Otwarte innowacje: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Otwarte [[innowacje]]''' są modelem wykorzystywanych przez [[przedsiębiorstwo|przedsiębiorstwa]] praktyk, polegających na integracji oraz zastosowaniu wewnętrznych i zewnętrznych pomysłów, a także procesów implementacji innowacji na [[rynek]]. Stanowią ideę celowego przepływu [[wiedza|wiedzy]], pomysłów i [[technologia|technologii]] przyspieszających [[proces]] [[innowacja|innowacji]]. Otwarta [[polityka]] innowacji przedsiębiorstw powinna opierać się na dwustronnym przepływie [[informacja|informacji]] pomiędzy [[jednostka organizacyjna|jednostkami]] (organizacje korzystają z danych z zewnętrznych przedsiębiorstw, a zarazem pozwalają korzystać innym jednostkom gospodarczym z własnych pomysłów i technologii, których aktualnie nie stosują).<ref>Sopińska A., Dziurski P. (2018) s. 11</ref> | |||
</ | |||
==TL;DR== | |||
Otwarte innowacje to model wykorzystywanych przez przedsiębiorstwa praktyk, polegających na integracji wewnętrznych i zewnętrznych pomysłów oraz procesów implementacji innowacji na rynek. Otwarte innowacje opierają się na dwustronnym przepływie informacji pomiędzy jednostkami organizacyjnymi. Istnieje różnica między odkryciem, wynalazkiem a innowacją. Model zamknięty opiera się na autorskich pomysłach i zasobach wewnętrznych, podczas gdy model otwarty obejmuje współpracę z zewnętrznymi specjalistami i czerpanie korzyści z odkryć innych jednostek. W otwartych innowacjach ważna jest współpraca z partnerami biznesowymi, naukowymi i konkurencją. Zarządzanie wiedzą odgrywa kluczową rolę w procesie innowacji. | |||
==Odkrycie, wynalazek a innowacja== | |||
Powszechnie [[innowacyjność]] uważana jest za siłę napędową [[rozwój gospodarczy|rozwoju gospodarczego]] oraz sukcesu przedsiębiorstw. Kojarzy się głównie ze zmianą, nowością czy doskonaleniem<ref>Roszkowska-Menkes M. (2015) s. 21</ref> Należy jednak podkreślić różnicę między odkryciem, wynalazkiem a innowacją. Odkrycia ukierunkowane są na działalność naukową - zazwyczaj odnoszą się do nowego prawa bądź zasady naukowej. [[wynalazek|Wynalazki]] zaliczają się do kategorii odkryć, lecz z reguły mają charakter techniczny oraz zorientowane są na wieloaspektowe zastosowania. [[innowacja|Innowacje]] z kolei obejmują częściowo wynalazki, jak i ulepszenia aktualnie istniejących produktów, czy związanych z nimi procesów technologicznych<ref>Kleer J. i in (2012) s. 12</ref> Innowacją mogą być również zmiany w zakresie polityki cenowej przedsiębiorstwa, zmiany w organizacji i metodach zarządzania, działaniach promocyjnych i marketingowych bądź kanałach dystrybucji. [[Innowacja]] jest przełożeniem idei (inwencji) na rzeczywistość (wdrożeniem nowych rozwiązań).<ref>Roszkowska-Menkes M. (2015) s. 22</ref> | |||
<google>n</google> | |||
<google> | |||
==Zamknięty a otwarty proces innowacji== | ==Zamknięty a otwarty proces innowacji== | ||
Zamknięty [[model]] innowacji charakteryzuje się działalnością przedsiębiorstw opartą na tworzeniu, rozwijaniu oraz realizacji autorskich pomysłów we własnym zakresie oraz przy wykorzystaniu jedynie wewnętrznych [[zasób|zasobów]] jednostki. Model otwartych innowacji zawiera w sobie zarówno elementy tworzenia własnych idei oraz innowacji we wnętrzu organizacji, jak i pozyskiwania ich od obcych jednostek oraz inspiracji na ich osiągnięciach<ref>Sopińska A., Dziurski P. (2018) s. 13</ref> | |||
