społecznej. | ||
: | :Konsumpcja jako akt biologiczno - psychiczny | ||
W podstawowym znaczeniu konsumpcja oznacza bezpośredni akt zaspokojenia [[potrzeba|potrzeby]] człowieka poprzez użytkowanie określonego dobra materialnego lub [[usługi]]. Przykładowymi aktami konsumpcji są: spożycie posiłku, wizyta u fryzjera, przeczytanie gazety, obejrzenie filmu czy jazda samochodem. Efekty zaspokojenia [[potrzeby]] w tym przypadku są krótkotrwałe i po pewnym czasie następuje odnowienie się potrzeby, a wraz z tym konieczność ponownego jej zaspokojenia. | W podstawowym znaczeniu konsumpcja oznacza bezpośredni akt zaspokojenia [[potrzeba|potrzeby]] człowieka poprzez użytkowanie określonego dobra materialnego lub [[usługi]]. Przykładowymi aktami konsumpcji są: spożycie posiłku, wizyta u fryzjera, przeczytanie gazety, obejrzenie filmu czy jazda samochodem. Efekty zaspokojenia [[potrzeby]] w tym przypadku są krótkotrwałe i po pewnym czasie następuje odnowienie się potrzeby, a wraz z tym konieczność ponownego jej zaspokojenia. | ||
: | :Konsumpcja jako proces społeczny | ||
W tym ujęciu konsumpcja dotyczy nie tylko zachowań konsumenta jako jednostki, ale także jest rozpatrywana jako proces obejmujący całe zbiorowości zaspokajające swoje potrzeby. | W tym ujęciu konsumpcja dotyczy nie tylko zachowań konsumenta jako jednostki, ale także jest rozpatrywana jako proces obejmujący całe zbiorowości zaspokajające swoje potrzeby. | ||
: | :Konsumpcja jako sfera reprodukcji społecznej | ||
W kategoriach [[makroekonomia|makroekonomicznych]] konsumpcję traktuje się jako fazę reprodukcji społecznej, czyli fazę kończącą [[cykl]] gospodarowania, kiedy wytworzone [[dobro]] znalazło użytkownika i stało się przedmiotem zaspokojenia jego potrzeb | W kategoriach [[makroekonomia|makroekonomicznych]] konsumpcję traktuje się jako fazę reprodukcji społecznej, czyli fazę kończącą [[cykl]] gospodarowania, kiedy wytworzone [[dobro]] znalazło użytkownika i stało się przedmiotem zaspokojenia jego potrzeb<ref>Bywalec C. (2010). ''Konsumpcja a [[rozwój]] gospodarczy i społeczny'', Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa, s. 12-13</ref> | ||
<google> | <google>n</google> | ||
==TL;DR== | ==TL;DR== | ||
| Linia 42: | Linia 27: | ||
Główny z nich, dotyczący przedmiotu konsumpcji, dzieli ją na konsumpcję: | Główny z nich, dotyczący przedmiotu konsumpcji, dzieli ją na konsumpcję: | ||
* dóbr materialnych | * dóbr materialnych - w której skład wchodzi konsumpcja żywności oraz artykułów przemysłowych | ||
* [[usługi|usług]] | * [[usługi|usług]] - zawierająca konsumpcję usług materialnych i niematerialnych. | ||
Biorąc pod uwagę źródło pochodzenia dóbr konsumpcyjnych, wyróżnia się konsumpcję: | Biorąc pod uwagę źródło pochodzenia dóbr konsumpcyjnych, wyróżnia się konsumpcję: | ||
* [[rynek|rynkową]] ([[towar|towarową]]) | * [[rynek|rynkową]] ([[towar|towarową]]) - występującą w przypadku gdy spożywane [[dobro konsumpcyjne|dobra]] pochodzą z rynku, czyli zostały zakupione przez [[konsument|konsumenta]] | ||
* naturalną | * naturalną - oznaczającą konsumpcję artykułów, które zostały wytworzone przez konsumenta w jego [[gospodarstwo domowe|gospodarstwie domowym]] | ||
* społeczną | * społeczną - rozumianą jako konsumpcja dóbr finansowanych ze środków publicznych | ||
Ze względu na źródło finansowania konsumpcję dzieli się na: | Ze względu na źródło finansowania konsumpcję dzieli się na: | ||
