Szanse

Szanse są to generowane przez czynniki zewnętrzne wobec organizacji, możliwości, które może ona wykorzystać dla osiągnięcia rynkowych i finansowych efektów. Należy wyraźnie odróżnić szanse od mocnych stron organizacji (które również taką szansą rozwoju oczywiście są). Szansą w rozumieniu zarządzania strategicznego, jest zawsze coś znajdującego się POZA organizacją, coś na co kierownictwo nie ma bezpośredniego wpływu, coś co może zmienić się w nieoczekiwany sposób bez powiązania z działaniami przedsiębiorstwa. Szanse w odróżnieniu od zagrożeń, mają zawsze charakter pozytywny, tj. mogą zostać wykorzystane dla poprawienia sytuacji firmy. Kierownictwo (a także pracownicy przedsiębiorstwa) powinni aktywnie poszukiwać szans, które można wykorzystać do poprawy zysków firmy.

Rodzaje szans można podzielić w zależności od charakteru czynnika środowiska (otoczenia) będącego ich źródłem. Wyróżnia się najczęściej następujące elementy otoczenia firmy, będące źródłem szans:

• polityczne,
• ekonomiczne,
• społeczno-kulturowe,
• technologiczne,
• prawne,
• środowiskowe,
• etyczne.

TL;DR

Szanse to możliwości wykorzystania czynników zewnętrznych dla osiągnięcia efektów finansowych i rynkowych przez organizację. Szanse mogą wynikać z czynników politycznych, ekonomicznych, społeczno-kulturowych, technologicznych, prawnych, środowiskowych i etycznych. Przykłady szans obejmują zmiany polityczne, wzrost popytu na produkty i usługi, rozwój technologii, zmiany prawne, zwiększające się zanieczyszczenie środowiska, rosnącą społeczną odpowiedzialność biznesu i inne. Kierownictwo powinno aktywnie szukać szans i wykorzystywać je dla poprawy zysków firmy.

Przykłady szans w poszczególnych kategoriach czynników

Polityczne

• władzę w kraju przejęły siły polityczne sprzyjające rozwojowi gospodarczemu i wolności w podejmowaniu decyzji,
• branża w której działa firma jest priorytetowa w programie politycznym partii, która przejęła władzę,
• klimat polityczny panujący w kraju sprzyja budowaniu współpracy i zaufaniu pomiędzy biznesem i jednostkami administracji publicznej,
• niepokoje społeczne i konflikty zbrojne poza granicami kraju, zwiększa popyt na usługi i produkty krajowe,
• polityka obciążeń celnych i podatkowych zakłada ich łagodzenie i promowanie działań inwestycyjnych.
• nie występują gwałtowne zmiany na arenie politycznej, największe partie utrzymują stabilną pozycję, nie ma zagrożenia zwycięstwa wyborczego partii ekstremistycznych,

Ekonomiczne

• pojawiają się nowe rynki zbytu w związku z integracją gospodarczą,
• popyt na produkty i usługi w branży, w której działa firma stabilnie rośnie,
• większość dużych konkurentów ogranicza swoją działalność na rynku, z uwagi na jego stosunkowo niewielką rentowność,
• klienci generują ogromną liczbę innowacyjnych pomysłów na nowe usługi i produkty, mogące zaspokoić ich obecne i przyszłe potrzeby,
• stopy procentowe obniżają się co zwiększa dostępność kredytu i potencjał inwestycyjny przedsiębiorstwa,
• bariery wejścia na rynek obsługiwany przez przedsiębiorstwo są wysokie, co ogranicza możliwość pojawienia się nowych konkurentów,
• utrzymuje się stabilny poziom inflacji pozwalający na długofalowe planowanie zamówień materiałowych i inwestycji,
• korzystne kursy wymiany walut zwiększają opłacalność eksportu i ograniczają konkurencję towarów produkowanych za granicą,
• gospodarka znajduje się w fazie stabilnego wzrostu, co powoduje zwiększenie się popytu konsumpcyjnego oraz inwestycyjnego,
• zamożność konsumentów rośnie, co przekłada się na generalny wzrost popytu w gospodarce,
• istnieje duże możliwości dofinansowania działań inwestycyjnych poprzez wsparcie funduszy centralnych (np. europejskich, państwowych, regionalnych),