Zamknięty model innowacji charakteryzuje się działalnością przedsiębiorstw opartą na tworzeniu, rozwijaniu oraz realizacji autorskich pomysłów we własnym zakresie oraz przy wykorzystaniu jedynie wewnętrznych [[zasób|zasobów]] jednostki. Model otwartych innowacji zawiera w sobie zarówno elementy tworzenia własnych idei oraz innowacji we wnętrzu organizacji, jak i pozyskiwania ich od obcych jednostek oraz inspiracji na ich osiągnięciach | |||
Przykładowe różnice między zamkniętymi a otwartymi innowacjami ukazuje poniższa tabela: | Przykładowe różnice między zamkniętymi a otwartymi innowacjami ukazuje poniższa tabela: | ||
| Linia 30: | Linia 17: | ||
! Model zamkniętych innowacji || Model otwartych innowacji | ! Model zamkniętych innowacji || Model otwartych innowacji | ||
|- | |- | ||
|Zatrudnianie specjalistów w danej dziedzinie. || Zatrudnianie oraz | |Zatrudnianie specjalistów w danej dziedzinie. || Zatrudnianie oraz współ[[praca]] z zewnętrznymi specjalistami. | ||
|- | |- | ||
|Dokonywanie odkryć oraz ich wdrażanie we własnym zakresie. || Bazowanie na wewnętrznych oraz zewnętrznych pracach badawczo-rozwojowych. | |Dokonywanie odkryć oraz ich wdrażanie we własnym zakresie. || Bazowanie na wewnętrznych oraz zewnętrznych pracach badawczo-rozwojowych. | ||
| Linia 40: | Linia 27: | ||
|Utożsamianie wdrażania innowacji z osiąganiem sukcesu rynkowego (im więcej, tym lepiej). || Koncentracja na jakości oraz użyteczności pomysłów (liczy się jak najlepsze wykorzystanie innowacji). | |Utożsamianie wdrażania innowacji z osiąganiem sukcesu rynkowego (im więcej, tym lepiej). || Koncentracja na jakości oraz użyteczności pomysłów (liczy się jak najlepsze wykorzystanie innowacji). | ||
|- | |- | ||
|Ochrona własności intelektualnej przed konkurencją. || Czerpanie korzyści oraz udostępnianie idei i wiedzy w celu wsparcia modelu biznesowego. | |[[Ochrona własności intelektualnej]] przed konkurencją. || Czerpanie korzyści oraz udostępnianie idei i wiedzy w celu wsparcia modelu biznesowego. | ||
|} | |} | ||
''Źródło: "Otwarte innowacje: perspektywa współpracy i zarządzania wiedzą"''<ref>Sopińska A., Dziurski P. (2018) s. 13</ref> | ''Źródło: "Otwarte innowacje: perspektywa współpracy i zarządzania wiedzą"''<ref>Sopińska A., Dziurski P. (2018) s. 13</ref> | ||
==Proces współpracy w otwartych innowacjach== | ==Proces współpracy w otwartych innowacjach== | ||
[[Współpraca]] jest istotą idei otwartych innowacji. Jednostki chcące zastosować tego typu rozwiązanie muszą otworzyć się na nowych partnerów biznesowych oraz należycie dostosować się do nowej sytuacji i uwarunkowań. Współ[[działanie]] w ramach procesu innowacji odnosi się nie tylko do relacji [[przedsiębiorstwo]]-przedsiębiorstwo. W jego współtworzeniu mogą brać [[udział]] wszelakie jednostki, np. [[klient|klienci]], [[konkurencja|konkurenci]], [[konsultant|konsultanci]], uczelnie wyższe, stowarzyszenia itd<ref>Sopińska A., Dziurski P. (2018) s. 27</ref> V. Scuotto proponuje podział partnerów zaangażowanych w tworzenie innowacji na: | |||
Współpraca jest istotą idei otwartych innowacji. Jednostki chcące zastosować tego typu rozwiązanie muszą otworzyć się na nowych partnerów biznesowych oraz należycie dostosować się do nowej sytuacji i uwarunkowań. | |||
* partnerów rynkowych (klienci, dostawcy, konkurenci), | * partnerów rynkowych (klienci, dostawcy, konkurenci), | ||
* partnerów naukowych (uczelnie wyższe, centra badawcze).<ref>Scuotto V. i in | * partnerów naukowych (uczelnie wyższe, centra badawcze).<ref>Scuotto V. i in (2017) s. 642</ref> | ||
