Kondominium

Kondominium - (z łac. con- = 'współ-', dominium = ‘panowanie’) - wspólne rządy dwóch lub kilku państw nad jakimś krajem lub też terytorium znajdujące się pod wspólną władzą dwu lub kilku państw. W architekturze jest to zespół mieszkaniowy, np.: budynek mieszkalny wielorodzinny. Za terytoria zależne postrzega się obszary zamieszkałe, ale nie wchodzące w skład żadnego kraju i nie posiadające najistotniejszego z punktu widzenia prawa międzynarodowego atrybutu państwa - suwerenności. Wyróżniamy dwa typy terytoriów: zależne kolonialne i zależne niekolonialne. Terytorium państwowe tworzy trójwymiarową przestrzeń, stąd też powstaje problem ustalania granic przestrzennych państwa. W zależności od przyjętego kryterium za granicę państwową uznaje się: linię, na której następuje koniec władzy państwowej, linię rozgraniczającą terytorium jednego państwa od terytorium drugiego państwa albo morza otwartego, płaszczyznę prostopadłą do powierzchni ziemi, przecinającą ją w kierunku geometrycznego środka ziemi, rozdzielającą obszary podane zwierzchnictwu terytorialnemu innych krajów linię kontaktu terytoriów dwóch sąsiadujących ze sobą państw.

Terytorium powietrzne rozprzestrzenia się horyzontalnie nad terytorium lądowym, morzem terytorialnym oraz wodami wewnętrznymi. Przyjmuje się że słup powietrza o wysokości od 80 do 100 km stanowi górną granicę tego obszaru.

Wyróżnia się dwa rodzaje nabycia terytorium: pierwotne i pochodne. Pierwsze z nich ma miejsce, gdy przejmowany jest obszar który nie był wcześniej kontrolowany przez żadne państwo. Co za tym idzie, ustanowienie suwerenności na tym obszarze, nie wpływa na utratę suwerenności prze jakiekolwiek inne państwo. Drugie natomiast, ma wpływ na suwerenność innego państwa na tym obszarze, może w takim momencie dojść do powstania np.: kondominium.

Kluczowe cechy

Kondominium posiada kilka kluczowych cech, które wyróżniają ten model zarządzania na tle innych form podziału terytorium. Jedną z najważniejszych cech kondominium jest równoczesna suwerenność państw nad danym obszarem. Oznacza to, że każde państwo ma prawo do sprawowania władzy i wpływu na zarządzanie, mimo że nie posiada pełnej kontroli nad terytorium.

Kolejną istotną cechą kondominium jest konieczność współpracy i negocjacji między państwami. Decyzje dotyczące zarządzania muszą być podejmowane w porozumieniu, co wymaga kompromisów i umiejętności dyplomatycznych. W przypadku braku zgody między państwami, podejmowanie decyzji może być utrudnione, co może prowadzić do konfliktów i napięć wewnątrz kondominium.

Kondominium często wiąże się z koniecznością współdzielenia zasobów i odpowiedzialności. Państwa kondominialne muszą podzielić się zarówno korzyściami, jak i kosztami związanych z zarządzaniem terytorium. To może prowadzić do wzajemnej zależności i potrzeby koordynacji działań między państwami.

Przykładowe Kondominia

Historia:

• Wolne Miasto Kraków (1815-1846) - wspólny protektorat Austrii, Prus i Węgier
• Andora (1278-1992) - wspólny protektorat Hiszpanii i Francji
• Inflanty (1569-1660) - współposiadłość Korony i Litwy

Przykładowe kondominia współcześnie:

• wyspa Faisans na rzece Bidasoa - wspólnie zarządzana przez Hiszpanię oraz Francję
• dystrykt Brczko (Bośnia i Hercegowina) - obszar zarządzany przez Republikę Serbską oraz Federacji Bośni i Hercegowiny
• wyspa Hans (cieśnina Naresa) - terytorium zarządzane przez Kanadę oraz Danię (Grenlandię)

Upadek komunizmu miał również duży wpływ na podział terytoriów na świecie, np.: nie rozstrzygnięto losów południowoafrykańskiej eksklawy Zatoki Wielorybiej i przybrzeżnych wysepek, które nie zostały zwrócone Namibii w chwili jej niepodległości. Uzgodniono przekazanie, od 15 stycznia 1993 r. Zatoki Wielorybiej i 12 przybrzeżnych Wysp Penguin pod wspólną administrację Namibii i Republiki Południowej Afryki.

