Prawa konsumenta

Prawa konsumenta - ogół przepisów prawnych regulujących uprawnienia przysługujące konsumentowi dotyczące obowiązków przedsiębiorcy zawierającego z nim umowę oraz zasad i trybów związanych z jej zawieraniem, a także prawem odstąpienia od zawartej wcześniej umowy. Ustawa o prawach konsumenta została uchwalona 30 maja 2014 roku przez Sejm, zaczęła natomiast funkcjonować od 25 grudnia 2014 roku (A.Makuliński 2014, s. 1). Celem istnienia powstałych norm jest ochrona praw osoby fizycznej i ujednolicenie gospodarki rynkowej na terenie całej Unii Europejskiej. Kwestie są szczególnie aktualne w przypadku transakcji dotyczących umów zawieranych na odległość, w głównej mierze za pośrednictwem Internetu (T.Czech 2017, s. 15).

TL;DR

Artykuł omawia prawa konsumenta w Polsce, które regulują uprawnienia konsumenta wobec przedsiębiorcy, zasady zawierania umów i prawo odstąpienia od umowy. Artykuł omawia również obowiązki przedsiębiorcy, prawo odstąpienia od umowy, reklamacje konsumenckie oraz rękojmię i gwarancję.

Konsument

Konsument jest to osoba fizyczna dokonująca czynu prawnego, dotyczącego między innymi zawarcia umowy. Pojęcie konsumenta pełni w prawie dużą rolę ze względu na przyznanie mu określonych uprawnień oraz dodatkową ochronę w wielu aspektach. Związane jest to z jego “słabszej pozycji" w stosunku do przedsiębiorcy, która wynika najczęściej z braku określonej wiedzy (D.Kaczmarek 2016, s. 3).

Zawarcie umowy

Do zawarcia umowy potrzebne są minimum dwie strony:

• konsument
• przedsiębiorca (sprzedawca albo zleceniobiorca).

Strony te dążą do porozumienia, które jest niezbędnym elementem podczas zawierania umowy. Biorąc pod uwagę formy umowy wyróżniamy: ustne, pisemne, za pośrednictwem urządzeń elektronicznych oraz te, zawarte w sposób dorozumiany. Mogą być one zawierane w sposób tradycyjny (przy obecności dwóch stron), poza lokalem przedsiębiorstwa oraz na odległość (K.Lehmann 2015, s. 8-9).

Obowiązki przedsiębiorcy

Przed zawarciem umowy przedsiębiorca powinien udzielić konsumentowi klarownych i jednoznacznych informacji w języku polskim oraz wytłumaczyć znaczenie określonych punktów zawartych w umowie jeśli istnieje taka konieczność.

Licząc od daty zawarcia umowy między sprzedawcą, a konsumentem ma on maksymalnie 30 dni na dostarczenie towaru do odbiorcy. Konsument nie ma obowiązku zapłaty za otrzymanie towaru lub usługi, których uprzednio nie zamówił. W przypadku opóźnienia, konsument ma prawo wskazać posiłkowy termin - jeśli przedsiębiorca nie dostarczy towaru w drugim terminie, konsument ma prawo całkowicie odstąpić od umowy. Sprzedawca ma obowiązek wraz z towarem dostarczyć konsumentowi wszelką dokumentację, dotyczącą między innymi instrukcji obsługi oraz norm konserwacji (K.Lehmann 2015, s. 9-10).

Prawo odstąpienia od umowy

Konsument ma prawo na odstąpienie od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy do 14 dni. Jeśli jednak przedsiębiorca nie dostarczy mu tej informacji w momencie zawarcia umowy, czas na odstąpienie od niej przedłuży się automatycznie do 12 miesięcy. Podczas wejścia ustawy dotyczącej praw konsumentów wprowadzony został jednolity wzór odstąpienia od umowy.

Przedsiębiorca ma obowiązek zwrócić wszelkie koszty dokonane przez konsumenta maksymalnie do 14 dni od momentu otrzymania oświadczenia odnośnie odstąpienia od umowy w ten sam sposób zapłaty, jakiego użył konsument (wyjątkiem jest inny sposób zwrotu, tylko i wyłącznie za zgodą konsumenta) (A.Makuliński 2014, s. 10-11).