Współpraca z '''nabywcami''' charakteryzuje się łatwością pozyskania i współpracy z tego typu partnerem. Sprzyja również zmniejszaniu ryzyka związanego z wdrożeniem nowego produktu bądź usługi. '''Dostawcy''' są wartościowymi partnerami w tworzeniu otwartych innowacji. Tego typu współpraca sprzyja redukcji kosztów oraz wzrostowi efektywności podstawowej działalności jednostki. Przedsiębiorstwa mogą również zdobywać wiedzę od '''konkurentów'''. Organizacja może przyjąć postawę pośrednią (monitorowanie działalności konkurencji, reverse engineering), lub bezpośrednią (współpraca z konkurentami, wykorzystanie efektu synergii, podział kosztów i ryzyka). Współpraca z '''uczelniami wyższymi''' cechuje się wysokim dostępem do aktualnej wiedzy, lecz ze względu na jej wysoki poziom kompleksowości może być ona trudna do zastosowania w realiach przedsiębiorstwa | Współpraca z '''nabywcami''' charakteryzuje się łatwością pozyskania i współpracy z tego typu partnerem. Sprzyja również zmniejszaniu ryzyka związanego z wdrożeniem nowego produktu bądź [[usługi]]. '''Dostawcy''' są wartościowymi partnerami w tworzeniu otwartych innowacji. Tego typu współpraca sprzyja redukcji kosztów oraz wzrostowi efektywności podstawowej działalności jednostki. Przedsiębiorstwa mogą również zdobywać wiedzę od '''konkurentów'''. [[Organizacja]] może przyjąć postawę pośrednią ([[monitorowanie]] działalności konkurencji, reverse engineering), lub bezpośrednią (współpraca z konkurentami, wykorzystanie efektu synergii, podział kosztów i ryzyka). Współpraca z '''uczelniami wyższymi''' cechuje się wysokim dostępem do aktualnej wiedzy, lecz ze względu na jej wysoki poziom kompleksowości może być ona trudna do zastosowania w realiach przedsiębiorstwa<ref>Sopińska A., Dziurski P. (2018) s. 29</ref> | ||
==Zarządzanie wiedzą w otwartych innowacjach== | ==Zarządzanie wiedzą w otwartych innowacjach== | ||
Źródłem innowacji jest umiejętne [[zarządzanie]] [[wiedza|wiedzą]], która jest zasobem strategicznym przedsiębiorstwa. Tworzenie innowacji opiera się na pozyskaniu nowych oraz wykorzystaniu już istniejących zasobów intelektualnych. Jest ona najważniejszym czynnikiem w procesie tworzenia innowacji. Wewnętrzna eksploracja wiedzy sprowadza się do rozwijania [[zdolności]] kreatywnych, natomiast zewnętrzna - zdolności absorpcyjnych. [[Eksploatacja]] wiedzy wewnętrznej nakazuje [[rozwój]] zdolności innowacyjnych, a zewnętrznej - zdolności desorpcyjnych<ref>Sopińska A., Dziurski P. (2018) s. 47-53</ref> | |||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Zarządzanie wiedzą]]}} — {{i5link|a=[[Koncepcje zarządzania]]}} — {{i5link|a=[[Zarządzanie innowacjami]]}} — {{i5link|a=[[Restrukturyzacja]]}} — {{i5link|a=[[Time Based Planning]]}} — {{i5link|a=[[System zarządzania wiedzą]]}} — {{i5link|a=[[Strategiczny system informacyjny]]}} — {{i5link|a=[[Spin-off]]}} — {{i5link|a=[[Offshoring]]}} }} | |||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
<references /> | <references /> | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Kleer J. (red.) (2012) ''Innowacyjność, kreatywność a rozwój'', Komitet Prognoz | <noautolinks> | ||
* Kwiotkowska A. (2010) | * Kleer J. (red.) (2012), ''Innowacyjność, kreatywność a rozwój'', Komitet Prognoz Polska 2000 Plus przy Prezydium PAN, Warszawa | ||
* Pichlak M. (2012) [ | * Kwiotkowska A. (2010), ''Rola otwartych innowacji w przełomie strategicznym'', Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 41 | ||