* prywatną | * prywatną - rozumianą jako konsumowanie dóbr i usług opłaconych lub wytworzonych przez daną jednostkę (np. zakup książki) | ||
* publiczną | * publiczną - uznawaną jako konsumowanie dóbr i usług finansowanych ze środków publicznych (np. korzystanie ze zbiorów biblioteki publicznej) | ||
Inny istotny podział klasyfikuje konsumpcję na: | Inny istotny podział klasyfikuje konsumpcję na: | ||
* bezpośrednią | * bezpośrednią - uznawaną jako analiza struktury rozkładów spożycia dóbr materialnych i usług (kryterium przedmiotowe). | ||
* pośrednią | * pośrednią - traktowaną jako [[wskaźnik]] zmian społecznych (np. poziomu i jakości życia) | ||
Warty odnotowania jest także terminologiczny podział na konsumpcję: | Warty odnotowania jest także terminologiczny podział na konsumpcję: | ||
* bieżącą | * bieżącą - rozumianą jako przeznaczenie środków przez jednostkę na zakup określonego dobra lub [[usługi]] w danym momencie | ||
* przyszłą | * przyszłą - uznawaną jako powiększenie [[oszczędności]] i skonsumowanie ich dopiero po upływie pewnego czasu | ||
==Determinanty konsumpcji w skali mikro== | ==Determinanty konsumpcji w skali mikro== | ||
Konsumpcja w skali mikro dotyczy konsumpcji jednostki lub [[gospodarstwo domowe|gospodarstwa domowego]]. Determinują ją czynniki biologiczne, ekonomiczne, społeczne oraz kulturowe. | Konsumpcja w skali mikro dotyczy konsumpcji jednostki lub [[gospodarstwo domowe|gospodarstwa domowego]]. Determinują ją czynniki biologiczne, ekonomiczne, społeczne oraz kulturowe. | ||
: | :Czynniki biologiczne: | ||
Właściwości anatomiczne i fizjologiczne (wiek, wzrost, waga, [[sprawność]] fizyczna ogólna i sprawność poszczególnych organów, struktura psychiczna) determinujące [[potrzeba|potrzeby]] żywieniowe, potrzeby odzieżowe i mieszkaniowe oraz potrzeby rekreacji (odpoczynku, rozrywki) | Właściwości anatomiczne i fizjologiczne (wiek, wzrost, waga, [[sprawność]] fizyczna ogólna i sprawność poszczególnych organów, struktura psychiczna) determinujące [[potrzeba|potrzeby]] żywieniowe, potrzeby odzieżowe i mieszkaniowe oraz potrzeby rekreacji (odpoczynku, rozrywki) | ||
: | :Czynniki ekonomiczne: | ||
* [[zasoby]] majątkowe gospodarstwa domowego oraz jego dostęp do dóbr publicznych | * [[zasoby]] majątkowe gospodarstwa domowego oraz jego dostęp do dóbr publicznych | ||
* [[dochód|dochody]] bieżące gospodarstw domowych | * [[dochód|dochody]] bieżące gospodarstw domowych | ||
| Linia 74: | Linia 59: | ||
* [[podaż]] [[dobro konsumpcyjne|dóbr konsumpcyjnych]] oraz sposoby ich [[dystrybucja|dystrybucji]] | * [[podaż]] [[dobro konsumpcyjne|dóbr konsumpcyjnych]] oraz sposoby ich [[dystrybucja|dystrybucji]] | ||
: | :Czynniki społeczne: | ||
* skład gospodarstwa domowego, tzn. liczbę jego członków, ich płeć oraz wiek | * skład gospodarstwa domowego, tzn. liczbę jego członków, ich płeć oraz wiek | ||
* aktywność i pozycję zawodową członków [[gospodarstwo domowe|gospodarstwa domowego]] | * aktywność i pozycję zawodową członków [[gospodarstwo domowe|gospodarstwa domowego]] | ||
| Linia 80: | Linia 65: | ||
* więzi gospodarstwa domowego z otoczeniem | * więzi gospodarstwa domowego z otoczeniem | ||
: | :Czynniki kulturowe: | ||
* przyzwyczajenia, zwyczaje i tradycje - narodowe, lokalne i rodzinne | * przyzwyczajenia, zwyczaje i tradycje - narodowe, lokalne i rodzinne | ||
* [[system|systemy]] wartości | * [[system|systemy]] wartości | ||
| Linia 88: | Linia 73: | ||
==Determinanty konsumpcji w skali makro== | ==Determinanty konsumpcji w skali makro== | ||