Jeśli konsument zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa nie zawsze otrzyma on przywilej prawa odstąpienia od umowy w przeciągu 14 dni. Dotyczy między innymi sytuacji:

• związanych ze świadczeniem usług, gdy przedsiębiorca wykonał ją za jednoznaczną zgodą konsumenta i poinformował go o utracie prawa odstąpienia od
• umowy po jej całkowitym wykonaniu,
• kiedy koszt lub wynagrodzenie są zależne od zmian na rynku finansowym,
• gdy towar został stworzony zgodnie z zaleceniami konsumenta,
• odnoszących się do produktów, które cechują się krótkim terminem spożycia i szybkim zepsuciem,
• jeśli konsument otworzy po dostarczeniu produkt, którego zwrot jest niemożliwy z powodów higienicznych oraz ze względu na ochronę zdrowia,
• jak towar jest integralnie zespolony z innymi produktami,
• w przypadku napojów alkoholowych, których wartość związana jest z niezależnych od sprzedawcy wahań na rynku (K.Lehmann 2015, s. 23-24).

Reklamacje konsumenckie

Każdy konsument w przypadku spostrzeżenia wad zakupionego przez niego towaru konsumpcyjnego oraz ewentualnie dokupionych do niego usług ma prawo do reklamacji. Jeśli gwarancja została udzielona, konsument ma prawo wyboru między nią, a rękojmią (jeśli natomiast produkt gwarancji nie posiada, konsument zawsze ma prawo do skorzystania z przywileju rękojmi) (D.Kaczmarek 2016" s. 3-4).

Rękojmia

Konsument ma prawo do reklamacji z tytułu rękojmi, gdy artykuł posiada wadę fizyczną nie wynikającą z winy konsumenta. Niezgodność towaru z umową związana jest najczęściej:

• gdy konsument dostrzeże brak właściwości niezbędnych do odpowiedniego korzystania i tych, związanych z przeznaczeniem artykułu,
• kiedy towar nie posiada właściwości, o których konsument przed zakupem był zapewniany,
• w przypadku wydania towaru w stanie niekompletnym z brakującymi elementami.

Reklamację z tytułu rękojmi konsument powinien złożyć do przedsiębiorcy, którego dane umieszczone są na dowodzie zakupu produktu na piśmie bezpośrednio u przedsiębiorcy lub za pośrednictwem poczty z potwierdzeniem odbioru.

Okres odpowiedzialności przedsiębiorcy za wadliwy towar wynosi 2 lata od momentu jego wydania. Sprzedawca może skrócić termin maksymalnie o 1 rok pod warunkiem poinformowania konsumenta odnośnie zmiany przed zawarciem umowy (K.Lehmann 2015, s. 26-27).

Gwarancja

Gwarancja jest dobrowolnym i niekoniecznym przywilejem wydawanym przez gwaranta, a konsument ma pełne prawo wiedzieć o jej istnieniu. Dokument gwarancyjny musi być wydany razem z artykułem - celem gwarancji jest naprawa lub wymiana zakupionego produktu na nowy.

Każdy dokument gwarancyjny powinien zawierać:

• czas trwania gwarancji,
• zasięg terytorialny objęty gwarancją,
• określone uprawnienia.

Konsument powinien otrzymać od gwaranta oddany towar nie później niż w terminie 14 dni (wyjątkiem są regulacje zamieszczone w dokumencie gwarancyjnym) (K.Lehmann 2015, s. 39-41).

Prawa konsumenta — artykuły polecane

Rękojmia a gwarancja — Gwarancja — Niezgodność towaru z umową — Zwrot towaru — Reklamacja — Odstąpienie od umowy — Timesharing — Rękojmia — Sprzedaż ratalna

Bibliografia

• Czech T. (2017), Prawa konsumenta. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa
• Kaczmarek D. (2016), Krótki poradnik Konsumenta, Biuletyn Informacji Publicznej Powiatu Poznańskiego, Poznań
• Lehmann K. (2015), Vademecum Konsumenta, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Warszawa
• Makuliński A. (2014), Ustawa o prawach konsumenta, Prokurent, Warszawa

Autor: Klaudia Satoła