* Pichlak M. (2012) [ | * Pichlak M. (2012), ''[https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-article-BSL9-0066-0028 Otwarte innowacje jako nowy paradygmat w zarządzaniu innowacjami]'', Zeszyty Naukowe Organizacja i Zarządzanie Politechnika Śląska, 60 | ||
* Rojek D. (2014) | * Pichlak M. (2012), ''[https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-article-BSL9-0066-0028 Otwarte innowacje jako nowy paradygmat w zarządzaniu innowacjami]'', Zeszyty Naukowe Organizacja i Zarządzanie Politechnika Śląska, 60 | ||
* Roszkowska-Menkes M. (2015) ''Otwarte innowacje: w poszukiwaniu równowagi'', Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa | * Rojek D. (2014), ''Otwarte innowacje jako model interaktywnego zarządzania innowacjami'', Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach Administracja i Zarządzanie, 28(101) | ||
* Scuotto V., Del Giudice M., Bresciani S., | * Roszkowska-Menkes M. (2015), ''Otwarte innowacje: w poszukiwaniu równowagi'', Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa | ||
* Sopińska A. (2013) | * Scuotto V., Del Giudice M., Bresciani S., Meissner D. (2017), ''Knowledge-driven preferences in informal inbound open innovation modes. An explorative view on small to medium enterprises'', Journal of Knowledge Management, 21(3) | ||
* Sopińska A., Dziurski P. (2018) ''Otwarte innowacje: perspektywa współpracy i zarządzania wiedzą'', Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa | * Sopińska A. (2013), ''Otwarte innowacje bazujące na mądrości tłumu-podstawa sukcesu współczesnego przedsiębiorstwa'', Wydział Zarządzania - Uniwersytet Gdański Zarządzanie i Finanse, 11(4) | ||
* Sopińska A., Dziurski P. (2018), ''Otwarte innowacje: perspektywa współpracy i zarządzania wiedzą'', Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa | |||
</noautolinks> | |||
{{a| Klaudia Siwiec}} | {{a| Klaudia Siwiec}} | ||
[[Kategoria: Zarządzanie | [[Kategoria:Zarządzanie innowacjami]] | ||
{{#metamaster:description|Otwarte innowacje to model przedsiębiorczości, który wykorzystuje zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne pomysły i procesy implementacji. Przyspiesza rozwój innowacji poprzez przepływ wiedzy i technologii.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 21:53, 20 gru 2023
Otwarte innowacje są modelem wykorzystywanych przez przedsiębiorstwa praktyk, polegających na integracji oraz zastosowaniu wewnętrznych i zewnętrznych pomysłów, a także procesów implementacji innowacji na rynek. Stanowią ideę celowego przepływu wiedzy, pomysłów i technologii przyspieszających proces innowacji. Otwarta polityka innowacji przedsiębiorstw powinna opierać się na dwustronnym przepływie informacji pomiędzy jednostkami (organizacje korzystają z danych z zewnętrznych przedsiębiorstw, a zarazem pozwalają korzystać innym jednostkom gospodarczym z własnych pomysłów i technologii, których aktualnie nie stosują).[1]
TL;DR
Otwarte innowacje to model wykorzystywanych przez przedsiębiorstwa praktyk, polegających na integracji wewnętrznych i zewnętrznych pomysłów oraz procesów implementacji innowacji na rynek. Otwarte innowacje opierają się na dwustronnym przepływie informacji pomiędzy jednostkami organizacyjnymi. Istnieje różnica między odkryciem, wynalazkiem a innowacją. Model zamknięty opiera się na autorskich pomysłach i zasobach wewnętrznych, podczas gdy model otwarty obejmuje współpracę z zewnętrznymi specjalistami i czerpanie korzyści z odkryć innych jednostek. W otwartych innowacjach ważna jest współpraca z partnerami biznesowymi, naukowymi i konkurencją. Zarządzanie wiedzą odgrywa kluczową rolę w procesie innowacji.