Konsumpcja w skali makro rozumiana jest jako konsumpcja całego [[społeczeństwo|społeczeństwa]] danego kraju. Jej podstawowymi determinantami są: | Konsumpcja w skali makro rozumiana jest jako konsumpcja całego [[społeczeństwo|społeczeństwa]] danego kraju. Jej podstawowymi determinantami są: | ||
* poziom i tempo rozwoju gospodarczego | * poziom i tempo rozwoju gospodarczego - poziom rozwoju gospodarczego danego kraju mierzony jest wielkością [[produkt krajowy brutto|produktu krajowego brutto]] (PKB), natomiast dynamikę rozwoju wyraża się [[wskaźnik|wskaźnikami]] jego zmian (przyrosty lub spadki). | ||
* procesy demograficzno - społeczne | * procesy demograficzno - społeczne - biorące pod uwagę liczbę ludności, jej dynamikę i źródła rozwoju demograficznego, zmiany w strukturach ludności według płci i wieku, aktywności zawodowej, wykształcenia oraz zmiany w systemach wartości, aspiracjach i wzorcach zachowań [[społeczeństwo|społeczeństwa]]. | ||
* oddziaływanie państwa. | * oddziaływanie państwa. | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Krańcowa skłonność do oszczędzania]]}} — {{i5link|a=[[Rozwój regionalny]]}} — {{i5link|a=[[Popyt turystyczny]]}} — {{i5link|a=[[Gospodarstwo domowe]]}} — {{i5link|a=[[Skłonność do konsumpcji]]}} — {{i5link|a=[[Popyt konsumpcyjny]]}} — {{i5link|a=[[Nierówności społeczne]]}} — {{i5link|a=[[Podaż turystyczna]]}} — {{i5link|a=[[Rozwój gospodarczy]]}} }} | |||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| Linia 97: | Linia 84: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<noautolinks> | <noautolinks> | ||
* Begg D., | * Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), ''Ekonomia: Makroekonomia'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Bywalec C. (2010) | * Bywalec C. (2010), ''Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny'', C.H. Beck, Warszawa | ||
* Bywalec C., Rudnicki L.(2002), ''Konsumpcja'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | * Bywalec C., Rudnicki L. (2002), ''Konsumpcja'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Cyrson E. (red.) (1996) | * Cyrson E. (red.) (1996), ''Kompendium wiedzy o gospodarce'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań | ||
* Dąbrowska A. (2015) | * Dąbrowska A. (2015), ''[http://bazekon.icm.edu.pl/bazekon/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171394003 Postawy polskich konsumentów - od konsumpcjonizmu do zrównoważonej konsumpcji]'', Handel Wewnętrzny, nr 2 | ||
* Kramer J. (2011) | * Kramer J. (2011), ''[https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-adf29b0c-60d9-472f-8ffe-fb3bb443566b Konsumpcja - ewolucja ról i znaczeń]'', Konsumpcja i Rozwój, nr 1 | ||
* Mruk H. (2011) | * Mruk H. (2011), ''[https://bibliotekanauki.pl/articles/445304 Związki konsumpcji z rozwojem społeczno-gospodarczym]'', Konsumpcja i Rozwój, nr 1 | ||
</noautolinks> | </noautolinks> | ||
{{a|Karolina Kruszczak}} | {{a|Karolina Kruszczak}} | ||
[[Kategoria: | [[Kategoria:Konsument]] | ||
{{#metamaster:description|Konsumpcja to zaspokajanie potrzeb przez użytkowanie dóbr. Jest to zarówno akt indywidualny, jak i społeczny, kończący cykl gospodarowania.}} | {{#metamaster:description|Konsumpcja to zaspokajanie potrzeb przez użytkowanie dóbr. Jest to zarówno akt indywidualny, jak i społeczny, kończący cykl gospodarowania.}} | ||
Aktualna wersja na dzień 19:35, 23 gru 2023
Konsumpcja to proces zaspokajania ludzkich potrzeb poprzez użytkowanie posiadanych dóbr.