Architektura

W architekturze jest to zespół mieszkaniowy, często stanowi osiedle strzeżone, oznaczać również może apartamentowiec lub budynek mieszkalny wielorodzinny. Według ekspertów z programu "Secured by Design" poprawnie zaprojektowane ale nie ogrodzone osiedle jest równie bezpieczne co, osiedle ogrodzone. Przeprowadzone badania socjologiczne potwierdzają iż liczba rodzin mieszkająca w obrębie jednego osiedla decyduje o charakterze związków międzyludzkich. Kontakty towarzyskie są utrzymywane w grupach do 20 rodzin, od 20 do 150 przechodzą w kontakty sąsiedzkie, natomiast powyżej 150 stają się kontaktami jedynie formalnymi. Osiedle powinno być niewielkie, na tyle, aby ludzie mieszkający w jego obrębie znali się z widzenia. Ponadto budynki powinny być umiejscowione tak, aby z okien było widać większą część osiedla

Kondominium jako zarządzanie terytorium

Podział terytoriów na zależne kolonialne i zależne niekolonialne

W kontekście kondominium, terytoria mogą być podzielone na zależne kolonialne i zależne niekolonialne. Zależne kolonialne terytoria są często wynikiem kolonizacji, gdzie jedno państwo sprawuje kontrolę nad danym obszarem, ale może podzielić tę kontrolę z innymi państwami. Przykładem takiego kondominium może być Kamerun, które było zarządzane przez Wielką Brytanię i Francję po I wojnie światowej.

Z kolei zależne niekolonialne terytoria są obszarami, które nie były formalnie koloniami, ale są zarządzane przez kilka niezależnych państw. Przykładem takiego kondominium jest Wyspa Świętego Małgorzaty na Karaibach, która jest zarządzana przez Wielką Brytanię i Saint Vincent i Grenadyny.

Problematyka ustalania granic przestrzennych państwa

Jednym z najważniejszych problemów, z jakimi państwa muszą się zmierzyć przy kondominium, jest ustalanie granic przestrzennych. W przypadku kondominium granice mogą być bardziej skomplikowane i niejednoznaczne, ponieważ różne państwa mają różne interesy i cele. Często dochodzi do sporów i konfliktów związanych z ustaleniem granic, co może prowadzić do napięć między państwami.

Ważne jest, aby państwa uczestniczące w kondominium miały jasne i precyzyjne umowy dotyczące zarządzania terytorium, w tym ustalania granic. Niejasne lub nieprecyzyjne umowy mogą prowadzić do długotrwałych sporów i konfliktów, które mogą negatywnie wpływać na stabilność i rozwój danego obszaru.

Wyróżnienie terytorium państwowego jako trójwymiarowej przestrzeni

Kondominium jako forma zarządzania terytorium utorowało drogę do nowego spojrzenia na terytorium państwowego jako trójwymiarowej przestrzeni. W przypadku kondominium, państwa muszą skoordynować swoje działania zarówno na powierzchni ziemi, jak i w przestrzeni powietrznej oraz wodnej. To oznacza, że zarządzanie terytorium nie ogranicza się tylko do granic na mapie, ale obejmuje także przestrzeń nad tym obszarem i wokół niego.

W przypadku kondominium, państwa muszą również porozumieć się w sprawie korzystania z zasobów naturalnych, takich jak wody, lasy czy złoża mineralne. Właściwe zarządzanie terytorium wymaga współpracy i koordynacji działań państw w celu ochrony i zrównoważonego wykorzystania zasobów.

Kondominium jako forma zarządzania nieruchomościami

Definicja kondominium w kontekście architektury jako zespołu mieszkaniowego

Kondominium jest jedną z form zarządzania nieruchomościami, która zyskuje coraz większą popularność w Polsce. Jest to system, w którym poszczególne jednostki mieszkaniowe są własnością prywatną, a jednocześnie istnieje wspólnota mieszkaniowa, która zarządza wspólnymi częściami nieruchomości. W kontekście architektury, kondominium odnosi się do zespołu budynków mieszkalnych, w których każdy budynek składa się z osobnych lokali, a jednocześnie istnieje wspólne użytkowanie terenów rekreacyjnych, parkingów, klatek schodowych itp.