Społeczno-kulturowe

• globalizacja powoduje, iż o produktach i usługach firmy mogą dowiedzieć się potencjalni nabywcy z całego świata,
• sieci społecznościowe generują modę na produkty i usługi z branży, w której działa firma,
• zmieniający się profil demograficzny ludności zwiększa popyt na produkty i usługi oferowane przez firmę,
• występuje wzrost liczby ludności przekładający się na potencjalnych długoterminowy wzrost popytu,
• rośnie świadomość ludności w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa, co powoduje wzrost popytu na nasze usługi,
• struktura wiekowa ludności na rynku obsługiwanym przez firmę jest korzystna, rośnie ilość osób w grupie wiekowej będącej docelowym rynkiem dla naszych produktów,
• ludzie są podatni na reklamę i reagują pozytywnie na różnorodne działania promocyjne,
• występuje generalnie pozytywne nastawienie dotyczące oceny sytuacji gospodarczej i perspektyw zawodowych w przyszłości,
• ludzie wracają z pracy poza granicami widząc poprawiające się perspektywy zatrudnienia i kariery w kraju,

Technologiczne

• ułatwiony dostęp do technologii i patentów wynikający z globalizacji kanałów komunikacji i współpracy między przedsiębiorstwami
• rozwój technologii informatycznych w dziedzinie projektowania i symulacji, podnosi możliwość tworzenia nowych rozwiązań produktowych i dotarcie do nowych klientów,
• niemal nieograniczony dostęp do informacji o działaniach i ofercie firm konkurencyjnych z wykorzystaniem Internetu i technologii komunikacyjnych,
• zwiększa się dostęp do technologii automatyzujących produkcję, co ogranicza zapotrzebowanie na pracę ludzką i zwiększa produktywność wytwarzania,
• aktywność naukowo-badawcza przedsiębiorstw realizowana przy współpracy z jednostkami naukowymi przekłada się na pojawianie się nowych, bardziej wydajnych technologii produkcji,
• Państwo zapewnia bezpośrednie wsparcie inicjatywom przedsiębiorstw polegającym na utworzeniu centrów badawczo-rozwojowych,
• Państwo wspiera inicjatywy polegające na ochronie patentowej nowych technologii oraz ich implementacji w postaci nowych innowacyjnych produktów,
• szybkość zmian technologicznych pozwala firmie na regularne odnawianie parku maszynowego bez ponoszenia nadmiernych kosztów i ryzyka,
• pojawiają się nowe technologie zmniejszające zużycie energii w procesach technologicznych,
• cykl życia produktów i technologii pozwala firmie na uzyskanie godziwej stopy zwrotu z inwestycji w rozwój technologiczny,

Prawne

• zmieniające się przepisy prawne ułatwiają prowadzenie działalności gospodarczej,
• likwidowane są koncesje i pozwolenia w branży, w której zamierza działań firma, co zmniejsza bariery wejścia na nowy rynek,
• zmniejsza się znaczenie barier handlowych (celnych, podatkowych) w obrocie międzynarodowym w branży, w której działa firma,
• łagodzone są ograniczenia wynikające z prawa pracy i zmniejszają się wpływy związków zawodowych,

Środowiskowe

• zwiększające się zanieczyszczenie środowiska podnosi zapotrzebowanie na produkty firmy,
• ograniczenia nakładane na konkurentów trujących środowiska, poprawiają pozycję przedsiębiorstwa na rynku,
• zmieniające się warunki klimatyczne na terenie, na którym działa firma mogą działać na korzyść zwiększając liczbę potencjalnych klientów,
• ograniczenia wynikające z prawa ochrony środowiska pozytywnie wpływają na możliwość sprzedaży nowych innowacyjnych produktów,
• działania promocyjne i dofinansowanie źródeł energii odnawialnej zwiększa popyt na produkty firmy,

Etyczne

• zwiększający się nacisk na społeczną odpowiedzialność biznesu zwiększa możliwości firm kierowanych przez kierownictwo przestrzegające norm etycznych,
• co raz więcej potencjalnych partnerów biznesowych podkreśla istotną rolę zaufania do firm przestrzegających wysokich standardów etycznych,

Szanse — artykuły polecane

Zagrożenia — Cykl życia sektora — Alokacja zasobów — Otoczenie konkurencyjne — Otoczenie organizacji — Kategoryzacja czynników ryzyka — Globalizacja gospodarki — Rynek krajowy — Controlling ekologiczny

Bibliografia

• Learned A., Christensen C., Andrews R., Guth D. (1965), Business Policy: Text and Cases, Homewood, Illinois: Irwin
• Napierała T. (2008), Analiza SWOT w małym przedsiębiorstwie turystycznym. Nowe spojrzenie na starą metodę, Turystyka i Hotelarstwo, nr 14

Autor: Krzysztof Woźniak