W literaturze ekonomicznej wyróżnia się trzy definicje konsumpcji:
- konsumpcja jako akt biologiczno - psychiczny
- konsumpcja jako proces społeczny
- konsumpcja jako sfera reprodukcji społecznej.
- Konsumpcja jako akt biologiczno - psychiczny
W podstawowym znaczeniu konsumpcja oznacza bezpośredni akt zaspokojenia potrzeby człowieka poprzez użytkowanie określonego dobra materialnego lub usługi. Przykładowymi aktami konsumpcji są: spożycie posiłku, wizyta u fryzjera, przeczytanie gazety, obejrzenie filmu czy jazda samochodem. Efekty zaspokojenia potrzeby w tym przypadku są krótkotrwałe i po pewnym czasie następuje odnowienie się potrzeby, a wraz z tym konieczność ponownego jej zaspokojenia.
- Konsumpcja jako proces społeczny
W tym ujęciu konsumpcja dotyczy nie tylko zachowań konsumenta jako jednostki, ale także jest rozpatrywana jako proces obejmujący całe zbiorowości zaspokajające swoje potrzeby.
- Konsumpcja jako sfera reprodukcji społecznej
W kategoriach makroekonomicznych konsumpcję traktuje się jako fazę reprodukcji społecznej, czyli fazę kończącą cykl gospodarowania, kiedy wytworzone dobro znalazło użytkownika i stało się przedmiotem zaspokojenia jego potrzeb[1]
TL;DR
Konsumpcja to zaspokajanie potrzeb poprzez użytkowanie dóbr i usług. Jest definiowana jako akt biologiczno-psychiczny, proces społeczny i sfera reprodukcji społecznej. Wyróżnia się różne rodzaje konsumpcji, takie jak konsumpcja dóbr materialnych i usług, konsumpcja rynkowa, naturalna i społeczna, oraz konsumpcja prywatna i publiczna. Determinantami konsumpcji są czynniki biologiczne, ekonomiczne, społeczne i kulturowe. Na skalę makro determinantami są poziom i tempo rozwoju gospodarczego, procesy demograficzno-społeczne i oddziaływanie państwa.
Rodzaje konsumpcji
W literaturze poświęconej konsumpcji i teorii wyboru konsumenta przedstawiono wiele podziałów konsumpcji.
Główny z nich, dotyczący przedmiotu konsumpcji, dzieli ją na konsumpcję:
- dóbr materialnych - w której skład wchodzi konsumpcja żywności oraz artykułów przemysłowych
- usług - zawierająca konsumpcję usług materialnych i niematerialnych.
Biorąc pod uwagę źródło pochodzenia dóbr konsumpcyjnych, wyróżnia się konsumpcję:
- rynkową (towarową) - występującą w przypadku gdy spożywane dobra pochodzą z rynku, czyli zostały zakupione przez konsumenta
- naturalną - oznaczającą konsumpcję artykułów, które zostały wytworzone przez konsumenta w jego gospodarstwie domowym
- społeczną - rozumianą jako konsumpcja dóbr finansowanych ze środków publicznych
Ze względu na źródło finansowania konsumpcję dzieli się na:
- prywatną - rozumianą jako konsumowanie dóbr i usług opłaconych lub wytworzonych przez daną jednostkę (np. zakup książki)
- publiczną - uznawaną jako konsumowanie dóbr i usług finansowanych ze środków publicznych (np. korzystanie ze zbiorów biblioteki publicznej)
Inny istotny podział klasyfikuje konsumpcję na:
- bezpośrednią - uznawaną jako analiza struktury rozkładów spożycia dóbr materialnych i usług (kryterium przedmiotowe).