Właściciele poszczególnych lokali mają prawo do korzystania z przestrzeni wspólnych, ale również obowiązek współuczestnictwa w utrzymaniu tych przestrzeni. W praktyce oznacza to, że wspólnota mieszkaniowa zarządza finansami, podejmuje decyzje dotyczące remontów czy modernizacji, a także dba o utrzymanie porządku na terenie nieruchomości.

Wpływ projektowania osiedli na bezpieczeństwo i kontakty międzyludzkie

Projektowanie osiedli ma istotny wpływ na jakość życia mieszkańców, ich poczucie bezpieczeństwa oraz relacje międzyludzkie. Istnieje wiele aspektów, które należy wziąć pod uwagę przy planowaniu kondominium, aby stworzyć miejsce, w którym ludzie będą chcieli mieszkać i tworzyć społeczność.

Pierwszym ważnym czynnikiem jest zapewnienie odpowiedniej ilości przestrzeni wspólnych. Osiedla kondominialne powinny być zaprojektowane tak, aby umożliwiały mieszkańcom swobodne spotkania i integrację. Otwarte dziedzińce, place zabaw, parki czy wspólne ogrody to miejsca, gdzie mieszkańcy mogą spędzać czas razem, nawiązywać kontakty i budować więzi społeczne.

Kolejnym istotnym elementem jest bezpieczeństwo. Osiedla kondominialne powinny być zaprojektowane w taki sposób, aby minimalizować ryzyko kradzieży, włamań czy innych incydentów. Ważne jest odpowiednie oświetlenie, monitoring oraz kontrola dostępu do terenu osiedla. Dodatkowo, istotne jest również zagwarantowanie prywatności mieszkańcom poprzez odpowiednie rozmieszczenie budynków i zapewnienie odpowiedniej odległości między oknami sąsiadujących mieszkań.

Badania socjologiczne potwierdzające zależność liczby rodzin mieszkających na osiedlu od charakteru związków międzyludzkich

Badania socjologiczne potwierdzają, że liczba rodzin mieszkających na danym osiedlu ma wpływ na charakter związków międzyludzkich. Osiedla o dużej liczbie rodzin są często bardziej żywiołowe i oferują większe możliwości nawiązywania kontaktów społecznych. W takich miejscach dzieci mają więcej rówieśników, co sprzyja integracji i tworzeniu się społeczności.

Z drugiej strony, osiedla z mniejszą liczbą rodzin mogą być bardziej spokojne i ciche, co może być atrakcyjne dla osób szukających prywatności i spokoju. Ważne jest, aby projektując osiedla kondominialne, uwzględnić różnorodność potrzeb i preferencji mieszkańców.

Zalecenie, aby osiedla były niewielkie, a budynki umiejscowione tak, aby z okien było widać większą część osiedla

Badania pokazują, że osiedla kondominialne o mniejszej skali są bardziej atrakcyjne dla mieszkańców. Mniejsze osiedla sprzyjają większej integracji społecznej i tworzeniu się więzi międzyludzkich. W większych osiedlach często trudniej jest nawiązać kontakty i poznać sąsiadów.

Dodatkowo, umiejscowienie budynków w taki sposób, aby mieszkańcy mieli możliwość obserwacji większej części osiedla z okien swoich mieszkań, również ma istotne znaczenie. Dzięki temu mieszkańcy mają większą kontrolę nad tym, co dzieje się na terenie nieruchomości, co wpływa na poczucie bezpieczeństwa i więzi społeczne.

Kondominium — artykuły polecane

Turystyka sentymentalna — Efekt domina — Ruch turystyczny — Kultura narodowa — Aglomeracja policentryczna — Targi poznańskie — Transport kolejowy — Odwiedzający — G-8

Bibliografia

• Baraniak K. (2017), Terytorium, autonomia terytorialna i zwierzchnictwo terytorialne w naukach politycznych, Zeszyty naukowe państwowej wyższej szkoły zawodowej im. Witelona w Legnicy, nr 22(1)
• Dobrzycki W. (2006), Historia stosunków międzynarodowych 1815-1945, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
• Milewska-Osiecka K. (2011), Fizjonomia i układy urbanistyczne nowego budownictwa mieszkaniowego jako element kształtowania warunków mieszkaniowych, Space - society - economy, nr 10
• Sobczyński M. (2015), Zmiany granic w Afryce na przełomie XX i XXI wieku , Studia z geografii politycznej i historycznej, tom 4

Autor: Daniel Baster