Odkrycie, wynalazek a innowacja
Powszechnie innowacyjność uważana jest za siłę napędową rozwoju gospodarczego oraz sukcesu przedsiębiorstw. Kojarzy się głównie ze zmianą, nowością czy doskonaleniem[2] Należy jednak podkreślić różnicę między odkryciem, wynalazkiem a innowacją. Odkrycia ukierunkowane są na działalność naukową - zazwyczaj odnoszą się do nowego prawa bądź zasady naukowej. Wynalazki zaliczają się do kategorii odkryć, lecz z reguły mają charakter techniczny oraz zorientowane są na wieloaspektowe zastosowania. Innowacje z kolei obejmują częściowo wynalazki, jak i ulepszenia aktualnie istniejących produktów, czy związanych z nimi procesów technologicznych[3] Innowacją mogą być również zmiany w zakresie polityki cenowej przedsiębiorstwa, zmiany w organizacji i metodach zarządzania, działaniach promocyjnych i marketingowych bądź kanałach dystrybucji. Innowacja jest przełożeniem idei (inwencji) na rzeczywistość (wdrożeniem nowych rozwiązań).[4]
Zamknięty a otwarty proces innowacji
Zamknięty model innowacji charakteryzuje się działalnością przedsiębiorstw opartą na tworzeniu, rozwijaniu oraz realizacji autorskich pomysłów we własnym zakresie oraz przy wykorzystaniu jedynie wewnętrznych zasobów jednostki. Model otwartych innowacji zawiera w sobie zarówno elementy tworzenia własnych idei oraz innowacji we wnętrzu organizacji, jak i pozyskiwania ich od obcych jednostek oraz inspiracji na ich osiągnięciach[5]
Przykładowe różnice między zamkniętymi a otwartymi innowacjami ukazuje poniższa tabela:
| Model zamkniętych innowacji | Model otwartych innowacji |
|---|---|
| Zatrudnianie specjalistów w danej dziedzinie. | Zatrudnianie oraz współpraca z zewnętrznymi specjalistami. |
| Dokonywanie odkryć oraz ich wdrażanie we własnym zakresie. | Bazowanie na wewnętrznych oraz zewnętrznych pracach badawczo-rozwojowych. |
| Dokonanie odkrycia jest równoznaczne z byciem pionierem na rynku. | Czerpanie korzyści z odkryć innych jednostek. |
| Osiąganie sukcesu rynkowego głównie przez pionierów i innowatorów. | Koncentracja na tworzenie dobrego modelu biznesowego, nie na byciu pierwszym na rynku. |
| Utożsamianie wdrażania innowacji z osiąganiem sukcesu rynkowego (im więcej, tym lepiej). | Koncentracja na jakości oraz użyteczności pomysłów (liczy się jak najlepsze wykorzystanie innowacji). |
| Ochrona własności intelektualnej przed konkurencją. | Czerpanie korzyści oraz udostępnianie idei i wiedzy w celu wsparcia modelu biznesowego. |
Źródło: "Otwarte innowacje: perspektywa współpracy i zarządzania wiedzą"[6]
Proces współpracy w otwartych innowacjach
Współpraca jest istotą idei otwartych innowacji. Jednostki chcące zastosować tego typu rozwiązanie muszą otworzyć się na nowych partnerów biznesowych oraz należycie dostosować się do nowej sytuacji i uwarunkowań. Współdziałanie w ramach procesu innowacji odnosi się nie tylko do relacji przedsiębiorstwo-przedsiębiorstwo. W jego współtworzeniu mogą brać udział wszelakie jednostki, np. klienci, konkurenci, konsultanci, uczelnie wyższe, stowarzyszenia itd[7] V. Scuotto proponuje podział partnerów zaangażowanych w tworzenie innowacji na:
- partnerów rynkowych (klienci, dostawcy, konkurenci),
- partnerów naukowych (uczelnie wyższe, centra badawcze).[8]