- pośrednią - traktowaną jako wskaźnik zmian społecznych (np. poziomu i jakości życia)
Warty odnotowania jest także terminologiczny podział na konsumpcję:
- bieżącą - rozumianą jako przeznaczenie środków przez jednostkę na zakup określonego dobra lub usługi w danym momencie
- przyszłą - uznawaną jako powiększenie oszczędności i skonsumowanie ich dopiero po upływie pewnego czasu
Determinanty konsumpcji w skali mikro
Konsumpcja w skali mikro dotyczy konsumpcji jednostki lub gospodarstwa domowego. Determinują ją czynniki biologiczne, ekonomiczne, społeczne oraz kulturowe.
- Czynniki biologiczne:
Właściwości anatomiczne i fizjologiczne (wiek, wzrost, waga, sprawność fizyczna ogólna i sprawność poszczególnych organów, struktura psychiczna) determinujące potrzeby żywieniowe, potrzeby odzieżowe i mieszkaniowe oraz potrzeby rekreacji (odpoczynku, rozrywki)
- Czynniki ekonomiczne:
- zasoby majątkowe gospodarstwa domowego oraz jego dostęp do dóbr publicznych
- dochody bieżące gospodarstw domowych
- poziom i relacje cen artykułów konsumpcyjnych
- podaż dóbr konsumpcyjnych oraz sposoby ich dystrybucji
- Czynniki społeczne:
- skład gospodarstwa domowego, tzn. liczbę jego członków, ich płeć oraz wiek
- aktywność i pozycję zawodową członków gospodarstwa domowego
- poziom i rodzaj wykształcenia członków gospodarstwa domowego
- więzi gospodarstwa domowego z otoczeniem
- Czynniki kulturowe:
- przyzwyczajenia, zwyczaje i tradycje - narodowe, lokalne i rodzinne
- systemy wartości
- oddziaływanie wzorców konsumpcji,
- edukacja konsumenta
Determinanty konsumpcji w skali makro
Konsumpcja w skali makro rozumiana jest jako konsumpcja całego społeczeństwa danego kraju. Jej podstawowymi determinantami są:
- poziom i tempo rozwoju gospodarczego - poziom rozwoju gospodarczego danego kraju mierzony jest wielkością produktu krajowego brutto (PKB), natomiast dynamikę rozwoju wyraża się wskaźnikami jego zmian (przyrosty lub spadki).
- procesy demograficzno - społeczne - biorące pod uwagę liczbę ludności, jej dynamikę i źródła rozwoju demograficznego, zmiany w strukturach ludności według płci i wieku, aktywności zawodowej, wykształcenia oraz zmiany w systemach wartości, aspiracjach i wzorcach zachowań społeczeństwa.
- oddziaływanie państwa.
| Konsumpcja — artykuły polecane |
| Krańcowa skłonność do oszczędzania — Rozwój regionalny — Popyt turystyczny — Gospodarstwo domowe — Skłonność do konsumpcji — Popyt konsumpcyjny — Nierówności społeczne — Podaż turystyczna — Rozwój gospodarczy |
Przypisy
Bibliografia
- Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), Ekonomia: Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Bywalec C. (2010), Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny, C.H. Beck, Warszawa
- Bywalec C., Rudnicki L. (2002), Konsumpcja, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Cyrson E. (red.) (1996), Kompendium wiedzy o gospodarce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań
- Dąbrowska A. (2015), Postawy polskich konsumentów - od konsumpcjonizmu do zrównoważonej konsumpcji, Handel Wewnętrzny, nr 2
- Kramer J. (2011), Konsumpcja - ewolucja ról i znaczeń, Konsumpcja i Rozwój, nr 1
- Mruk H. (2011), Związki konsumpcji z rozwojem społeczno-gospodarczym, Konsumpcja i Rozwój, nr 1
Autor: Karolina Kruszczak