Współpraca z nabywcami charakteryzuje się łatwością pozyskania i współpracy z tego typu partnerem. Sprzyja również zmniejszaniu ryzyka związanego z wdrożeniem nowego produktu bądź usługi. Dostawcy są wartościowymi partnerami w tworzeniu otwartych innowacji. Tego typu współpraca sprzyja redukcji kosztów oraz wzrostowi efektywności podstawowej działalności jednostki. Przedsiębiorstwa mogą również zdobywać wiedzę od konkurentów. Organizacja może przyjąć postawę pośrednią (monitorowanie działalności konkurencji, reverse engineering), lub bezpośrednią (współpraca z konkurentami, wykorzystanie efektu synergii, podział kosztów i ryzyka). Współpraca z uczelniami wyższymi cechuje się wysokim dostępem do aktualnej wiedzy, lecz ze względu na jej wysoki poziom kompleksowości może być ona trudna do zastosowania w realiach przedsiębiorstwa[9]
Zarządzanie wiedzą w otwartych innowacjach
Źródłem innowacji jest umiejętne zarządzanie wiedzą, która jest zasobem strategicznym przedsiębiorstwa. Tworzenie innowacji opiera się na pozyskaniu nowych oraz wykorzystaniu już istniejących zasobów intelektualnych. Jest ona najważniejszym czynnikiem w procesie tworzenia innowacji. Wewnętrzna eksploracja wiedzy sprowadza się do rozwijania zdolności kreatywnych, natomiast zewnętrzna - zdolności absorpcyjnych. Eksploatacja wiedzy wewnętrznej nakazuje rozwój zdolności innowacyjnych, a zewnętrznej - zdolności desorpcyjnych[10]
| Otwarte innowacje — artykuły polecane |
| Zarządzanie wiedzą — Koncepcje zarządzania — Zarządzanie innowacjami — Restrukturyzacja — Time Based Planning — System zarządzania wiedzą — Strategiczny system informacyjny — Spin-off — Offshoring |
Przypisy
- ↑ Sopińska A., Dziurski P. (2018) s. 11
- ↑ Roszkowska-Menkes M. (2015) s. 21
- ↑ Kleer J. i in (2012) s. 12
- ↑ Roszkowska-Menkes M. (2015) s. 22
- ↑ Sopińska A., Dziurski P. (2018) s. 13
- ↑ Sopińska A., Dziurski P. (2018) s. 13
- ↑ Sopińska A., Dziurski P. (2018) s. 27
- ↑ Scuotto V. i in (2017) s. 642
- ↑ Sopińska A., Dziurski P. (2018) s. 29
- ↑ Sopińska A., Dziurski P. (2018) s. 47-53
Bibliografia
- Kleer J. (red.) (2012), Innowacyjność, kreatywność a rozwój, Komitet Prognoz Polska 2000 Plus przy Prezydium PAN, Warszawa
- Kwiotkowska A. (2010), Rola otwartych innowacji w przełomie strategicznym, Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 41
- Pichlak M. (2012), Otwarte innowacje jako nowy paradygmat w zarządzaniu innowacjami, Zeszyty Naukowe Organizacja i Zarządzanie Politechnika Śląska, 60
- Pichlak M. (2012), Otwarte innowacje jako nowy paradygmat w zarządzaniu innowacjami, Zeszyty Naukowe Organizacja i Zarządzanie Politechnika Śląska, 60
- Rojek D. (2014), Otwarte innowacje jako model interaktywnego zarządzania innowacjami, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach Administracja i Zarządzanie, 28(101)
- Roszkowska-Menkes M. (2015), Otwarte innowacje: w poszukiwaniu równowagi, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa
- Scuotto V., Del Giudice M., Bresciani S., Meissner D. (2017), Knowledge-driven preferences in informal inbound open innovation modes. An explorative view on small to medium enterprises, Journal of Knowledge Management, 21(3)
- Sopińska A. (2013), Otwarte innowacje bazujące na mądrości tłumu-podstawa sukcesu współczesnego przedsiębiorstwa, Wydział Zarządzania - Uniwersytet Gdański Zarządzanie i Finanse, 11(4)
- Sopińska A., Dziurski P. (2018), Otwarte innowacje: perspektywa współpracy i zarządzania wiedzą, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa
Autor: Klaudia Siwiec
